Τρεις μύθους και μία αλήθεια που σχετίζονται με το Νέο Εργασιακό Νομοσχέδιο, το οποίο μεταξύ άλλων προβλέπει τη δυνατότητα 13ωρης απασχόλησης στον ίδιο εργοδότη με τη συναίνεση του εργαζομένου, παρουσιάζει ο ομότιμος καθηγητής εργατικού δικαίου και κοινωνικής απασχόλησης του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Άγγελος Στεργίου, σε συνέντευξή του . Όπως επισημαίνει, το νομοσχέδιο έχει ήδη δρομολογηθεί να γίνει νόμος του κράτους και θα τεθεί σε εφαρμογή μέσα στον Νοέμβριο ή, το αργότερο, στις αρχές Δεκεμβρίου. Παράλληλα, ο ίδιος σημειώνει ότι οργανώνονται επιστημονικές εκδηλώσεις και ημερίδες με τη συμμετοχή ειδικών, οι οποίοι θα παρουσιάσουν τεκμηριωμένα τις αρνητικές συνέπειες του νομοθετήματος για τους εργαζόμενους και την αγορά εργασίας.
Ο καθηγητής χαρακτηρίζει ως «μεγάλο ψέμα» τον πρώτο μύθο γύρω από το νομοσχέδιο, που είναι η δήθεν εξυπηρέτηση των συμφερόντων των εργαζομένων. Όπως εξηγεί, πρόκειται για μια εσφαλμένη εξίσωση μεταξύ εργαζομένων που απασχολούνται σε έναν εργοδότη και εκείνων που εργάζονται για πολλούς. Η πολυαπασχόληση, τονίζει, δεν αποτελεί υγιές κοινωνικό φαινόμενο, αλλά αποτέλεσμα οικονομικού εξαναγκασμού. Οι εργαζόμενοι αναγκάζονται να δεχθούν πολλαπλές θέσεις για να επιβιώσουν, με τεράστια σωματική και ψυχολογική φθορά, και δεν μπορεί αυτό να χρησιμοποιείται ως επιχείρημα για τη διάλυση των εργασιακών δικαιωμάτων όσων έχουν μία θέση εργασίας. Κατά τον ίδιο, το νομοσχέδιο στην πραγματικότητα εξυπηρετεί αποκλειστικά τις ανάγκες των επιχειρήσεων, επιτρέποντάς τους να χρησιμοποιούν το προσωπικό τους ανάλογα με τις εκάστοτε απαιτήσεις της παραγωγής και με το χαμηλότερο δυνατό κόστος. Με τον τρόπο αυτό, υπονομεύονται οι συλλογικές συμβάσεις, περιορίζεται η σταθερότητα και ενισχύεται η εργοδοτική αυθαιρεσία.
Παράλληλα, ο καθηγητής υπογραμμίζει ότι η νέα ρύθμιση λειτουργεί ως τροχοπέδη για τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας, καθώς δίνει τη δυνατότητα στις επιχειρήσεις να αυξάνουν προσωρινά το ωράριο των υφιστάμενων εργαζομένων αντί να προχωρούν σε προσλήψεις. Έτσι, μειώνεται η απασχόληση, συμπιέζονται οι μισθοί και διαμορφώνεται μια αγορά εργασίας με περιορισμένες προοπτικές για τους ανέργους.
Ο Δεύτερος μύθος, όπως τον περιγράφει ο ΄Άγγελος Στεργίου, αφορά τη λεγόμενη «συναίνεση» του εργαζομένου για την επέκταση του ωραρίου έως και 13 ώρες ημερησίως. Όπως εξηγεί, η εργασιακή σχέση είναι εκ φύσεως εξουσιαστική, πράγμα που σημαίνει ότι η συναίνεση δεν μπορεί να είναι ποτέ απολύτως ελεύθερη. Ο εργοδότης διαθέτει τον πραγματικό έλεγχο και ο εργαζόμενος βρίσκεται σε θέση αδυναμίας. Αν κάποιος αρνηθεί να εργαστεί περισσότερες ώρες, μπορεί να απολυθεί με μια διαφορετική αφορμή ή να βρεθεί αντιμέτωπος με έμμεσες πιέσεις. Αν προσφύγει στη δικαιοσύνη, θα χρειαστούν χρόνια για να δικαιωθεί, ενώ στο μεταξύ πιθανότατα θα έχει αναζητήσει άλλη εργασία. Ο καθηγητής εκφράζει επίσης την εκτίμηση ότι το ευέλικτο ωράριο θα ενσωματώνεται στις ατομικές συμβάσεις εργασίας ήδη από την υπογραφή τους, έτσι ώστε ο εργαζόμενος να μην έχει τη δυνατότητα άρνησης. Τονίζει ότι σε κάθε σύγκρουση συμφερόντων μεταξύ εργοδοτών και εργαζομένων, το πλεονέκτημα βρίσκεται διαχρονικά στην πλευρά των πρώτων, γεγονός που καθιστά προσχηματικές τις νομικές εγγυήσεις του νομοσχεδίου.
Ο τρίτος μύθος, σύμφωνα με τον ομότιμο καθηγητή του ΑΠΘ, είναι ότι το νέο πλαίσιο «διευκολύνει τον ελεύθερο χρόνο» των εργαζομένων. Αντιθέτως, τονίζει ότι τον διαλύει πλήρως, ακυρώνοντας κάθε ισορροπία ανάμεσα στην εργασία και την προσωπική ζωή. Τη στιγμή που η ευρωπαϊκή ένωση προωθεί πολιτικές για την αρμονία μεταξύ επαγγελματικών και οικογενειακών υποχρεώσεων, η ελληνική νομοθεσία κινείται στην ακριβώς αντίθετη κατεύθυνση. Η παράταση του ωραρίου και η ευελιξία των ωρών μπορεί να οδηγήσουν σε εξουθένωση, κοινωνική απομόνωση και διάλυση οικογενειακών δεσμών, αφού η ζωή του εργαζομένου περιορίζεται αποκλειστικά στον χώρο εργασίας.
Τέλος, η μόνη αλήθεια, όπως επισημαίνει ο Καθηγητής Στεργίου, είναι ότι το Νομοσχέδιο προκαλεί βαθιά και δομική ανατροπή στο θεμελιώδες κεκτημένο του 8ώρου. Πρόκειται, όπως λέει, για μια σαφή οπισθοδρόμηση του εργατικού δικαίου, η οποία οδηγεί σταδιακά σε σχέσεις εργασίας χωρίς ουσιαστικό νομικό πλαίσιο προστασίας. Κάθε νέα νομοθετική παρέμβαση αποδομεί και ένα ακόμη κομμάτι από τα κοινωνικά δικαιώματα που κατακτήθηκαν τον 20ό αιώνα, αφήνοντας τους εργαζόμενους εκτεθειμένους σε μια αρρύθμιστη αγορά εργασίας όπου κυριαρχεί η εργοδοτική αυθαιρεσία και η ανασφάλεια. Ο ίδιος προειδοποιεί ότι εάν η τάση αυτή συνεχιστεί, η έννοια του εργατικού δικαίου θα χάσει τον λόγο ύπαρξής της και οι εργαζόμενοι θα βρεθούν αντιμέτωποι με το φάσμα της πλήρους απορρύθμισης, όπου η «συμβατική ελευθερία» θα σημαίνει στην πράξη υποταγή στην ανάγκη και εξάρτηση από τον ισχυρό.
