Ένα παρασκήνιο έντονο και καθοριστικό για τη μελλοντική πορεία των ελληνοαμερικανικών σχέσεων διαμορφώνεται γύρω από τον Αμερικανό Πρόεδρο Ντόναλντ Τραμπ και τον Έλληνα πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη.
Σύμφωνα με πληροφορίες από ρεπουμπλικανικούς κύκλους, ο πρόεδρος των ΗΠΑ έχει σχηματίσει αρνητική εικόνα για τον Μητσοτάκη, επηρεασμένος από έναν στενό πυρήνα συμβούλων του που ασχολούνται με την Ελλάδα.
Στον κύκλο αυτό φέρεται να περιλαμβάνεται και ο πατέρας Αλέξανδρος Καρλούτσος, σημαίνουσα φυσιογνωμία της Ελληνορθόδοξης Εκκλησίας στις ΗΠΑ, με ιδιαίτερη επιρροή στον Τραμπ. Η στάση του απέναντι στον Έλληνα πρωθυπουργό δεν είναι θετική, γεγονός που έχει παίξει ρόλο στη γενικότερη στάση του Τραμπ.
Είναι χαρακτηριστικό ότι η αναφορά του Τραμπ προς τον Τούρκο πρόεδρο Ταγίπ Ερντογάν για τη θεολογική σχολή της Χάλκης δεν προήλθε από την ελληνική διπλωματία, αλλά από πιέσεις εκκλησιαστικών κύκλων στις ΗΠΑ.
Η εντύπωση που έχει σχηματιστεί στον Τραμπ για τον Μητσοτάκη είναι σαφώς αρνητική. Πηγές από το Ρεπουμπλικανικό κόμμα υποστηρίζουν ότι συνεργάτες του Τραμπ τον ενημέρωσαν πως ο Μητσοτάκης τον έχει χλευάσει στο παρελθόν, ενώ σε κύκλους του έχουν φτάσει και βίντεο όπου ο Έλληνας πρωθυπουργός φέρεται να τον απαξιώνει.
Οι ίδιες πηγές αναφέρουν πως αυτή η εικόνα ενόχλησε τον Τραμπ σε τέτοιο βαθμό, ώστε αντέδρασε έντονα και λεκτικά.
Επιπλέον, η στάση της Ελλάδας σε κρίσιμα ζητήματα, όπως η πρόωρη θεσμοθέτηση νόμου υπέρ των δικαιωμάτων της ΛΟΑΤΚΙ+ κοινότητας –γεγονός που παρουσιάστηκε ως πρωτοβουλία μιας ορθόδοξης χώρας–, καθώς και η ενεργή στήριξη στην Ουκρανία, έχουν καταγραφεί αρνητικά στην πολιτική του Τραμπ.
Οι επιφυλάξεις του ενισχύονται και από την εικόνα που μεταφέρεται ότι η επιδείνωση των ελληνοτουρκικών σχέσεων αποδίδεται, έστω λανθασμένα, στην ελληνική πλευρά.
Παρά τις προσπάθειες του Μητσοτάκη να ανοίξει διαύλους επικοινωνίας με την ομάδα Τραμπ, οι επανειλημμένες πρωτοβουλίες δεν έχουν αποδώσει καρπούς. Πολλαπλά μηνύματα και επαφές είτε αγνοήθηκαν είτε απορρίφθηκαν, ενώ κάποιοι εντός του ρεπουμπλικανικού στρατοπέδου φέρονται να εισηγήθηκαν ακόμη και την «αλλαγή» του Μητσοτάκη ως συνομιλητή για την Ελλάδα, αν υπάρξει νέα θητεία Τραμπ.
Σε αυτό το κλίμα, καθίσταται σαφές ότι σε περίπτωση επανόδου του Τραμπ στην προεδρία, η Τουρκία ενδέχεται να απολαμβάνει ευνοϊκότερη μεταχείριση. Ο ίδιος ο Τραμπ έχει αποκαλέσει επανειλημμένα τον Ερντογάν «φίλο» του, χαρακτηρίζοντάς τον σκληρό αλλά αξιόπιστο.
Με τις ελληνοτουρκικές σχέσεις να εισέρχονται εκ νέου σε περίοδο εντάσεων –με θέματα όπως τα χωρικά ύδατα να αναμένεται να επανέλθουν στο προσκήνιο– η αμερικανική στάση υπό έναν τέτοιο πρόεδρο δεν αναμένεται να είναι ισορροπημένη.
Παράλληλα, ένα άλλο ζήτημα που επηρέασε την εικόνα της Ελλάδας διεθνώς είναι η θεσμοθέτηση του προαιρετικού 13ώρου εργασίας. Η διάταξη αυτή, αν και παρουσιάστηκε ως εργαλείο ευελιξίας, έτυχε αρνητικής κάλυψης από τα διεθνή μέσα ενημέρωσης, από την Ευρώπη μέχρι την Ασία και την Αφρική.
Η συζήτηση γύρω από την εργασιακή υπερφόρτωση επανήλθε δυναμικά, ενώ σχολιάστηκε και η φράση του πρωθυπουργού στη Βουλή προς τα κόμματα: «δεν μπορώ να σας παρακολουθήσω όλους γιατί ξεπεράσατε τον χρόνο σας», ως ενδεικτική της δυσκολίας εφαρμογής τέτοιων μέτρων.
Παρά το γεγονός ότι στην πράξη ήδη χιλιάδες εργαζόμενοι δουλεύουν σε καθεστώς παρατεταμένων ωραρίων –σε ιδιωτικές επιχειρήσεις, υπηρεσίες, ακόμα και αυτοαπασχολούμενοι– η θεσμική κατοχύρωση του 13ώρου δημιούργησε αρνητικούς συνειρμούς. Οι αντιδράσεις συνδικαλιστικών οργανώσεων και η προβολή από τα διεθνή μέσα επιβάρυναν την εικόνα της χώρας, σε μια περίοδο όπου το αφήγημα της μεταρρυθμιστικής Ελλάδας δοκιμάζεται στο εξωτερικό.
Το πολιτικό και διπλωματικό περιβάλλον που διαμορφώνεται ενόψει των επόμενων αμερικανικών εκλογών και των εξελίξεων στην Ανατολική Μεσόγειο απαιτεί ιδιαίτερους χειρισμούς. Η απουσία επικοινωνίας με έναν ενδεχομένως ισχυρό συνομιλητή όπως ο Τραμπ, σε συνδυασμό με εσωτερικές και διεθνείς επικρίσεις, σκιαγραφεί ένα σύνθετο τοπίο για την ελληνική κυβέρνηση.
