Ανησυχητικά είναι τα στοιχεία που έρχονται στο φως για την αυξανόμενη κατανάλωση αλκοόλ από ανήλικους αλλά και για τα περιστατικά δηλητηρίασης από νοθευμένα ποτά, τα γνωστά ως «μπόμπες», τα οποία οδηγούν εκατοντάδες παιδιά κάθε χρόνο στα δημόσια νοσοκομεία της χώρας. Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Εργαζομένων στα Δημόσια Νοσοκομεία, Μιχάλη Γιαννάκο, περισσότερα από χίλια ανήλικα άτομα νοσηλεύονται ετησίως λόγω κατανάλωσης αλκοόλ, εκ των οποίων περίπου 350 μεταφέρονται στα δύο παιδιατρικά νοσοκομεία της Αττικής. Ο αριθμός αυτός, όπως επισημαίνει, αυξάνεται κάθε χρόνο, με ιδιαίτερη έξαρση τα Σαββατοκύριακα, όταν οι νέοι συχνάζουν σε κέντρα διασκέδασης και μπαρ.
Ο Μιχάλης Γιαννάκος αποκαλύπτει ότι υπάρχουν περιπτώσεις όπου ανήλικοι μεταφέρθηκαν στο νοσοκομείο έχοντας καταναλώσει ακόμη και ένα μόνο ποτό, το οποίο αποδείχθηκε νοθευμένο. «Πολλοί από αυτούς μας λένε ότι ήπιαν μόλις ένα ποτό, όμως η κλινική τους εικόνα δείχνει ξεκάθαρα κατανάλωση “μπόμπας”. Η κατάσταση τους είναι συχνά κρίσιμη και χρήζει άμεσης νοσηλείας», αναφέρει χαρακτηριστικά. Παράλληλα, καταγγέλλει ότι ορισμένοι ιδιοκτήτες μπαρ, για να αποφύγουν τη δυσφήμιση του καταστήματός τους, όταν διαπιστώνουν ότι ανήλικος πελάτης έχει υποστεί δηλητηρίαση, τον βγάζουν έξω από το μαγαζί και τον αφήνουν στο δρόμο να περιμένει ασθενοφόρο. «Μια τέτοια πρακτική μπορεί να αποδειχθεί μοιραία, καθώς ένα παιδί σε κατάσταση οξείας μέθης μπορεί να χάσει τη ζωή του προτού προλάβει να μεταφερθεί στο νοσοκομείο», τονίζει ο πρόεδρος της ΠΟΕΔΗΝ.
Οι ειδικοί αποδίδουν το φαινόμενο της αυξημένης κατανάλωσης αλκοόλ στους ανήλικους σε πολλαπλούς κοινωνικούς και ψυχολογικούς παράγοντες. Ο επίκουρος καθηγητής Ψυχιατρικής του Αριστοτελείου Πανεπιστημίου Θεσσαλονίκης, Γιώργος Φλώρος, εξηγεί ότι οι έφηβοι πίνουν κυρίως από περιέργεια και παρόρμηση, ενώ η ανωριμότητα τους τούς καθιστά ανίκανους να ελέγξουν τις συνέπειες. «Οι νέοι συχνά επιδεικνύονται μεταξύ τους και θέλουν να αποδείξουν ότι αντέχουν το ποτό. Ιδίως στα αγόρια, υπάρχει η τάση του “ποιος πίνει περισσότερο”, μια μορφή κοινωνικής αναγνώρισης. Σε μικρές κοινωνίες ή σε νησιά όπου το αλκοόλ αποτελεί μέρος της τοπικής κουλτούρας, το φαινόμενο είναι ακόμη πιο έντονο», σημειώνει.
Παράλληλα, δεν λείπει και ο παράγοντας της ανασφάλειας, καθώς αρκετοί ανήλικοι προσπαθούν να ξεπεράσουν τη συστολή τους ή την κοινωνική αμηχανία μέσα από το ποτό. «Το αλκοόλ μουδιάζει τα εγκεφαλικά κέντρα και δημιουργεί ψευδαίσθηση χαλάρωσης, κάτι που οδηγεί πολλούς νέους στο να αισθάνονται πιο άνετα στις παρέες τους», προσθέτει ο καθηγητής. Ο ίδιος επισημαίνει επίσης το ρόλο του μιμητισμού, ο οποίος ξεκινά συχνά μέσα στο ίδιο το οικογενειακό περιβάλλον. «Πολλά παιδιά βλέπουν τον πατέρα, τον παππού ή τον θείο τους να πίνουν και θεωρούν ότι αυτό είναι φυσιολογικό. Έτσι αναπαράγεται μια νοοτροπία που περνά από γενιά σε γενιά».
