Για άλλη μια φορά, οι αγρότες της Θεσσαλίας βγαίνουν στους δρόμους, διεκδικώντας λύσεις και στήριξη για τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν. Για άλλη μια φορά, η καταστολή φαίνεται να είναι η πρώτη επιλογή της πολιτείας, ενώ η πολιτική ηγεσία δεν φαίνεται να έχει τη διάθεση να ακούσει τα αιτήματα των αγροτών. Αντιθέτως, η κυβέρνηση επιμένει ότι η παρουσία των μπλόκων κάθε Ιανουάριο αποτελεί μια «εθιμοτυπική» διαδικασία. Αλλά είναι αλήθεια ότι πρόκειται απλώς για μια εθιμοτυπική αντίδραση ή η κατάσταση είναι πιο σοβαρή και απαιτεί άμεση και ουσιαστική παρέμβαση;
Την περασμένη Παρασκευή, ο Πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης κλήθηκε να απαντήσει για την κατάσταση του αγροτικού κόσμου στη χώρα, μετά από την επίκαιρη ερώτηση που κατέθεσε ο Νίκος Ανδρουλάκης, Πρόεδρος του ΠΑΣΟΚ – Κινήματος Αλλαγής.
Η συζήτηση στη Βουλή, ωστόσο, χαρακτηρίστηκε από έντονη αντιπαράθεση και από μια προσέγγιση που βασίστηκε κυρίως σε αριθμούς και στατιστικά δεδομένα. Δυστυχώς, η συζήτηση αυτή δεν κατάφερε να προσεγγίσει ουσιαστικά τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν οι αγρότες, ενώ η πολιτική ηγεσία φαίνεται να ακολουθεί μια μη ρεαλιστική πορεία αναφορικά με την επίλυση των προβλημάτων.
Ο Πρωθυπουργός, απαντώντας στα ζητήματα που τέθηκαν από την αντιπολίτευση, τόνισε πως δεν είναι δυνατόν να αποζημιώνονται οι αγρότες για όλες τις καταστροφές, αναφερόμενος σε στρεβλώσεις στη διαδικασία καταβολής των αποζημιώσεων μέσω του ΕΛΓΑ. Υποστήριξε ότι μέσα σε «χρόνο ρεκόρ» έχουν καταβληθεί αποζημιώσεις άνω των 200.000.000 ευρώ.
Είναι αλήθεια ότι κάποιοι αριθμοί ενδέχεται να ακούγονται εντυπωσιακοί και να δημιουργούν μια ψευδή αίσθηση πως η κατάσταση έχει βελτιωθεί. Όμως, οι αγρότες της Θεσσαλίας, και ειδικότερα αυτοί που υπέστησαν την καταστροφή από την κακοκαιρία Daniel, δεν εντυπωσιάζονται από τα ποσά των αποζημιώσεων ή τις επιδοτήσεις. Η πραγματική τους ανάγκη είναι να προστατεύσουν τις καλλιέργειές τους από φυσικές καταστροφές και να έχουν επαρκή υποδομή για την αποθήκευση και διαχείριση των υδάτων, ώστε να αποφεύγονται νέες ζημιές στο μέλλον.
Αλλά ποιες είναι οι πραγματικές εξελίξεις σε αυτά τα πεδία; Πόσο κοντά είναι η πολιτική ηγεσία στην κατανόηση των πραγματικών αναγκών των αγροτών και πόσο έτοιμη είναι να προχωρήσει σε ουσιαστικές και αποτελεσματικές λύσεις για τη στήριξή τους;
Τα αντιπλημμυρικά έργα στη Θεσσαλία και οι προκλήσεις για την αντιπλημμυρική θωράκιση
Σε πρόσφατη ενημέρωση προς τους συντάκτες, ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, παρουσίασε την πορεία των αντιπλημμυρικών έργων που υλοποιούνται στην περιοχή, καθώς και τις ενέργειες για την αποκατάσταση των ζημιών από την καταστροφική κακοκαιρία Daniel. Σύμφωνα με τα στοιχεία που παρουσίασε, τα έργα ύψους 117 εκατ. ευρώ για την αποκατάσταση των ζημιών περιλαμβάνουν 432 σημεία παρέμβασης σε όλη τη Θεσσαλία, με το κόστος των υλοποιηθέντων έργων να φτάνει τα 75 εκατ. ευρώ. Από την 1η Σεπτεμβρίου 2024, τα έργα που προγραμματίζονται να υλοποιηθούν αγγίζουν τα 42 εκατ. ευρώ.
