Η Ευρωπαϊκή Επιτροπή σήμανε συναγερμό για τα δημόσια οικονομικά, βγάζοντας στη… σέντρα τη Φινλανδία για υπερβολικές δαπάνες και προειδοποιώντας μια σειρά κρατών-μελών ότι αν δεν σφίξουν το ζωνάρι, κινδυνεύουν να βρεθούν στην ίδια θέση. Στο πλαίσιο του «Ευρωπαϊκού Εξαμήνου», η Κομισιόν δημοσιοποίησε τον πλήρη κατάλογο όσων ξεπερνούν τα όρια δαπανών, ενεργοποιώντας τις διαδικασίες υπερβολικού ελλείμματος (EDP) που λειτουργούν σαν κόκκινη σημαία προς τις αγορές και, σε ακραίες περιπτώσεις, μπορεί να οδηγήσουν ακόμη και σε πρόστιμα, αν οι κυβερνήσεις αρνηθούν να πάρουν μέτρα δημοσιονομικής προσαρμογής.
Οι κανόνες για τα ελλείμματα – με όριο το 3% του ΑΕΠ, συν δυνατότητα επιπλέον 1,5% για αμυντικές δαπάνες μέσω ειδικής ρήτρας – επανήλθαν σε ισχύ μετά την «λευκή επιταγή» της πανδημίας, όταν η ΕΕ ανέχθηκε τεράστια ανοίγματα για να αντιμετωπιστεί η βαθύτερη ύφεση από τον Β΄ Παγκόσμιο Πόλεμο. Παρότι η οικονομία έχει γυρίσει σε ρυθμούς ανάκαμψης, πολλές κυβερνήσεις δυσκολεύονται να μπουν ξανά στο καλούπι των κανόνων, εν μέσω σκληρού εμπορικού περιβάλλοντος με τις ΗΠΑ και κλιμακούμενων αμυντικών προϋπολογισμών για την αποτροπή της «ρωσικής επιθετικότητας». Η Φινλανδία, χώρα-σύνορο με τη Ρωσία και μέχρι χθες υπόδειγμα δημοσιονομικής πειθαρχίας, δέχθηκε αυστηρή επίπληξη, καθώς το έλλειμμα αναμένεται να παραμείνει πάνω από το 3% του ΑΕΠ για δύο συνεχόμενες χρονιές, χωρίς αυτό να δικαιολογείται αποκλειστικά από τις στρατιωτικές δαπάνες, όπως τόνισε ο Επίτροπος Οικονομίας Βάλντις Ντομπρόβσκις.
Πλέον το Ελσίνκι βρίσκεται στο ίδιο «καλάθι» EDP με Γαλλία, Ιταλία και Βέλγιο και καλείται να κόψει δαπάνες σε μια περίοδο που πιέζεται από «φουσκωμένους» προϋπολογισμούς κοινωνικού κράτους, υγείας και άμυνας. Σε χωριστή αξιολόγηση για τις αναμενόμενες δαπάνες έως το 2026, η Κομισιόν έκρινε ότι Κροατία, Λιθουανία, Σλοβενία, Ισπανία, Βουλγαρία, Ουγγαρία, Ολλανδία και Μάλτα δεν κάνουν αρκετά για να ευθυγραμμιστούν με τα πενταετή ή επταετή σχέδια που έχουν εγκριθεί από τις Βρυξέλλες, προαναγγέλλοντας πιθανές επιπλήξεις στο επόμενο Ευρωπαϊκό Εξάμηνο. Σε μια άτυπη «βαθμολογία», η Φινλανδία παίρνει E, η Ρουμανία D+, η Γερμανία C, η Γαλλία C-, η Ουγγαρία F και η Ιταλία B-, με το Politico να αναλύει την εικόνα των βασικών παικτών. Η Ρουμανία, με έλλειμμα 8,4% του ΑΕΠ για το 2025 – το υψηλότερο στην ΕΕ – γλίτωσε τα χειρότερα χάρη στις πρόσφατες μεταρρυθμίσεις της και την αποφυγή της «πυρηνικής επιλογής» της αναστολής κοινοτικών πληρωμών, αλλά βρίσκεται ακόμα σε ζώνη υψηλού κινδύνου και μπροστά σε επώδυνες προσαρμογές.
Η Γερμανία από την πλευρά της βλέπει το φετινό έλλειμμα να φτάνει το 3,1% του ΑΕΠ, τυπικά παραβιάζοντας το όριο, ωστόσο αποφεύγει την τιμωρία επειδή η υπέρβαση αποδίδεται εξ ολοκλήρου σε αμυντικές δαπάνες. Το Βερολίνο συνεχίζει για λίγο ακόμη την επεκτατική πολιτική, σχεδιάζοντας περιορισμό δαπανών αργότερα, την ώρα που η Κίνα πιέζει το εξαγωγικό του μοντέλο και ο μεγάλος συνασπισμός του καγκελάριου Φρίντριχ Μερτς καλείται να περάσει μεταρρυθμίσεις με υψηλό πολιτικό ρίσκο – ρίσκο που μοιράζονται και οι Βρυξέλλες. Στη Γαλλία, η Επιτροπή κρίνει ότι τα σχέδια προϋπολογισμού είναι συμβατά με τις συστάσεις της, παρά το γεγονός ότι το Παρίσι έχει ήδη λάβει «κόκκινη σημαία» από το 2023 και βρίσκεται στη δίνη μιας δημοσιονομικής κρίσης, με τον πρωθυπουργό Σεμπαστιάν Λεκορνί να υπόσχεται έλλειμμα 5% του ΑΕΠ αλλά να παλεύει με αντικρουόμενες τροπολογίες στο κοινοβούλιο, που απειλούν να τινάξουν στον αέρα τη συμφωνία πριν από τα Χριστούγεννα.
Στην Ουγγαρία, η Κομισιόν βλέπει F, επισημαίνοντας ότι η Βουδαπέστη δεν προβλέπει επαρκείς περικοπές για το 2026 ώστε να εξέλθει από το EDP, προειδοποιεί για πιθανές κυρώσεις στην επόμενη αναθεώρηση και γνωρίζει ότι ο Βίκτορ Όρμπαν, ενόψει εκλογών και με τον κίνδυνο απώλειας της εξουσίας μετά από σχεδόν μια δεκαετία, δύσκολα θα ακολουθήσει τις συστάσεις. Αντίθετα, η Ιταλία κερδίζει τον σχετικά καλύτερο βαθμό B-, με το έλλειμμά της να προβλέπεται να πέσει στο 2,6% του ΑΕΠ και τις δαπάνες της να κινούνται εντός των ευρωπαϊκών ορίων, κάτι που ανοίγει τον δρόμο για έξοδο από τη διαδικασία υπερβολικού ελλείμματος, εφόσον αποδείξει ότι το χρέος της μπαίνει σε πτωτική τροχιά. Παρά τη σταθερά υψηλή σχέση χρέους/ΑΕΠ, που αναμένεται να φτάσει το 137,9% και να τη διατηρήσει δεύτερη πιο υπερχρεωμένη χώρα της ΕΕ, η φορολογική βάση της Ρώμης αυξάνεται ταχύτερα από την ανάπτυξη, βελτιώνοντας κάπως τη βιωσιμότητα. Για τις Βρυξέλλες, κάθε βήμα του παλιού «κακού μαθητή» προς τη σωστή κατεύθυνση είναι καλοδεχούμενο – ειδικά σε μια Ευρώπη που μπαίνει ξανά στην εποχή της αυστηρής λογιστικής.
Πηγή: Politico
