Με νομοθετική πρωτοβουλία, η κυβέρνηση επιχειρεί να κλείσει έναν από τους πιο επίμονους «ανοιχτούς λογαριασμούς» της περιόδου της κρίσης: τα στεγαστικά και καταναλωτικά δάνεια σε ελβετικό φράγκο, στα οποία εγκλωβίστηκαν χιλιάδες δανειολήπτες. Πρόκειται για δάνεια που χορηγήθηκαν κυρίως την περίοδο 2005–2009, σε μια εποχή χαμηλών επιτοκίων και ισχυρής αίσθησης νομισματικής σταθερότητας, όταν το ελβετικό παρουσιαζόταν ως «ασφαλές καταφύγιο». Η εικόνα αυτή ανατράπηκε μετά τη χρηματοπιστωτική κρίση, όταν η ανατίμηση του φράγκου ανέβασε απότομα το κόστος εξυπηρέτησης και δημιούργησε το παράδοξο χιλιάδες άνθρωποι, παρά τα χρόνια πληρωμών, να διαπιστώνουν ότι σε όρους ευρώ οφείλουν σήμερα περισσότερα από το αρχικό κεφάλαιο.
Η νέα ρύθμιση δεν επιβάλλει μία μοναδική λύση, αλλά ανοίγει δρόμους επιλογών. Όσοι πιστεύουν ότι στο μέλλον η ισοτιμία ευρώ–ελβετικού μπορεί να κινηθεί ευνοϊκά, διατηρούν τη δυνατότητα να κρατήσουν το δάνειο στο ελβετικό φράγκο και να επωφεληθούν από τα πολύ χαμηλά επιτόκια του νομίσματος, αναλαμβάνοντας όμως τον συναλλαγματικό κίνδυνο.
Για όλους τους υπόλοιπους, προβλέπονται δύο δεσμευτικές διαδρομές, τις οποίες οι τράπεζες υποχρεούνται να αποδεχθούν. Η πρώτη αφορά τον εξωδικαστικό μηχανισμό και απευθύνεται σε μη ενήμερους οφειλέτες, με τη λύση που προκύπτει από τον αλγόριθμο να δεσμεύει υποχρεωτικά τους πιστωτές. Πρόκειται για ειδική πρόβλεψη υπέρ των δανείων σε ελβετικό φράγκο, καθώς στα αντίστοιχα δάνεια σε ευρώ οι πιστωτές διατηρούν, κατά κανόνα, δικαίωμα απόρριψης.
Η δεύτερη επιλογή αφορά ενήμερους δανειολήπτες ή όσους έχουν ήδη μπει σε ρύθμιση και την εξυπηρετούν: δίνεται δυνατότητα μετατροπής του δανείου σε ευρώ με σημαντικά βελτιωμένη τρέχουσα ισοτιμία, ώστε να προκύπτει άμεση μείωση του οφειλόμενου κεφαλαίου σε ευρώ. Η ελάφρυνση είναι κλιμακωτή και κυμαίνεται από 15% έως 50%, ανάλογα με την οικονομική, περιουσιακή και οικογενειακή κατάσταση του οφειλέτη. Παράλληλα, το δάνειο μετατρέπεται σε ευρώ με σταθερό επιτόκιο 2,30%–2,90% για όλη την υπόλοιπη διάρκεια, ενώ προβλέπεται και δυνατότητα επιμήκυνσης έως πέντε έτη, ώστε να μειωθεί περαιτέρω η μηνιαία δόση και να ενισχυθεί η βιωσιμότητα της λύσης. Το βασικό ζητούμενο είναι ο δανειολήπτης να γνωρίζει από την πρώτη στιγμή το ακριβές ποσό της δόσης και τον χρόνο πλήρους εξόφλησης, χωρίς νέες συναλλαγματικές εκπλήξεις.
Η βελτίωση της ισοτιμίας και το αντίστοιχο «κούρεμα» του κεφαλαίου κλιμακώνονται σε τέσσερις κατηγορίες που συνδέονται με εισοδηματικά και περιουσιακά δεδομένα. Στην πρώτη κατηγορία προβλέπεται βελτίωση ισοτιμίας κατά 50% και σταθερό επιτόκιο 2,3%, για εισόδημα από 7.500 έως 22.000 ευρώ, ακίνητη περιουσία από 125.000 έως 185.000 ευρώ και καταθέσεις από 7.500 έως 22.000 ευρώ. Στη δεύτερη κατηγορία προβλέπεται βελτίωση ισοτιμίας κατά 30% και σταθερό επιτόκιο 2,5%, για εισόδημα από 9.375 έως 23.375 ευρώ, ακίνητη περιουσία από 187.500 έως 216.250 ευρώ και καταθέσεις από 9.375 έως 23.375 ευρώ. Στην τρίτη κατηγορία προβλέπεται βελτίωση ισοτιμίας κατά 20% και σταθερό επιτόκιο 2,7%, για εισόδημα από 11.250 έως 25.250 ευρώ, ακίνητη περιουσία από 187.500 έως 247.500 ευρώ και καταθέσεις από 11.250 έως 25.250 ευρώ. Στην τέταρτη κατηγορία, που δεν συνοδεύεται από κριτήρια, προβλέπεται βελτίωση ισοτιμίας κατά 15% και σταθερό επιτόκιο 2,9%.
Η παρέμβαση αφορά περίπου 40.000 δάνεια, με το κόστος να καλύπτεται αποκλειστικά από τις τράπεζες. Από την πλευρά της, η κυβέρνηση υποστηρίζει ότι η ρύθμιση είναι δημοσιονομικά ασφαλής και κεφαλαιακά ουδέτερη για τις τιτλοποιήσεις του «Ηρακλή», καθώς περιορίζει τον συναλλαγματικό κίνδυνο και σταθεροποιεί τις ταμειακές ροές.
