Η έντονη σεισμική δραστηριότητα γύρω από τη Σαντορίνη, ειδικότερα στην περιοχή μεταξύ Αμοργού και Σαντορίνης, συνεχίζεται και κατά τη διάρκεια της νύχτας. Η πιο ισχυρή δόνηση καταγράφηκε στις 5 Φεβρουαρίου 2025 στις 21:09, με μέγεθος 5,2 Ρίχτερ και επίκεντρο 16 χιλιόμετρα νότιο-νοτιοδυτικά της Αρκεσίνης Αμοργού, στον θαλάσσιο χώρο. Από εκείνη τη στιγμή, οι σεισμικές δονήσεις συνεχίζουν να καταγράφονται στην περιοχή, χωρίς να υπάρχει ακόμη ένδειξη αποκλιμάκωσης της δραστηριότητας.
Επιστημονικές εκτιμήσεις και σενάρια
Ο Κώστας Παπαζάχος, καθηγητής σεισμολογίας, σε συνέντευξή του αναφέρει ότι το σενάριο ενός σεισμού με μέγεθος 6 Ρίχτερ παραμένει στο τραπέζι, αν και θεωρεί ότι η κατάσταση δεν είναι ακριβώς επικίνδυνη για μία καταστροφική έκρηξη. Συγκεκριμένα, είπε ότι οι πρώτες εκτιμήσεις έκαναν λόγο για μεγαλύτερα μήκη ρηγμάτων που μπορεί να οδηγήσουν σε σεισμούς μεγέθους από 6 έως 6,5 Ρίχτερ. Ωστόσο, υπογράμμισε ότι το 6 Ρίχτερ παραμένει ως το πιο σοβαρό σενάριο, αν και οι επιστήμονες παρακολουθούν συνεχώς την κατάσταση. Παράλληλα, ξεκαθάρισε ότι δεν υπάρχει κίνδυνος έκρηξης του ηφαιστείου, και επισήμανε ότι τέτοια σενάρια τύπου “Χόλιγουντ” είναι αβάσιμα.
Κατάσταση έκτακτης ανάγκης
Ο Δήμος Θήρας κηρύχθηκε σε κατάσταση έκτακτης ανάγκης από τη Γενική Γραμματεία Πολιτικής Προστασίας, λόγω των σεισμικών φαινομένων που πλήττουν τη Σαντορίνη και τα γύρω νησιά των Νοτίων Κυκλάδων. Η κατάσταση έκτακτης ανάγκης κηρύχθηκε από την 1η Φεβρουαρίου και θα διαρκέσει τουλάχιστον έως την 1η Μαρτίου 2025. Η απόφαση αυτή επιτρέπει την ενεργοποίηση των αναγκαίων μέτρων για την αποτελεσματική διαχείριση των συνεπειών από τους σεισμούς και για την υποστήριξη των πληγέντων περιοχών.
Κίνδυνος κατολισθήσεων
Ο πρόεδρος του ΟΑΣΠ, Ευθύμιος Λέκκας, προειδοποίησε για τον αυξημένο κίνδυνο κατολισθήσεων στη Σαντορίνη, ιδιαίτερα κατά μήκος της Καλντέρας. Οι περιοχές που παρουσιάζουν την πιο αυξημένη επικινδυνότητα για κατολισθήσεις είναι:
- Ο Παλαιός Λιμένας Φηρών
- Το Λιμάνι Αθηνιού
- Ο Όρμος
- Η Οία (κυρίως οι περιοχές Αμμούδι και Αρμένη)
- Η Θηρασιά (οι περιοχές Κόρφου και το τμήμα του Μονοπατιού).
Ο κ. Λέκκας επεσήμανε τη σοβαρότητα του κινδύνου στον Αθηνιό, καθώς εκεί συγκεντρώνονται κάθε χρόνο 1,5 εκατομμύριο επισκέπτες. Στη Σαντορίνη, το επικίνδυνο έδαφος ενδέχεται να προκαλέσει πρόσθετες δυσκολίες στις μετακινήσεις και την ασφάλεια των πολιτών, καθιστώντας τη λήψη προληπτικών μέτρων ιδιαίτερα σημαντική.
