Ο γαλλογερμανικός άξονας βρίσκεται σε παρατεταμένη φάση δοκιμασίας. Οι προσδοκίες που συνόδευσαν την ανάληψη της καγκελαρίας από τον Φρίντριχ Μερτς δεν μεταφράστηκαν σε ουσιαστική επανεκκίνηση της σχέσης Παρισιού και Βερολίνου, η οποία επί δεκαετίες αποτέλεσε βασικό μοχλό της ευρωπαϊκής ενοποίησης. Οι αποκλίσεις συσσωρεύονται και αποκτούν μόνιμα χαρακτηριστικά.
Η συνάντηση του Εμανουέλ Μακρόν με τον Γερμανό καγκελάριο στο Βερολίνο στα μέσα Δεκεμβρίου αποτύπωσε το κλίμα. Οι δύο ηγέτες συμμερίζονται την ανησυχία για την επιδείνωση του διεθνούς περιβάλλοντος ασφαλείας και την αυξημένη πίεση που προκαλεί η ρωσική στάση. Οι απαντήσεις που προκρίνουν σε πολιτικό και στρατηγικό επίπεδο κινούνται σε διαφορετική κατεύθυνση.
Για τη Γερμανία η ανασυγκρότηση της Bundeswehr θεωρείται άμεση προτεραιότητα. Η έλλειψη προσωπικού, τα κενά σε κρίσιμα οπλικά συστήματα και η περιορισμένη επιχειρησιακή ετοιμότητα έχουν οδηγήσει σε αύξηση των αμυντικών δαπανών. Η Γαλλία διαθέτει τον ισχυρότερο στρατιωτικό μηχανισμό στην ηπειρωτική Ευρώπη, με πυρηνική αποτροπή και εμπειρία προβολής ισχύος, όμως λειτουργεί υπό αυστηρούς δημοσιονομικούς περιορισμούς που καθορίζουν τα περιθώρια περαιτέρω ενίσχυσης.
Ο Εμανουέλ Μακρόν διατηρεί διεθνές αποτύπωμα, αξιοποιώντας τα στρατηγικά πλεονεκτήματα της Γαλλίας. Η πολιτική του θέση, ωστόσο, αποδυναμώνεται καθώς πλησιάζει στο τέλος της θητείας του και το εσωτερικό πολιτικό σκηνικό παραμένει κατακερματισμένο, στοιχείο που επηρεάζει και την ευρωπαϊκή του επιρροή.
Στο πεδίο της αμυντικής βιομηχανίας, τα εμβληματικά κοινά προγράμματα, όπως το μαχητικό αεροσκάφος νέας γενιάς SCAF και το άρμα μάχης MGCS, εξελίσσονται σε εστίες έντασης. Η γαλλική πλευρά επιμένει στη συνέχιση του SCAF, ενώ το Βερολίνο διατηρεί ανοιχτό το ενδεχόμενο διαφορετικών επιλογών, ακόμη και εκτός του αρχικού σχήματος συνεργασίας.
Η μετάθεση κρίσιμων αποφάσεων, που είχαν προγραμματιστεί έως το τέλος του έτους, καταδεικνύει το βάθος των βιομηχανικών και στρατηγικών διαφορών. Το ευρωπαϊκό όραμα που είχε παρουσιάσει ο Μακρόν στη Σορβόνη το 2017 εμφανίζεται να έχει χάσει την αρχική του δυναμική.
Οι αποκλίσεις εκτείνονται και πέρα από την άμυνα. Παρίσι και Βερολίνο κινούνται σε διαφορετικές γραμμές σε ζητήματα όπως η συμφωνία με τη Mercosur, η αξιοποίηση των δεσμευμένων ρωσικών περιουσιακών στοιχείων και ο γενικότερος προσανατολισμός της ευρωπαϊκής διπλωματίας. Η επίκληση της ευρωπαϊκής συνεννόησης συνυπάρχει με την προτεραιότητα που δίνεται σε εθνικά και οικονομικά συμφέροντα.
Αναλυτές επισημαίνουν ότι το πρόβλημα δεν περιορίζεται στο επίπεδο της επικοινωνίας. Η σύγκλιση στρατηγικών επιλογών καθίσταται ολοένα πιο σύνθετη, καθώς ο διαθέσιμος πολιτικός χρόνος του Γάλλου προέδρου μειώνεται.
Ο γαλλογερμανικός άξονας δεν λειτουργεί πλέον ως αδιαμφισβήτητος πυρήνας της ευρωπαϊκής ισχύος. Η Πολωνία διεκδικεί ενισχυμένο ρόλο, η Ιταλία έχει αναβαθμίσει τη θέση της και οι χώρες της βόρειας Ευρώπης διαμορφώνουν ενεργά την ατζέντα ασφάλειας. Παράλληλα, το Ηνωμένο Βασίλειο επανέρχεται ως κρίσιμος στρατιωτικός και διπλωματικός παράγοντας, με το σχήμα Ε3 να αποκτά αυξημένη σημασία.
Σε αυτό το περιβάλλον, οι ευρωπαϊκές πρωτεύουσες προσαρμόζουν τη στάση τους ενόψει της επόμενης προεδρικής αναμέτρησης στη Γαλλία. Για το Βερολίνο η αναμονή συνιστά ρίσκο. Ο γαλλογερμανικός άξονας παραμένει αναγκαίος για την ευρωπαϊκή ισορροπία, χωρίς να αρκεί πλέον για να καθορίσει μόνος του την πορεία της Ευρώπης.
