Σε μια αιφνιδιαστική διπλωματική πρωτοβουλία, ο Πρωθυπουργός του Ισραήλ, Benjamin Netanyahu, φέρεται να έχει απευθυνθεί στις Ηνωμένες Πολιτείες με αίτημα να μεσολαβήσουν για τη διεξαγωγή συνομιλιών με την Προσωρινή Κυβέρνηση της Συρίας. Στόχος, σύμφωνα με ρεπορτάζ του Axios που δημοσιεύθηκε στις 11 Ιουνίου, είναι να ασκηθεί πίεση στον τζιχαντιστή Ahmad al-Sharaa ώστε να ενταχθεί στο πλαίσιο των Συμφωνιών του Αβραάμ, οι οποίες προωθούν την εξομάλυνση των σχέσεων μεταξύ Ισραήλ και αραβικών κρατών. Το αίτημα μεταφέρθηκε μέσω του Tom Barrack, ειδικού απεσταλμένου του πρώην Προέδρου Donald Trump για θέματα Συρίας και πρεσβευτή στην Τουρκία, κατά την πρόσφατη επίσκεψή του στο Ισραήλ.
Σύμφωνα με το Axios, ο Netanyahu επιδιώκει την έναρξη διαπραγματεύσεων για νέα συμφωνία ασφαλείας με τη Δαμασκό, η οποία θα επικαιροποιούσε τη συμφωνία απεμπλοκής του 1974 και θα μπορούσε να αποτελέσει τη βάση για μια πιο ευρεία ειρηνευτική συμφωνία μεταξύ των δύο χωρών. Ισραηλινός αξιωματούχος, μιλώντας υπό καθεστώς ανωνυμίας, δήλωσε πως η επιδίωξη του Τελ Αβίβ είναι η εξομάλυνση των σχέσεων με τη Συρία «το συντομότερο δυνατό».
Από τον Δεκέμβριο του περασμένου έτους, οπότε και κατέρρευσε το καθεστώς Assad, το Ισραήλ αντιμετώπισε με δυσπιστία τη νέα συριακή ηγεσία, εξαπολύοντας στρατιωτικές επιχειρήσεις κατά υποδομών κοντά στα υπό κατοχή Υψίπεδα του Γκολάν και αποδυναμώνοντας τον συριακό στρατό. Τον Μάιο, η ένταση κλιμακώθηκε περαιτέρω, με ισραηλινές επιθέσεις να πλήττουν στόχους κοντά στο προεδρικό μέγαρο του Ahmad al-Sharaa στη Δαμασκό.
Ωστόσο, όπως αποκαλύπτουν δύο Ισραηλινοί αξιωματούχοι στο Axios, παρά τη σκληρή ρητορική και τις στρατιωτικές ενέργειες, υπήρξε αρχικά έμμεση επικοινωνία με την προσωρινή κυβέρνηση της Συρίας, η οποία στη συνέχεια εξελίχθηκε σε απευθείας μυστικές συνομιλίες σε τρίτες χώρες. Το Ισραήλ επιδιώκει να ευθυγραμμίσει τη νέα συριακή ηγεσία με τις Ηνωμένες Πολιτείες και τη Σαουδική Αραβία, αποτρέποντας περαιτέρω διείσδυση της Τουρκίας στην περιοχή.
Οι κόκκινες γραμμές του Ισραήλ, όπως παρουσιάστηκαν στον Tom Barrack, περιλαμβάνουν: την απαγόρευση εγκατάστασης τουρκικών στρατιωτικών βάσεων στη Συρία, την πλήρη απομάκρυνση των ιρανικών δυνάμεων και της Hezbollah, καθώς και την αποστρατιωτικοποίηση της νότιας Συρίας. Παράλληλα, το Ισραήλ ζητά την παρουσία αμερικανικών στρατευμάτων στο πλαίσιο της ειρηνευτικής δύναμης του ΟΗΕ που εποπτεύει τη συμφωνία του 1974. Οι Ισραηλινοί θεωρούν ότι ο Sharaa ενδεχομένως να αποδεχθεί μια μερική συμφωνία, χωρίς απαίτηση πλήρους ισραηλινής αποχώρησης από τα Υψίπεδα του Γκολάν.
Η συριακή κυβέρνηση, μετά την πτώση του Assad, φάνηκε πρόθυμη για επαναπροσέγγιση, χωρίς να εγείρει αξιώσεις για τα κατεχόμενα εδάφη. Η στάση αυτή, σε συνδυασμό με την εχθρική θέση του Netanyahu απέναντι στον Assad, αφήνει ανοιχτό το ενδεχόμενο ότι το Ισραήλ στήριξε παρασκηνιακά την άνοδο του Sharaa στην εξουσία, ή τουλάχιστον δεν την εμπόδισε.
Η βασική στρατηγική απειλή για το Ισραήλ εντοπίζεται πλέον στην Άγκυρα. Η Τουρκία, σύμφωνα με δημοσιεύματα, προωθεί τη δημιουργία στρατιωτικών βάσεων στη Συρία, επιχειρώντας να τη μετατρέψει σε ζώνη επιρροής μέσω στρατηγικής και αμυντικής συνεργασίας. Η ενίσχυση της τουρκικής στρατιωτικής παρουσίας τόσο κοντά στα ισραηλινά σύνορα θεωρείται από την κυβέρνηση Netanyahu ως μια σοβαρή και αυξανόμενη απειλή.
Σε επίσημη ομιλία του στην Κνεσέτ στις 11 Ιουνίου, ο Netanyahu επιτέθηκε άμεσα στον Πρόεδρο της Τουρκίας, Recep Tayyip Erdogan, δηλώνοντας ότι «η Οθωμανική Αυτοκρατορία δεν πρόκειται να αναβιώσει σύντομα». Η δήλωση εκλήφθηκε ως ευθεία καταγγελία των νεο-οθωμανικών φιλοδοξιών της Άγκυρας.
Καθώς η ισραηλινή στρατηγική στρέφεται πλέον σε διμέτωπη αντιπαράθεση με το Ιράν και την Τουρκία, η νέα συμμαχία με τη Δαμασκό μπορεί να θεωρηθεί ως κομβικό σημείο για την ευρύτερη ισορροπία ισχύος στη Μέση Ανατολή. Παρότι η προοπτική συμφωνίας με την κυβέρνηση Sharaa μοιάζει αμφιλεγόμενη, η προθυμία του ίδιου να αποστασιοποιηθεί από την Τουρκία θα μπορούσε να ανατρέψει τα δεδομένα. Αν αυτή η στροφή προς τη Δύση και το Ισραήλ επιβεβαιωθεί, η Τουρκία ενδέχεται τελικά να βρεθεί ως ο μεγαλύτερος γεωπολιτικός χαμένος από την πτώση του καθεστώτος Assad.
