Οι έμμεσες διαπραγματεύσεις ανάμεσα στο Ισραήλ και τη Χαμάς με στόχο την απελευθέρωση των ομήρων, την αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων και την κατάπαυση του πολέμου στη Λωρίδα της Γάζας ξεκίνησαν χθες, Δευτέρα, στο Σάρμ ελ Σέιχ της Αιγύπτου, παρουσία μεσολαβητών από τις Ηνωμένες Πολιτείες, την Αίγυπτο και το Κατάρ. Ο πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών Ντόναλντ Τραμπ, ο οποίος έχει καταθέσει το σχέδιο των είκοσι σημείων που αποτελεί τη βάση των συνομιλιών, διαβεβαίωσε ότι το παλαιστινιακό ισλαμιστικό κίνημα εμφανίζεται διατεθειμένο να προχωρήσει σε συμβιβασμούς. «Πιστεύω πως η διαπραγμάτευση πάει πολύ καλά και ότι η Χαμάς έχει δεχθεί πολύ σημαντικά πράγματα. Θα εξασφαλίσουμε συμφωνία για τη Γάζα, είμαι αρκετά σίγουρος γι’ αυτό», δήλωσε ο αμερικανός πρόεδρος, επιδιώκοντας να μεταδώσει μήνυμα αισιοδοξίας ενόψει των κρίσιμων επαφών.
Η πρώτη φάση των συνομιλιών ολοκληρώθηκε μέσα σε θετικό κλίμα, όπως μετέδωσε το αιγυπτιακό τηλεοπτικό δίκτυο Al Qahera News, το οποίο διατηρεί στενούς δεσμούς με την υπηρεσία πληροφοριών της Αιγύπτου. Η ισραηλινή αντιπροσωπεία αφίχθη στο Σαρμ ελ Σέιχ χθες, ενώ οι εκπρόσωποι της Αιγύπτου και του Κατάρ συνεργάζονται με τις δύο πλευρές για τη διαμόρφωση ενός μηχανισμού που θα επιτρέψει την ανταλλαγή ομήρων και κρατουμένων, καθώς και την σταδιακή εφαρμογή της κατάπαυσης του πυρός. Σύμφωνα με πηγές που επικαλείται το AFP, οι συνομιλίες διεξάγονται με τη μορφή έμμεσης διαπραγμάτευσης, καθώς οι αντιπροσωπείες του Ισραήλ και της Χαμάς βρίσκονται στο ίδιο κτίριο, αλλά σε χωριστές αίθουσες, με τους μεσολαβητές να μεταφέρουν μηνύματα και προτάσεις από τη μία πλευρά στην άλλη.
Η έναρξη των συνομιλιών συμπίπτει με τη δεύτερη επέτειο της εφόδου της 7ης Οκτωβρίου 2023, όταν οι δυνάμεις της Χαμάς εξαπέλυσαν αιφνιδιασμένη επίθεση στα νότια του Ισραήλ, πυροδοτώντας τον πιο αιματηρό πόλεμο στη σύγχρονη ιστορία της περιοχής. Πηγή προσκείμενη στις διαπραγματεύσεις δήλωσε στο Γαλλικό Πρακτορείο ότι αναμένονται «δύσκολες και περίπλοκες» συζητήσεις, καθώς το Ισραήλ συνεχίζει να επιδιώκει στρατιωτικά την εξουδετέρωση της Χαμάς, ενώ οι Παλαιστίνιοι ζητούν πλήρη αποχώρηση των κατοχικών δυνάμεων. Ο αμερικανός πρόεδρος έχει στείλει στην Αίγυπτο τον ειδικό απεσταλμένο του, Στιβ Γουίτκοφ, και τον γαμπρό του, Τζάρεντ Κούσνερ, απαιτώντας να υπάρξει γρήγορη πρόοδος.
Επικεφαλής της παλαιστινιακής αντιπροσωπείας είναι ο Χαλίλ αλ Χάγια, στέλεχος της Χαμάς που γλίτωσε πρόσφατα από απόπειρα δολοφονίας κατά τη διάρκεια ισραηλινού αεροπορικού βομβαρδισμού στην πρωτεύουσα του Κατάρ, στον οποίο ωστόσο σκοτώθηκε ο γιος του. Σύμφωνα με πηγές του κινήματος, η αντιπροσωπεία είχε αρχικές συναντήσεις στο Κάιρο με αξιωματούχους της Αιγύπτου και του Κατάρ προτού μεταβεί στο Σάρμ ελ Σέιχ για τις κύριες συνομιλίες. Το επίκεντρο των συζητήσεων αφορά τους μηχανισμούς της κατάπαυσης του πυρός, την αποχώρηση των ισραηλινών στρατευμάτων από τη Γάζα και την ανταλλαγή αιχμαλώτων.
Η Χαμάς έχει δηλώσει επισήμως ότι είναι έτοιμη να αρχίσει άμεσα τη διαδικασία ανταλλαγής αιχμαλώτων, υπό την προϋπόθεση ότι το Ισραήλ θα τερματίσει όλες τις στρατιωτικές επιχειρήσεις στη Λωρίδα της Γάζας και ότι οι παλαιστινιακές οργανώσεις θα σταματήσουν ταυτόχρονα τις δικές τους στρατιωτικές ενέργειες. Το σχέδιο του αμερικανού προέδρου, που ανακοινώθηκε στις 29 Σεπτεμβρίου, προβλέπει κατάπαυση του πυρός, απελευθέρωση όλων των ομήρων μέσα σε εβδομήντα δύο ώρες, σταδιακή απόσυρση του ισραηλινού στρατού από τη Γάζα και πλήρη αφοπλισμό του παλαιστινιακού ισλαμιστικού κινήματος.
