Η απόφαση της Άγκυρας να ακυρώσει την προγραμματισμένη συνάντηση του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη με τον Τούρκο πρόεδρο Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν στο περιθώριο της Γενικής Συνέλευσης του ΟΗΕ στη Νέα Υόρκη δεν αποτέλεσε μια απλή διπλωματική αβλεψία αλλά ανέδειξε με τον πιο ξεκάθαρο τρόπο ότι οι δίαυλοι επικοινωνίας σε ανώτατο επίπεδο έχουν ουσιαστικά παγώσει εδώ και μήνες, αφήνοντας τις δύο χώρες να περιορίζονται σε ανταλλαγές αιχμηρών δηλώσεων μέσω δημοσίων τοποθετήσεων. Η ματαίωση της πολυαναμενόμενης επαφής των δύο ηγετών αποτυπώνει πλέον το αδιέξοδο που έχει διαμορφωθεί στον διάλογο Ελλάδας και Τουρκίας, με αποτέλεσμα η Αθήνα να προειδοποιεί ότι η έλλειψη επικοινωνίας εγκυμονεί τον κίνδυνο να εισέλθουμε σε νέα περίοδο έντασης. Σε αυτό το περιβάλλον, κάθε ελληνική πρωτοβουλία άσκησης κυριαρχικών δικαιωμάτων αντιμετωπίζεται από την Άγκυρα με αυξημένη καχυποψία και με αντιδράσεις πιο άμεσες και πιο ανοιχτές, οι οποίες απαιτούν από την Αθήνα μεγαλύτερη ψυχραιμία στον τρόπο αντιμετώπισής τους.
Η εικόνα που διαμορφώνεται σήμερα στις ελληνοτουρκικές σχέσεις απέχει αισθητά από το κλίμα που επικρατούσε πριν από έναν χρόνο. Στις 24 Σεπτεμβρίου 2024 στη Νέα Υόρκη οι δύο ηγέτες είχαν συναντηθεί κανονικά και είχαν αναθέσει στους υπουργούς Εξωτερικών, Γιώργο Γεραπετρίτη και Χακάν Φιντάν, να εξετάσουν τις δυνατότητες έναρξης διαλόγου για τις θαλάσσιες ζώνες. Μητσοτάκης και Ερντογάν είχαν πραγματοποιήσει και άλλες επαφές, μεταξύ αυτών μια συνάντηση τον Ιούλιο στο περιθώριο της Συνόδου του ΝΑΤΟ και μία επίσκεψη του Έλληνα πρωθυπουργού στην Άγκυρα λίγους μήνες νωρίτερα. Αντιθέτως, μέσα στο 2025 υπήρξαν μόνο δύο τηλεφωνικές επικοινωνίες με αφορμή τα γενέθλιά τους και μία σύντομη χειραψία στη Σύνοδο του ΝΑΤΟ στη Χάγη, γεγονότα που έδιναν την εντύπωση ότι η διαδικασία του διαλόγου παρέμενε ζωντανή έστω και υποτυπωδώς.
Από τον περασμένο Μάιο όμως διακόπηκαν και οι συναντήσεις Γεραπετρίτη – Φιντάν, ενώ δεν υπήρξε καμία επίσημη συνάντηση ούτε τηλεφωνική επικοινωνία στο περιθώριο διεθνών συνόδων κορυφής. Την ίδια περίοδο, ο Τούρκος υπουργός Εξωτερικών Χακάν Φιντάν εξαπέλυσε επίθεση κατά του Έλληνα υπουργού Άμυνας Νίκου Δένδια, με τον Γεραπετρίτη να απαντά ότι η Ελλάδα δεν δέχεται υποδείξεις. Ο Φιντάν είχε κάνει λόγο για έντονο ελληνικό «αντιτουρκικό συναίσθημα» που, όπως είπε, οδηγεί σε κρίσεις με γεωστρατηγικό κόστος και είχε καλέσει την Αθήνα να τερματίσει τη στάση αυτή, κατηγορώντας την ότι λειτουργεί με φόβο και πανικό.
Επισήμως η Αθήνα δηλώνει ότι επιθυμεί τη συνέχιση του διαλόγου, ωστόσο η πραγματικότητα δείχνει πως η Άγκυρα δεν ενδιαφέρεται να τον συνεχίσει καθώς αντιλαμβάνεται ότι η Ελλάδα δεν πρόκειται να δεχθεί τους όρους που η ίδια θέτει. Έκτοτε, κάθε ελληνική πρωτοβουλία που αφορά τα κυριαρχικά δικαιώματα βρίσκει απέναντί της έντονες αντιδράσεις από την Τουρκία. Η τουρκική πλευρά ενοχλείται τους τελευταίους μήνες από τον σχεδιασμό θαλάσσιων πάρκων, από την παραχώρηση θαλάσσιων οικοπέδων νοτίως της Κρήτης σε αμερικανικούς ενεργειακούς κολοσσούς όπως η Chevron, αλλά και από τον ευρύτερο θαλάσσιο χωροταξικό σχεδιασμό. Στο ίδιο πλαίσιο εντάσσεται η παρεμπόδιση της πόντισης του καλωδίου GSI, ενώ από το βήμα του ΟΗΕ ο ίδιος ο Ερντογάν έθεσε την ακραία αξίωση η Τουρκία να έχει λόγο σε όλα τα έργα που εκτελούνται στην Ανατολική Μεσόγειο. Παράλληλα, ο Τούρκος πρόεδρος θέλει να αποφύγει μια συνάντηση με τον Κυριάκο Μητσοτάκη, στην οποία θα τεθεί μετ’ επιτάσεως το ζήτημα της άρσης του casus belli, δηλαδή της απειλής πολέμου που η Άγκυρα διατηρεί από το 1995, κάτι που επανέφερε στην ομιλία του στη Γενική Συνέλευση του ΟΗΕ ο Έλληνας πρωθυπουργός.
Στη Νέα Υόρκη εξετάστηκε και το ενδεχόμενο νέας επαφής Μητσοτάκη – Ερντογάν στην Κοπεγχάγη κατά τη Σύνοδο της Ευρωπαϊκής Πολιτικής Κοινότητας στις 2 Οκτωβρίου, ωστόσο έγινε γνωστό ότι ο Τούρκος πρόεδρος δεν θα παραστεί τελικά στην πρωτεύουσα της Δανίας, γεγονός που επιβεβαιώνει το πάγωμα του διαλόγου και τις αυξανόμενες δυσκολίες στις ελληνοτουρκικές σχέσεις.