Απαντώντας σε ερώτηση σχετικά με την αντοχή της Θεσσαλίας σε έντονα καιρικά φαινόμενα, ο κ. Κουρέτας υπογράμμισε ότι η περιφέρεια ενισχύει την αίσθηση της θωράκισης με αντιπλημμυρικά έργα, όπως οι καθαρισμοί ποταμών και ρεμάτων, αλλά και με έργα ορεινής υδρονομίας. Τα έργα αυτά, όπως δήλωσε, αναμένεται να ολοκληρωθούν μέχρι το 2026. Επιπλέον, σχεδιάζεται η δημιουργία δομημένων πλημμυρικών ζωνών κατά μήκος των ποταμών, που θα συμβάλουν στην καλύτερη διαχείριση των πλημμυρών.
Ο Περιφερειάρχης αναφέρθηκε και στις πρόσφατες βροχοπτώσεις, επισημαίνοντας ότι το υφιστάμενο σύστημα έχει αντέξει μέχρι και 300 χιλιοστά βροχής. Στην περίπτωση της κακοκαιρίας Daniel, όπου καταγράφηκαν 700-750 χιλιοστά βροχής, το σύστημα κατάφερε να διαχειριστεί μόνο το μισό αυτής της ποσότητας. Όπως εξήγησε, τα μεγάλα αντιπλημμυρικά έργα που δεν έχουν ακόμη ολοκληρωθεί είναι εκείνα που θα επιτρέψουν την πλήρη αντιμετώπιση τέτοιων ακραίων φαινομένων.
Όσον αφορά τα εν εξελίξει έργα, το μόνο σημαντικό αντιπλημμυρικό έργο που υπάρχει αυτή τη στιγμή είναι η λίμνη Πλαστήρα, η οποία έχει χωρητικότητα 450 εκατομμυρίων κυβικών μέτρων νερού. Παράλληλα, υπάρχουν σχέδια για έργα σε περιοχές όπως ο Ενιπέας, το Μουζάκι, η Πύλη, το Αγιονέρι, ο Νεοχωρίτης και η διώρυγα που θα ενώνει τη Γυρτόνη με την Κάρλα. Όλα αυτά τα έργα θα λειτουργούν με διπλή χρήση: προστασία από πλημμύρες και αρδευτική λειτουργία. Ωστόσο, ο κ. Κουρέτας επισήμανε ότι για να επιτευχθεί η πλήρης προστασία, απαιτείται η υπογειοποίηση των αρδευτικών δικτύων, κάτι που παραμένει ένα σημαντικό και δύσκολο έργο.
Η διαχείριση των υδάτων στη Θεσσαλία και η ανάγκη άμεσης δράσης
Ένα από τα πιο κρίσιμα ζητήματα που παραμένει ανοιχτό για τη Θεσσαλία είναι η διαχείριση των υδάτων, καθώς η περιοχή εξακολουθεί να αντιμετωπίζει σοβαρά προβλήματα από τις πλημμύρες και την έλλειψη υποδομών αποθήκευσης και διαχείρισης του νερού. Το ερώτημα αν υπάρχει ένα πραγματικό και ολοκληρωμένο σχέδιο για τη διαχείριση των υδάτων παραμένει ανοιχτό, καθώς τα δεδομένα συνεχώς εξελίσσονται και η ανάγκη για άμεσες λύσεις είναι επιτακτική.