Ιδιαίτερη ανησυχία προκαλεί και η αύξηση της κατανάλωσης αλκοόλ μεταξύ των κοριτσιών, ένα φαινόμενο που, όπως εξηγεί ο κ. Φλώρος, σχετίζεται σε μεγάλο βαθμό με την επιρροή των μέσων κοινωνικής δικτύωσης. «Οι εικόνες μιας καλοντυμένης κοπέλας που κρατά ένα ποτό και φαίνεται να διασκεδάζει, να ζει έντονα και να προσελκύει το ενδιαφέρον, λειτουργούν ως πρότυπα. Τα μέσα κοινωνικής δικτύωσης δημιουργούν την ψευδαίσθηση ότι το ποτό είναι συνώνυμο της ελευθερίας και της επιτυχίας. Αυτές οι εικόνες καλλιεργούν τον μιμητισμό στα νεαρά κορίτσια», τονίζει.
Ο επίκουρος καθηγητής υπογραμμίζει ότι η Πολιτεία οφείλει να ενισχύσει τους ελέγχους στα σημεία πώλησης αλκοόλ και στα καταστήματα διασκέδασης, διασφαλίζοντας ότι εφαρμόζεται ο έλεγχος ταυτότητας. «Η πρόσβαση των ανηλίκων στο αλκοόλ είναι πανεύκολη. Πρέπει να καθιερωθεί αυστηρός έλεγχος, όπως ισχύει σε άλλες χώρες της Ευρώπης», δηλώνει.
Σύμφωνα με τον δικηγόρο Απόστολο Τζαρό, η ελληνική νομοθεσία προβλέπει αυστηρές κυρώσεις για τα καταστήματα που πωλούν ή επιτρέπουν την κατανάλωση αλκοόλ από ανηλίκους. «Ο νόμος απαγορεύει ρητά όχι μόνο την πώληση ποτού σε ανήλικο αλλά και την είσοδό του σε κάθε είδους κέντρο διασκέδασης χωρίς συνοδό ενήλικα. Το κατάστημα υποχρεούται να ελέγχει την ηλικία του πελάτη και, αν υπάρχει αμφιβολία, να του απαγορεύει την είσοδο», εξηγεί. Ωστόσο, παραδέχεται ότι στην πράξη οι έλεγχοι είναι ελάχιστοι και η νομοθεσία μένει στα χαρτιά.
Σε περίπτωση που εντοπιστεί ανήλικος μέσα σε κατάστημα διασκέδασης, το πρόστιμο κυμαίνεται από 500 έως 10.000 ευρώ ανά άτομο, ενώ η άδεια λειτουργίας αφαιρείται για πέντε ημέρες. Αν υπάρξει υποτροπή, η αφαίρεση της άδειας φτάνει τις είκοσι ημέρες, ενώ στη δεύτερη υποτροπή επιβάλλεται οριστικό κλείσιμο του καταστήματος. Για την πώληση αλκοόλ σε ανηλίκους, οι ποινές είναι ακόμη αυστηρότερες: πρόστιμο 500 έως 10.000 ευρώ ανά παράβαση και αφαίρεση άδειας από πέντε έως δέκα ημέρες, που σε περίπτωση επανάληψης μπορεί να φτάσει μέχρι και τις τριάντα ημέρες ή να οδηγήσει σε οριστική ανάκληση της άδειας λειτουργίας.
Ο κ. Τζαρός προσθέτει ότι σε περιπτώσεις σχολικών εκδηλώσεων ή χορών, οι γονείς μπορούν να νοικιάσουν χώρο διασκέδασης, αρκεί να δηλώσουν την εκδήλωση στην αστυνομία ή στο λιμενικό και να απαγορεύσουν ρητά την πώληση αλκοόλ. Όπως επισημαίνει, η πρόληψη και η υπευθυνότητα είναι τα μόνα αποτελεσματικά μέσα για να αποτραπούν τραγικά περιστατικά.
Η εικόνα που περιγράφουν οι ειδικοί αποτυπώνει μια σιωπηλή κοινωνική κρίση που αγγίζει ολοένα και μικρότερες ηλικίες. Η ανεξέλεγκτη διάθεση αλκοόλ σε ανήλικους, η κυκλοφορία νοθευμένων ποτών και η αδυναμία ουσιαστικών ελέγχων συνθέτουν ένα επικίνδυνο μείγμα, το οποίο απειλεί όχι μόνο τη δημόσια υγεία αλλά και την ίδια τη ζωή παιδιών που, μέσα από μια στιγμή απερισκεψίας, μπορεί να βρεθούν στα επείγοντα ενός νοσοκομείου.
