Η ανακοίνωση νέων μεταλλάξεων του ιού SARS-CoV-2 πάντα προκαλεί συναισθηματικές αντιδράσεις και ανησυχίες σε παγκόσμιο επίπεδο. Η πρόσφατη αναφορά για την παραλλαγή “Eris”, γνωστή και ως EG.5, δεν αποτελεί εξαίρεση. Πίσω από την επιστημονική προσέγγιση και την ενημέρωση, διαφαίνεται μια μικροκοσμική εικόνα της ανθρώπινης ψυχολογίας, όπου η τρομολαγνία και η αβεβαιότητα σχετικά με την εξέλιξη της πανδημίας κυριαρχούν.
Η εμφάνιση της παραλλαγής Eris έχει προκαλέσει αναζωπυρωμένο ενδιαφέρον από την επιστημονική κοινότητα και τα μέσα ενημέρωσης. Οι πολλαπλές μεταλλάξεις που παρατηρούνται σε αυτήν την παραλλαγή έχουν δημιουργήσει ερωτηματικά σχετικά με το πώς θα επηρεάσουν την μετάδοση, την αντίσταση στα εμβόλια (σκευάσματα) και τη σοβαρότητα της νόσου.
Ωστόσο, η παραλλαγή Eris πρέπει να αντιμετωπιστεί με ισορροπημένη προοπτική. Οι επιστήμονες συνεχίζουν την παρακολούθηση της και την αξιολόγηση του επιπέδου της απειλής που μπορεί να αντιπροσωπεύει. Προς το παρόν, δεν υπάρχουν ενδείξεις για αύξηση της σοβαρότητας της νόσου που σχετίζεται άμεσα με αυτήν την παραλλαγή, σύμφωνα με τον Παγκόσμιο Οργανισμό Υγείας (ΠΟΥ).
Παρ’ όλα αυτά, η ανησυχία για την Eris αντανακλά το βάθος της κούρασης που έχει προκληθεί από τη διαρκή παρουσία του ιού και την αταλάντευτη πορεία της πανδημίας. Οι πολλαπλές παραλλαγές που έχουν προκύψει κατά τη διάρκεια αυτής της πανδημίας δημιουργούν μια αίσθηση αβεβαιότητας για το πώς και πότε θα καταφέρουμε να βγούμε από αυτήν την κατάσταση.
Η τρομολαγνία, δηλαδή η προσαφής ο ενδοιασμός που αναπτύσσεται για τον φόβο και τρόμο, μπορεί να ενισχύεται από την πολυπλοκότητα της επιστημονικής γνώσης, τις αντιφατικές πληροφορίες και την ανάγκη για διαρκή προσαρμογή στην ασφάλεια και τις κατευθυντήριες γραμμές. Η ενημέρωση από αξιόπιστες πηγές και η συνειδητή προσπάθεια αντιμετώπισης της πληροφορίας με ευαισθησία είναι ζωτικής σημασίας για την αντιμετώπιση της τρομολαγνίας και της αβεβαιότητας.
Εν κατακλείδι, η τρομολαγνία για τις νέες μεταλλάξεις του COVID-19, όπως η παραλλαγή Eris, αντικατοπτρίζει τη συναισθηματική απόκριση της κοινωνίας σε μια πανδημία (ενδεχομένως κατασκευασμένη) που διατηρείται για αρκετό καιρό. Ενώ η ανησυχία είναι φυσιολογική, είναι σημαντικό να ενημερωνόμαστε από αξιόπιστες πηγές, να διατηρούμε μια ισορροπημένη προοπτική και να αντιμετωπίζουμε την πληροφορία με ευαισθησία, προκειμένου να αντιμετωπίσουμε αποτελεσματικά τις προκλήσεις που προκύπτουν από την εξέλιξη της πανδημίας.
Η επιστήμη αποτελεί το θεμέλιο της κατανόησής μας για τον κόσμο και παίζει ζωτικό ρόλο στην ανάπτυξη της ανθρώπινης γνώσης. Οι επιστήμονες, μέσω της έρευνας και της ανάλυσης, προσφέρουν πολύτιμες συμβουλές και πληροφορίες για την αντιμετώπιση προκλήσεων όπως οι πανδημίες. Ωστόσο, είναι σημαντικό να αναπτύσσουμε κριτική σκέψη και να εξετάζουμε την πληροφορία με προσοχή, ανεξαρτήτως του πεδίου.
Σε περιόδους κρίσης, όπως η πανδημία του COVID-19, οι φόβοι και οι ανησυχίες μας είναι λογικοί. Είναι απόλυτα φυσιολογικό να αναζητούμε πληροφορίες από επιστήμονες και ειδικούς. Ωστόσο, είναι επίσης σημαντικό να αντιμετωπίζουμε αυτήν την πληροφορία με κριτικό τρόπο και να εξετάζουμε τις πηγές από τις οποίες προέρχεται.