Από το 2024, υπάρχει το σχέδιο διαχείρισης πλημμύρας και το σχέδιο διαχείρισης λεκάνης απορροής, τα οποία έχουν θεσπιστεί ως νόμοι του κράτους. Ο Περιφερειάρχης Θεσσαλίας, Δημήτρης Κουρέτας, κατά την πρόσφατη ενημέρωση, τόνισε ότι η περιοχή τηρεί αυτά τα σχέδια. Ωστόσο, σημείωσε ότι απαιτείται η μεταφορά 250 εκατ. κυβικών μέτρων νερού από τον ποταμό Αχελώο, κάτι που δεν θεωρείται εκτροπή, καθώς αντιπροσωπεύει μόλις το 4% από τα 4,2 δισ. κυβικά μέτρα νερού που εκρέουν από τον Αχελώο. Η μεταφορά αυτή, όπως είπε, δεν δημιουργεί προβλήματα και είναι εντός του σχεδίου για την πλημμύρα.
Για να υλοποιηθεί αυτή η μεταφορά, πρέπει να ολοκληρωθούν τα έργα της Συκιάς, τα οποία θα επιτρέψουν την αποθήκευση του νερού στο φράγμα Μουζακίου. Ο κ. Κουρέτας τόνισε ότι το φράγμα Μουζακίου πρέπει να κατασκευαστεί προκειμένου να καλυφθεί το έλλειμμα των 3 δισ. κυβικών μέτρων του υπόγειου υδροφορέα της Θεσσαλίας.
Παρ’ όλα αυτά, ο Περιφερειάρχης επεσήμανε τη μεγάλη ανάγκη για γρήγορες και ξεκάθαρες αποφάσεις από την κυβέρνηση, προκειμένου να γνωρίζει η Περιφέρεια τι μέλλει γενέσθαι με την επάρκεια νερού στην περιοχή και να μπορεί να ενημερώσει τους πολίτες και τους αγρότες για τις επερχόμενες εξελίξεις. Χωρίς νέα έργα αποθήκευσης νερού, προειδοποίησε, η Θεσσαλία θα αντιμετωπίσει σοβαρά προβλήματα άρδευσης, καθώς οι υπάρχουσες υποδομές δεν είναι επαρκείς. Όπως ανέφερε, φέτος η στάθμη της λίμνης Πλαστήρα ανέβηκε κατά 3 μέτρα λόγω των βροχοπτώσεων από τον Daniel, ωστόσο, χωρίς αυτή την αύξηση, η Θεσσαλία θα ήταν «ξερή», χωρίς δυνατότητα άρδευσης.
Παρά τα κρίσιμα αυτά ζητήματα, το πρόβλημα της διαχείρισης των υδάτων δεν συζητήθηκε ουσιαστικά στη Βουλή κατά την πρόσφατη συζήτηση για την αγροτική κρίση. Η παραμέληση αυτών των θεμάτων ενδεχομένως να οδηγήσει σε σοβαρές οικονομικές ζημίες για την ελληνική οικονομία, καθώς η αγροτική παραγωγή της Θεσσαλίας αποτελεί έναν από τους πυλώνες της εθνικής οικονομίας.
Η πολιτική ηγεσία, ενώ αδυνατεί να κατανοήσει πλήρως τις ανάγκες της περιοχής, φαίνεται να αναβάλλει την επίλυση των προβλημάτων για το απροσδιόριστο μέλλον. Η Θεσσαλία, όμως, δεν έχει την πολυτέλεια του χρόνου. Οι αγρότες και οι πολίτες της περιοχής ζουν καθημερινά με την αβεβαιότητα για την επάρκεια του νερού, και το ερώτημα παραμένει: έχουμε χρόνο για άλλες καθυστερήσεις ή θα πρέπει να δράσουμε άμεσα;