Εδαφικές μετακινήσεις και δορυφορικά δεδομένα
Αξιοποιώντας την υπηρεσία SNAPPING (Surface motioN mAPPING), οι επιστήμονες παρακολουθούν τις μετακινήσεις της επιφάνειας στη βόρεια πλευρά της καλδέρας του ηφαιστείου της Σαντορίνης. Τα δορυφορικά δεδομένα αποκαλύπτουν ότι η επιφάνεια της γης ανεβαίνει σταδιακά, κάτι που ενισχύεται από μετρήσεις τοπικών σεισμολογικών δικτύων και μόνιμων σταθμών GNSS του ΙΜΠΗΣ (Ινστιτούτο Μηχανικής Πληροφορικής και Σεισμολογίας).
Οι δορυφορικές εικόνες χρησιμοποιούν τη μέθοδο της Συμβολομετρίας Ραντάρ για να παρακολουθούν τη μεταβολή της απόστασης μεταξύ της Γης και του δορυφόρου με εξαιρετική ακρίβεια. Η διαδικασία αυτή, αν και περίπλοκη, επιτρέπει την ακριβή παρακολούθηση των αλλαγών στην επιφάνεια της γης, κάτι που ήταν αδύνατο πριν από την εξέλιξη της τεχνολογίας αυτής.
Μερικά από τα πιο ανησυχητικά σενάρια
Ο αναπληρωτής καθηγητής Μιχάλης Φουμέλης, μέλος του ΙΜΠΗΣ, αναφέρει ότι το ηφαίστειο της Σαντορίνης παραμένει ένα από τα πιο ενεργά ηφαίστεια στην Ευρώπη. Τα σημάδια της αυξημένης δραστηριότητας, που περιλαμβάνουν την ανύψωση του ηφαιστείου, ενδέχεται να οδηγήσουν σε μεγαλύτερες σεισμικές δονήσεις ή ακόμη και σε έκρηξη, αλλά η έκταση αυτών των φαινομένων παραμένει αβέβαιη. Οι επιστήμονες παρακολουθούν με προσοχή την εξέλιξη της κατάστασης, με το ενδεχόμενο μεγαλύτερων μετακινήσεων να παραμένει.
Τα δεδομένα που συλλέγονται από τις τρέχουσες παρατηρήσεις είναι εξαιρετικά σημαντικά, καθώς παρέχουν πληροφορίες για την αναμενόμενη συμπεριφορά του ηφαιστείου, τη διάρκεια της εξόρμησης, και τον χρόνο που απαιτείται για την επιστροφή του στην κατάσταση ηρεμίας. Το ηφαίστειο μπορεί να παραμείνει ενεργό για μήνες, όπως συνέβη και το 2011, και οι επιστήμονες δεν αποκλείουν το ενδεχόμενο να υπάρξουν σημαντικές εξελίξεις στο άμεσο μέλλον.
Η κατάσταση στη Σαντορίνη και γενικότερα στις Κυκλάδες απαιτεί ιδιαίτερη προσοχή λόγω της αυξημένης σεισμικής δραστηριότητας που παρατηρείται στην περιοχή. Ο περιφερειάρχης Νοτίου Αιγαίου, Γιώργος Χατζημάρκος, επανέλαβε πως το κύριο μέλημα των αρχών είναι η προστασία των ανθρώπινων ζωών, τόσο των μόνιμων κατοίκων όσο και των επισκεπτών του νησιού. Αυτό είναι το βασικό ζητούμενο στις ενέργειες που πραγματοποιούνται, ενώ παράλληλα τονίζεται η σημασία της υποστήριξης της τοπικής κοινωνίας και οικονομίας.
Αναφορικά με τα μέτρα που λαμβάνονται, ο Χατζημάρκος υπογράμμισε ότι οι τοπικές αρχές ακολουθούν τα εγκεκριμένα σχέδια δράσης για την πρόληψη και αντιμετώπιση φυσικών καταστροφών. Αυτά τα σχέδια περιλαμβάνουν προπαρασκευαστικά μέτρα για την αντιμετώπιση φαινομένων όπως κατολισθήσεις και άλλες γεωλογικές αναταράξεις που σχετίζονται με την αυξημένη σεισμική δραστηριότητα.