Στην απάντησή της προς την Ουάσιγκτον, η Χαμάς επανέλαβε την Παρασκευή ότι είναι έτοιμη να απελευθερώσει όλους τους ομήρους, εφόσον διασφαλιστεί το τέλος του πολέμου και η πλήρης αποχώρηση του Ισραήλ από τον παλαιστινιακό θύλακο, χωρίς ωστόσο να δεσμευτεί στον αφοπλισμό της – σημείο-κλειδί του αμερικανικού σχεδίου. Τόνισε ακόμη ότι προτίθεται να συμμετάσχει σε οποιαδήποτε συζήτηση για το μέλλον της Γάζας, παρότι αυτό δεν προβλέπεται ρητά στην πρόταση του προέδρου Τραμπ.
Ο ισραηλινός πρωθυπουργός Μπενιαμίν Νετανιάχου, ο οποίος εξακολουθεί να θεωρείται στενός σύμμαχος των Ηνωμένων Πολιτειών, έχει δηλώσει ότι στηρίζει κατ’ αρχήν το αμερικανικό σχέδιο, αλλά επιμένει πως ο στρατός του θα παραμείνει στο μεγαλύτερο μέρος της Λωρίδας της Γάζας, την οποία οι ισραηλινές δυνάμεις ελέγχουν σήμερα περίπου κατά εβδομήντα πέντε τοις εκατό. Παράλληλα, έχει καταστήσει σαφές ότι θεωρεί τον πλήρη αφοπλισμό της Χαμάς απαραίτητη προϋπόθεση για οποιαδήποτε συμφωνία. Σε περίπτωση αποτυχίας των διαπραγματεύσεων, ο αρχηγός του γενικού επιτελείου εγιάλ ζαμίρ προειδοποίησε ότι ο ισραηλινός στρατός «θα ξαναρχίσει τη μάχη».
Οι μεσολαβητικές προσπάθειες δεν έχουν έως τώρα αποφέρει σταθερό αποτέλεσμα. Οι δύο προηγούμενες συμφωνίες κατάπαυσης του πυρός, τον Νοέμβριο του 2023 και στις αρχές του 2025, επέτρεψαν την απελευθέρωση Ισραηλινών ομήρων και την επιστροφή σορών, με αντάλλαγμα την αποφυλάκιση Παλαιστινίων κρατουμένων. Ωστόσο, στη Γάζα συνεχίζονται οι ισραηλινοί βομβαρδισμοί, με τις τελευταίες επιθέσεις να πλήττουν περιοχές στη Γάζα και στη Χαν Γιούνις, όπου σκοτώθηκαν τουλάχιστον δύο Παλαιστίνιοι σύμφωνα με την πολιτική προστασία.
Στο Ισραήλ, οι σημερινές εκδηλώσεις για τη δεύτερη επέτειο της εφόδου της 7ης Οκτωβρίου πραγματοποιούνται υπό το βάρος των ανοιχτών πληγών του πολέμου. Πλησίον του Κιμπούτς Μπεερί, στον χώρο όπου διεξαγόταν το φεστιβάλ μουσικής Νόβα –το οποίο μετατράπηκε σε τόπο σφαγής 370 ανθρώπων εκείνο το πρωινό– συγγενείς και φίλοι των θυμάτων τήρησαν ενός λεπτού σιγή. Το βράδυ, στο Τελ Αβίβ, προγραμματίζεται μεγάλη συγκέντρωση στην πλατεία των ομήρων με πρωτοβουλία των οικογενειών των θυμάτων, ενώ οι επίσημες τελετές μνήμης έχουν μετατεθεί για τις 16 Οκτωβρίου, μετά τη λήξη των εορτών Σουκότ.
Η επίθεση της 7ης Οκτωβρίου 2023 είχε στοιχίσει τη ζωή σε 1.219 ανθρώπους στην ισραηλινή πλευρά, στην πλειονότητά τους αμάχους, ενώ 251 άτομα είχαν απαχθεί και μεταφερθεί στη Γάζα· από αυτούς, 47 εξακολουθούν να κρατούνται, εκ των οποίων 25 έχουν ήδη κηρυχθεί νεκροί από τον ισραηλινό στρατό. Από την έναρξη των αντιποίνων, οι στρατιωτικές επιχειρήσεις του Ισραήλ έχουν προκαλέσει τον θάνατο τουλάχιστον 67.160 ανθρώπων στη Λωρίδα της Γάζας, σύμφωνα με τα στοιχεία του υπουργείου υγείας της κυβέρνησης της Χαμάς, αριθμούς που ο ΟΗΕ θεωρεί αξιόπιστους.
Ο οργανισμός έχει ήδη κηρύξει κατάσταση λιμού σε τμήματα του παλαιστινιακού θύλακου, ενώ ανεξάρτητοι ερευνητές του καταγγέλλουν ότι το Ισραήλ διαπράττει γενοκτονία, κατηγορία που η ισραηλινή κυβέρνηση απορρίπτει κατηγορηματικά.