Υπάρχουν περιπτώσεις όπου επιστήμονες, όπως και σε άλλους τομείς, μπορεί να αξιοποιήσουν την ανησυχία του κοινού για το προσωπικό τους κέρδος ή για να είναι επίκαιροι. Ενδέχεται να διαδίδουν προβλέψεις ή εικασίες που βασίζονται σε ανεπαρκείς επιστημονικές αποδείξεις, με σκοπό να κερδίσουν δημοσιότητα ή ακόμα και να προωθήσουν τις δικές τους θέσεις. Είναι σημαντικό να αναγνωρίζουμε τις αμφισημίες και τις επιστημονικές αντιφάσεις και να εξετάζουμε την πληροφορία με ενδελεχή τρόπο.
Η κριτική σκέψη δεν σημαίνει απόρριψη της επιστημονικής γνώσης ή αμφισβήτηση της αξίας των επιστημόνων. Αντίθετα, προωθεί την ενημέρωση από πολλαπλές πηγές, την αναζήτηση της συναίνεσης μεταξύ ειδικών και την εξέταση του συνόλου των αποδείξεων προτού σχηματίσουμε οποιαδήποτε γνώμη. Οι επιστήμονες πρέπει να υποστηρίζονται από ανοιχτή συζήτηση και διάλογο, και η κοινότητα να είναι επιφυλακτική απέναντι σε αυτούς που προσπαθούν να εκμεταλλευτούν την κρίση για προσωπικά κέρδη ή δημοσιότητα.
Σε μια εποχή όπου η πληροφορία ρέει εύκολα και γρήγορα μέσω των μέσων κοινωνικής δικτύωσης και του διαδικτύου, η κριτική σκέψη αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη μιας ισορροπημένης και ενημερωμένης αντίληψης του κόσμου γύρω μας. Είναι καθήκον μας να αντιμετωπίζουμε την πληροφορία με κριτική σκέψη και να είμαστε ενήμεροι πολίτες, προκειμένου να διασφαλίζουμε ότι οι αποφάσεις μας βασίζονται σε γεγονότα και ουσιαστική επιστημονική γνώση.
“Η σημασία της υπευθυνότητας και της διαφάνειας στην επικοινωνία του Κράτους με τους πολίτες”
Η επικοινωνία ανάμεσα στο κράτος και τους πολίτες αποτελεί τον πυλώνα της δημοκρατικής κοινωνίας. Η έγκυρη, διαφανής και υπεύθυνη ενημέρωση είναι κρίσιμη για την καλή λειτουργία του δημόσιου βίου και τη διατήρηση της εμπιστοσύνης των πολιτών προς τις δημόσιες αρχές. Ωστόσο, η τρομολαγνία, δηλαδή η πρακτική της υπερβολικής προβολής τρόμου και ανησυχίας, είναι μια πρακτική που πρέπει να αποφεύγεται, καθώς μπορεί να έχει σοβαρές αρνητικές επιπτώσεις στην κοινωνία.
Η τρομολαγνία αποτελεί μια μορφή επικοινωνίας που στοχεύει στο να προκαλέσει φόβο και πανικό μεταξύ των πολιτών. Αυτό μπορεί να συμβαίνει μέσω υπερβολικών ή αβάσιμων δηλώσεων, χωρίς την απαραίτητη επιστημονική βάση, ή μέσω της επιλεκτικής παρουσίασης πληροφοριών που ενισχύουν τον φόβο. Αυτό μπορεί να οδηγήσει σε ανεπιθύμητες συνέπειες, όπως αύξηση της ανησυχίας και του στρες, παραπλανητικές ενέργειες και αντιδράσεις, και μείωση της εμπιστοσύνης προς τις αρχές.
Υπάρχουν πολλοί λόγοι για τους οποίους η τρομολαγνία δεν πρέπει να είναι μέρος της επικοινωνίας του κράτους με τους πολίτες. Καταρχάς, η τρομολαγνία δυσχεραίνει την ικανότητα των πολιτών να αξιολογούν αντικειμενικά την κατάσταση και να προετοιμαστούν με σύνεση. Δεύτερον, μπορεί να οδηγήσει σε εξαπάτηση και απώλεια εμπιστοσύνης προς το κράτος, αν οι πολίτες ανακαλύψουν ότι οι πληροφορίες που τους παρουσιάστηκαν ήταν υπερβολικές ή αβάσιμες.
Είναι σημαντικό για τις δημόσιες αρχές να επικοινωνούν με διαφάνεια, να βασίζονται σε επιστημονικά δεδομένα και να προωθούν την ηρεμία και την αντικειμενική κρίση. Οι πληροφορίες πρέπει να παρουσιάζονται με ευθύτητα και υπευθυνότητα, προάγοντας την ενημέρωση και την προετοιμασία των πολιτών χωρίς να υποκινούνται άσκοπος φόβος και αναστάτωση.
Συνολικά, η αποφυγή της τρομολαγνίας στην επικοινωνία του κράτους με τους πολίτες είναι ουσιώδης για την προστασία της δημόσιας υγείας, τη διατήρηση της κοινωνικής σταθερότητας και την προαγωγή μιας ενημερωμένης και υπεύθυνης κοινωνίας.
Νικόλαος Κυριακάκης