Η όλη προσέγγιση στοχεύει στην προστασία του πληθυσμού και των επισκεπτών, ενώ το νησί παρακολουθείται στενά από ειδικούς επιστήμονες, οι οποίοι αναλύουν συνεχώς την κατάσταση και παρέχουν συμβουλές για τα επόμενα βήματα.
Ο ρόλος των τοπικών και κρατικών αρχών
Ο περιφερειάρχης ανέφερε επίσης ότι όλοι οι αυτοδιοικητικοί φορείς και η τοπική διοίκηση συνεργάζονται σε πλήρη εγρήγορση με το κράτος και το υπουργείο Πολιτικής Προστασίας. Ο κρατικός μηχανισμός έχει ενισχυθεί σε ανθρώπινο δυναμικό και σε εξοπλισμό (π.χ., ΕΚΑΒ, ΔΕΔΔΗΕ), ενώ οι δήμοι είναι σε επικοινωνία με τις αρμόδιες αρχές για να εξασφαλιστεί η ομαλή και ασφαλής λειτουργία της περιοχής.
Όσον αφορά το άνοιγμα των σχολείων, ο Χατζημάρκος διευκρίνισε ότι η απόφαση θα ληφθεί από την ομάδα των επιστημόνων που παρακολουθούν το φαινόμενο και θα εξαρτηθεί από την εξέλιξη της κατάστασης. Τα σχολεία σε άλλες περιοχές, όπως η Νάξος, η Πάρος, η Μύκονος και άλλες Κυκλάδες, έκλεισαν με απόφαση των τοπικών δημάρχων, οι οποίοι έκριναν αναγκαίο να λάβουν μέτρα για την ασφάλεια των μαθητών και της κοινότητας.
Ναυτική προσβασιμότητα
Η προσβασιμότητα στη Σαντορίνη από τη θάλασσα είναι ένα κρίσιμο ζήτημα. Ο Χατζημάρκος ανακοίνωσε ότι έχουν γίνει επικαιροποιήσεις για 8 επιπλέον θέσεις που θα επιτρέψουν τη λειτουργία του ναυτικού της χώρας στην περιοχή, ενισχύοντας έτσι την προσβασιμότητα και τη μετακίνηση προς και από το νησί. Επιπλέον, προγραμματίζεται η κατασκευή δεύτερου μόλου στη Βλυχάδα, μια πρόταση που υποστηρίζεται από το Δήμο Θήρας και το Δημοτικό Λιμενικό Ταμείο. Αυτή η κατασκευή θα διευκολύνει τη ναυτική σύνδεση και θα μειώσει την πίεση στον υπάρχοντα μόλο.
Ο Δήμος της Σαντορίνης έχει δημοσιοποιήσει τα μέτρα και τις διαδικασίες ενημέρωσης των πολιτών σε περίπτωση που απαιτηθούν καταστάσεις εκκένωσης ή άλλες επείγουσες ενέργειες. Αυτά τα μέτρα περιλαμβάνουν την ενημέρωση για τα σταθμούς συγκέντρωσης, ενώ οι αρχές παρακολουθούν στενά τη σεισμική δραστηριότητα για να είναι έτοιμες να αντιδράσουν άμεσα σε οποιοδήποτε ενδεχόμενο.
Ελπίδα και προετοιμασία
Παρά την ανησυχία που υπάρχει για τη συνέχιση του γεωλογικού φαινομένου, ο Χατζημάρκος εξέφρασε την ελπίδα ότι το φαινόμενο θα αρχίσει να μειώνεται και δεν θα υπάρξουν περαιτέρω σοβαρές επιπτώσεις. Η ετοιμότητα του κρατικού μηχανισμού, όπως επεσήμανε, είναι σε υψηλό επίπεδο, με έμφαση στη διαρκή προετοιμασία και τη στενή παρακολούθηση των γεγονότων από τους ειδικούς.
