Τι συνέβη όταν το ΝΑΤΟ επικαλέστηκε το Άρθρο 5 την τελευταία φορά;
Οι ειδικοί λένε ότι το άρθρο 5 είναι ίσως το πιο σημαντικό μέρος της συνθήκης, καθώς ουσιαστικά αποφασίζει εάν μια κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί ή όχι σε πόλεμο πλήρους κλίμακας
Η συνεχιζόμενη κρίση στην Ευρώπη θα μπορούσε να έχει κλιμακωθεί πιθανότατα σε πόλεμο πλήρους κλίμακας, αφού ένας πύραυλος έπεσε στην Πολωνία – σύμμαχο του ΝΑΤΟ – την Τετάρτη. Αλλά δεν συνέβη και οι φλόγες έσβησαν όταν οι δυτικοί σύμμαχοι παραδέχθηκαν ότι ο πύραυλος προήλθε από την Ουκρανία και όχι από τη Ρωσία.
Μετά από αναφορές για το περιστατικό που σκότωσε δύο άτομα, οι πρεσβευτές του ΝΑΤΟ πραγματοποίησαν έκτακτη συνάντηση.
Ανησυχίες δημιουργήθηκαν με φήμες σχετικά με τον μηχανισμό αμοιβαίας άμυνας της δυτικής συμμαχίας, γνωστό ως Άρθρο 5.
Πριν από την επίκληση του Άρθρου 5, υπάρχει το Άρθρο 4. Μετά το περιστατικό με τον πύραυλο, ο Πολωνός πρωθυπουργός Mateusz Morawiecki, είπε ότι η Πολωνία αναλύει ακόμη τη δυνατότητα έναρξης διαδικασίας του άρθρου 4.
Σε περίπτωση απειλής για την ασφάλεια, το Άρθρο 4 λειτουργεί ως επίσημη πρόσκληση για διαβουλεύσεις μεταξύ των μελών της συμμαχίας. Αλλά, πρόσθεσε, ότι φαίνεται ότι μπορεί να μην είναι απαραίτητο.
Εάν γίνει επίκληση του Άρθρου 4, σημαίνει ότι τα μέλη του ΝΑΤΟ θα διαβουλεύονται από κοινού σε σχέση με οποιαδήποτε απειλή για την επικράτεια οποιουδήποτε από αυτά. Εκτός από αυτό, αντιμετωπίζει επίσης την πολιτική ανεξαρτησία και ασφάλεια των μελών.
Σύμφωνα με το άρθρο 4, οι συζητήσεις στο Βορειοατλαντικό Συμβούλιο, το οποίο είναι το κύριο πολιτικό όργανο λήψης αποφάσεων του ΝΑΤΟ, θα μπορούσαν ενδεχομένως να οδηγήσουν σε κάποια μορφή κοινής δράσης.
Έπειτα έρχεται το Άρθρο 5. Εάν τα μέλη του ΝΑΤΟ βρουν οριστικά στοιχεία στο πλαίσιο των συζητήσεων του Άρθρου 4, η εστίαση θα μετατοπιστεί στο Άρθρο 5. Είναι ο ακρογωνιαίος λίθος της ιδρυτικής συνθήκης του ΝΑΤΟ.
Το 1949, δημιουργήθηκε η συμμαχία και ο χάρτης σε αυτήν ανέφερε ότι, «τα μέρη συμφωνούν ότι μια ένοπλη επίθεση εναντίον ενός ή περισσοτέρων από αυτά στην Ευρώπη ή τη Βόρεια Αμερική θα θεωρείται επίθεση εναντίον όλων τους». Συμφώνησαν ότι θα ληφθούν μέτρα, όπως κρίνει αναγκαία, συμπεριλαμβανομένης της χρήσης ένοπλης δύναμης.
Οι ειδικοί λένε ότι το άρθρο 5 είναι ίσως το πιο σημαντικό μέρος της συνθήκης, καθώς ουσιαστικά αποφασίζει εάν μια κατάσταση μπορεί να εξελιχθεί ή όχι σε πόλεμο πλήρους κλίμακας.
Η τελευταία φορά που επικαλέστηκε το άρθρο 5 ήταν μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου
Το άρθρο 5 έχει επικαλεστεί μόνο μία φορά στην ιστορία του ΝΑΤΟ. Συνέβη μετά τις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου στις Ηνωμένες Πολιτείες το 2001, όταν το ΝΑΤΟ επιβεβαίωσε την επίκληση και αποφάσισε ότι οι επιθέσεις ήταν πράγματι επιλέξιμες σύμφωνα με τους όρους της Συνθήκης του Βορείου Ατλαντικού.
Οι οκτώ επίσημες απαντήσεις του ΝΑΤΟ στις επιθέσεις της 11ης Σεπτεμβρίου, περιελάμβαναν το Operation Eagle Assist και το Operation Active Endeavour, μια ναυτική επιχείρηση στη Μεσόγειο που έχει σχεδιαστεί για την αποτροπή της κίνησης τρομοκρατών ή όπλων μαζικής καταστροφής, καθώς και για τη βελτίωση της ασφάλειας των πλοίων γενικά.
Τα άλλα περιστατικά όταν σχεδόν έγινε επίκληση του άρθρου 5
Ιούνιος 2012: Τουρκικό F-4 Phantom καταρρίφθηκε από τη Συρία
Αύγουστος 2012: Ο τάφος του Σουλεϊμάν Σαχ, απειλές και γεγονότα κατά τη διάρκεια του συριακού εμφυλίου πολέμου
(με πληροφορίες από φορείς)
