Σε πλήρη αντίθεση με τις διαβεβαιώσεις της κυβέρνησης για σταδιακή αποκλιμάκωση του πληθωρισμού, έρχεται νέα εγκύκλιος που ρίχνει φως στις πραγματικές διαστάσεις της ακρίβειας. Το έγγραφο, που εκδόθηκε για να καθορίσει τον τρόπο με τον οποίο θα υπολογίζεται ο Δείκτης Τιμών Καταναλωτή (ΔΤΚ) στις δημόσιες συμβάσεις προμηθειών, συνοδεύεται από έναν πίνακα-φωτιά: καταγράφει αναλυτικά τις ετήσιες αυξήσεις σε βασικά αγαθά και υπηρεσίες από το 2020 έως και το 2024.
Τα στοιχεία προκαλούν έντονο προβληματισμό, καθώς αποκαλύπτουν μια συνεχόμενη πληθωριστική πίεση που δεν διαφαίνεται να αναστρέφεται άμεσα. Η Ελλάδα, σύμφωνα με τις τελευταίες συγκρίσεις, βρίσκεται πλέον στο κατώφλι της Ε.Ε. όσον αφορά το διαθέσιμο εισόδημα, με μόνο τη Βουλγαρία να καταγράφει χαμηλότερα επίπεδα – αλλά με τάσεις σύγκλισης.
Ανατιμήσεις-ρεκόρ σε βασικά αγαθά
Οι αριθμοί είναι αμείλικτοι. Η σωρευτική αύξηση της τιμής στις σοκολάτες ξεπερνά το 581% από το 2020 έως το 2024, κυρίως λόγω των διεθνών τιμών κακάο. Αντίστοιχα, ο καφές κατέγραψε άνοδο 291%, με τον Ειδικό Φόρο Κατανάλωσης και τον υψηλό ΦΠΑ να εντείνουν περαιτέρω το κόστος για τον καταναλωτή.
Εκτός από τα διεθνώς επηρεαζόμενα προϊόντα, εντοπίζονται τεράστιες ανατιμήσεις και σε βασικά είδη διατροφής της ελληνικής καθημερινότητας. Το μοσχάρι αυξήθηκε κατά 377%, το χοιρινό κατά 140,6%, ενώ τα τυριά και τα φρούτα κατά 123,6% και 116,9% αντίστοιχα. Ενδεικτικά, μόνο την περίοδο 2020-2022 οι αυξήσεις ήταν εκρηκτικές, λόγω της ενεργειακής κρίσης και των διαταραχών στην εφοδιαστική αλυσίδα.
Παράγοντες όπως η αισχροκέρδεια, η περιορισμένη παραγωγή και οι διεθνείς αναταράξεις αναδεικνύονται καθοριστικοί, με τις τιμές να διαμορφώνονται σε επίπεδα που καθιστούν την καθημερινότητα δυσβάσταχτη.
Παρότι η ενεργειακή κρίση παρουσιάζει σημάδια αποκλιμάκωσης σε ευρωπαϊκό επίπεδο, οι τιμές στην Ελλάδα δεν επανήλθαν ποτέ στα προ κρίσης επίπεδα. Στο ηλεκτρικό ρεύμα, η συνολική αύξηση από το 2020 αγγίζει το 110%, ενώ στο φυσικό αέριο –παρά τις έντονες διακυμάνσεις– οι τιμές εξακολουθούν να κινούνται σε υψηλά επίπεδα.
Η τιμή του πετρελαίου θέρμανσης αυξήθηκε συνολικά κατά 12,3%, ενώ αντίστοιχες επιβαρύνσεις σημειώθηκαν σε όλα τα καύσιμα. Η μόνη μικρή «ανάσα» προήλθε από τη βενζίνη, που εμφανίζει οριακή μείωση 1,15% στην πενταετία.
Ενοίκια στα ύψη – Το 50% του μισθού φεύγει στο νοίκι
Η στέγαση αναδεικνύεται σε έναν ακόμη «εφιάλτη» για τα ελληνικά νοικοκυριά. Σύμφωνα με την Eurostat, σχεδόν οι μισοί Έλληνες δυσκολεύονται να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις στέγασης – ένα ποσοστό υπερδιπλάσιο από τον μέσο όρο της Ε.Ε. και μακράν το υψηλότερο στην Ευρώπη.
Η συνολική αύξηση των ενοικίων κύριας κατοικίας από το 2020 ανέρχεται στο 143,6%, με τις τιμές να συνεχίζουν ανοδικά και το 2025. Ενδεικτικά, για ένα διαμέρισμα 80 τ.μ. σε αστικό κέντρο, το μηνιαίο ενοίκιο ξεπερνά συχνά τα 800 ευρώ – όσο δηλαδή ο κατώτατος μισθός.
Ο πληθωρισμός δεν περιορίζεται στα είδη πρώτης ανάγκης. Οι αυξήσεις στις βασικές υπηρεσίες είναι εξίσου δραματικές:
-
Εργασίες υδραυλικού: +185,2%
-
Ιδιωτική ασφάλιση υγείας: +179%
-
Μίσθωση πάρκινγκ: +139,8%
-
Εργασίες ελαιοχρωματιστή: +68,5%
-
Υπηρεσίες κηδειών: +25,3%
Ακόμα και καθημερινές ή αναπόφευκτες ανάγκες, όπως οι επισκευές ή οι ασφαλιστικές καλύψεις, επιβαρύνουν δραστικά τους οικογενειακούς προϋπολογισμούς.
Σταθεροποίηση αντί για αποκλιμάκωση τιμών
Η κυβέρνηση επιμένει σε σχήματα περιορισμένης εμβέλειας, όπως τα «καλάθια» και τις ελεγκτικές παρεμβάσεις. Ωστόσο, ακόμα και η πρόεδρος της ΕΚΤ, Κριστίν Λαγκάρντ, έχει προειδοποιήσει πως οι τιμές είναι απίθανο να επιστρέψουν στα παλαιά επίπεδα. Ο στόχος των 2% ετήσιου πληθωρισμού σημαίνει απλώς περιορισμό της ταχύτητας αύξησης και όχι μείωση τιμών. Με άλλα λόγια, ό,τι ανέβηκε, δύσκολα… πέφτει.
Οι ανακοινώσεις για αποκλιμάκωση του πληθωρισμού δεν αντικατοπτρίζονται στην πραγματικότητα των ελληνικών νοικοκυριών. Τα δεδομένα δείχνουν πως η ακρίβεια έχει παγιωθεί, διαβρώνοντας το εισόδημα και θέτοντας εν αμφιβόλω την κοινωνική συνοχή. Εάν δεν υπάρξουν δομικές παρεμβάσεις στην αγορά και ουσιαστική ενίσχυση της αγοραστικής δύναμης, οι πληθωριστικές πληγές θα παραμείνουν ανοιχτές – και επώδυνες.
