Η δολοφονία του Μιχάλη Καλτεζά (19 Ιουνίου 1970 – 17 Νοεμβρίου 1985) έλαβε χώρα κατά τη διάρκεια διαδηλώσεων στην επέτειο εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1985. Ο 15χρονος Μιχάλης Καλτεζάς δολοφονήθηκε από τον 27χρονο τότε αστυνομικό Αθανάσιο Μελίστα που πυροβόλησε τον 15χρονο μαθητή στο πίσω μέρος του κεφαλιού από απόσταση είκοσι μέτρων καθώς ο νεαρός έτρεχε μαζί με άλλους διαδηλωτές προς την πλατεία Εξαρχείων.
Το χρονικό
Στις 17 Νοεμβρίου του 1985, η πορεία για την 12η επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου είχε ξεκινήσει και ολοκληρωθεί ομαλά, χωρίς να σημειωθούν επεισόδια. Η καθιερωμένη πορεία προς την Αμερικάνικη Πρεσβεία, σημαδεύτηκε από απλές λεκτικές αντεγκλήσεις μεταξύ των μπλοκ του ΠΑΣΟΚ και του ΚΚΕ για την σκληρή οικονομική πολιτική της κυβέρνησης.
Στα Εξάρχεια, μια ομάδα τριών ανδρών ΜΑΤ που η κλούβα τους βρίσκονται στη Στουρνάρα μπαίνουν να φάνε εν ώρα υπηρεσίας στο ψητοπωλείο ‘’Ρουαγιάλ’’ στη πλατεία Εξαρχείων. Ένας τέταρτος μπαίνει σε παρακείμενο ζαχαροπλαστείο.
Μια ομάδα αναρχικών τους αντιλαμβάνεται, κυκλώνει την είσοδο και ανταλλάσσουν λεκτικούς διαξιφισμούς. Στο σημείο φτάνουν επιπλέον αστυνομικές δυνάμεις καταστολής από παρακείμενη «κλούβα» ενώ πολλαπλασιάζονται και οι νεαροί.
Μια ομάδα νεαρών συμπεριλαμβανομένου του 15χρονου Μιχάλη Καλτεζά πέταξε μολότοφ προς την κλούβα που ήταν σταθμευμένη. Εντός βρισκόταν και ο αστυνομικός Αθανάσιος Μελίστας.
Οι άνδρες των ΜΑΤ βγήκαν έξω και άρχισε κυνηγητό στα Εξάρχεια. Κάποιοι αστυνομικοί πυροβόλησαν στον αέρα. Ο αστυνομικός Αθανάσιος Μελίστας, ήταν ο μοναδικός, που οι συνάδελφοι του τον περιγράφουν ως πανικόβλητο και εκτός εαυτού. Σημαδεύει και πυροβολεί πισώπλατα τον 15χρονο μαθητή Μιχάλη Καλτεζά ο οποίος απομακρυνόταν τρέχοντας από το σημείο. Στη συμβολή Στουρνάρα και Μπόταση.
Ασθενοφόρο μετέφερε το θύμα στον Ευαγγελισμό όπου απλώς διαπιστώθηκε ο θάνατός του.
Το όνομά του προστίθεται στη λίστα των θυμάτων της αστυνομικής βίας σε επέτειο για το Πολυτεχνείο, μαζί με αυτά των Κουμή και Κανελλοπούλου που έπεσαν θύματα αστυνομικής βίας στην επέτειο της εξέγερσης του Πολυτεχνείου το 1980.
Επακόλουθα
Η είδηση της δολοφονίας του ανήλικου μαθητή προκαλεί την κατάληψη του παλιού Χημείου στην οδό Σόλωνος, αλλά και του Πολυτεχνείου. Η Επιτροπή Πανεπιστημιακού Ασύλου, με πρόεδρο τον πρύτανη Μιχάλη Σταθόπουλο, παρέχει άδεια εισόδου για το Χημείο στις αστυνομικές δυνάμεις.
Για πρώτη φορά μετά το 1976, γίνεται χρήση δακρυγόνων αερίων, ενώ οι αστυνομικοί ξυλοκοπούν και συλλαμβάνουν 37 άτομα. Επρόκειτο για την πρώτη άρση του ασύλου από την επίσημη θεσμοθέτησή του το 1982. Η κατάληψη του Πολυτεχνείου έληξε μετά από διαπραγματεύσεις, χωρίς επεισόδια.
Τα επεισόδια στην πρωτεύουσα συνεχίστηκαν και τις επόμενες μέρες. Ύστερα από τα γεγονότα υπέβαλλαν τις παραιτήσεις τους για λόγους ευθιξίας ο υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης Μένιος Κουτσόγιωργας και ο αναπληρωτής υπουργός Εσωτερικών και Δημόσιας Τάξης Θανάσης Τσούρας. Ο πρωθυπουργός Ανδρέας Παπανδρέου δεν τις έκανε δεκτές.
Με απόφαση του Τσούρα απομακρύνθηκαν από τις θέσεις τους ο αρχηγός της Ελληνικής Αστυνομίας Γεώργιος Ρωμοσιός, ο κλαδάρχης Ασφάλειας Τάξης Μανώλης Μποσινάκης και ο γενικός διευθυντής Αστυνομίας Αττικής Στέλιος Τζανάκης, προκειμένου να προχωρήσει η έρευνα σε βάθος.
Στις 30 Νοεμβρίου, μετά από εισήγηση του Θανάση Τσούρα, το Υπουργικό Συμβούλιο αποφάσισε να επανέλθουν στις θέσεις τους οι Ρωμοσιός και Μποσινάκης με το αιτιολογικό πως δεν έφεραν καμία ευθύνη. Τον Στέλιο Τζανάκη στα καθήκοντα του Αττικάρχη αντικατέστησε ο αστυνομικός διευθυντής Νίκων Αρκουδέας.
Η «17 Νοέμβρη», σε αντίποινα για τη δολοφονία του μαθητή από τις αστυνομικές δυνάμεις, όπως την αιτιολόγησε, πραγματοποιεί βομβιστική επίθεση κατά κλούβας των ΜΑΤ, κοντά στο ξενοδοχείο Κάραβελ, με αποτέλεσμα να χάσει τη ζωή του ο αστυνομικός Νίκος Γεωργακόπουλος και 12 άλλοι να τραυματιστούν.
Πρωτόδικη καταδίκη και αθώωση Μελίστα
Ο Μελίστας καταδικάστηκε πρωτόδικα σε δυόμισι χρόνια φυλάκιση με αναστολή και σε δεύτερο βαθμό αθωώθηκε στις 26 Ιανουαρίου 1990 από το Μικτό Ορκωτό Εφετείο με ψήφους 6-1. Από τους δικαστές που τον έκριναν αθώο, πέντε υποστήριξαν πως επρόκειτο για ανθρωποκτονία από πρόθεση εν βρασμώ ψυχικής ορμής σε κατάσταση άμυνας.
Τρεις υποστήριξαν πως έγινε υπέρβαση των ορίων της άμυνας λόγω φόβου, ταραχής και πανικού και ένας πως επρόκειτο για ανθρωποκτονία ενσυνείδητης αμέλειας καθ’ υπέρβαση των ορίων άμυνας λόγω φόβου και ταραχής.
Συνήγορος υπεράσπισης ήταν ο Αλέξανδρος Λυκουρέζος ενώ στην πολιτική αγωγή συμμετείχαν ο Φώτης Κουβέλης και ο Νίκος Κωνσταντόπουλος. Η αθώωσή του προκάλεσε νέα σοβαρά επεισόδια με κατάληψη του Πολυτεχνείου.
