Με την κλασική συνταγή της γραφειοκρατικής απορρύθμισης και με μια εκτενή απάντηση που περισσότερο θυμίζει ενημερωτικό δελτίο προς υπηρεσιακούς προϊσταμένους, παρά απάντηση σε δημοσιογραφική αποκάλυψη, το υπουργείο Πολιτισμού επιχείρησε να απαντήσει σχετικά με την εικόνα εγκατάλειψης των αρχαιολογικών χώρων στη Σαλαμίνα.
Η απάντηση, βαρύγδουπη σε τόνους αλλά ελαφριά σε ουσία, ακολουθεί το γνώριμο μοτίβο των τελευταίων ετών: επίκληση παλαιών ανασκαφών, επίδειξη πρόσφατων φωτογραφιών και επίμονη άρνηση της πραγματικότητας. Το υπουργείο δεν διαψεύδει με στοιχεία αλλά με εικόνες. Δεν προτείνει λύσεις, αλλά παρουσιάζει παλαιές παρεμβάσεις ως νωπά έργα. Κυρίως, δεν αναλαμβάνει ευθύνη. Αναπαράγει διαπιστώσεις και τις βαφτίζει πολιτική δράση.
«Καθαρισμοί και αποψιλώσεις ολοκληρώθηκαν», λέει το ΥΠΠΟ, παραθέτοντας φωτογραφίες από συγκεκριμένα σημεία όπως το Ιερό της Βενδίδος και το αρχαίο τείχος. Ουσιαστικά, προσπαθεί να “ξεπλύνει” τις διαπιστωμένες αδράνειες με επιλεκτικά στιγμιότυπα. Όμως το ρεπορτάζ δεν κατήγγειλε την παρουσία χόρτων ή θάμνων. Το ρεπορτάζ μιλούσε για την αδιάκοπη προσβολή του αρχαιολογικού αποθέματος του νησιού από τη σύγχρονη αυθαιρεσία και την κρατική απάθεια. Για το γεγονός πως βιοτεχνίες συνεχίζουν να λειτουργούν σε ζώνες προστασίας, ενώ το περίφημο τείχος της Σαλαμίνας παραμένει ουσιαστικά άγνωστο στο ευρύ κοινό, θαμμένο κάτω από αυλές και αυθαίρετα.
Ακόμη χειρότερα, το ίδιο το υπουργείο παραδέχεται ότι οι βιοτεχνικές εγκαταστάσεις λειτουργούν εντός της προστατευόμενης περιοχής, με την επίφαση ότι “προϋπήρχαν της αποκάλυψης του τείχους”. Και σαν να μην έφτανε αυτό, αγνοεί επιδεικτικά πρόσφατο έγγραφο του 2023 της ίδιας της Εφορείας Αρχαιοτήτων που αποδεικνύει ότι έχουν γίνει παράνομες επιχωματώσεις και αποθέσεις μπαζών από ιδιώτες. Δηλαδή, το υπουργείο διαψεύδεται από τον ίδιο του τον μηχανισμό.
Το κερασάκι στην τούρτα της ωραιοποιημένης αδράνειας είναι το μνημείο των Σαλαμινομάχων. Το υπουργείο δηλώνει κυνικά ότι δεν γνωρίζουμε ακόμη πού είναι το τρόπαιο της μεγαλύτερης ναυμαχίας της Αρχαιότητας. Η έρευνα έχει “παγώσει”, η επιστημονική κοινότητα δεν έχει καταλήξει και “δεν υπάρχουν ανασκαφικά τεκμήρια”. Άρα, ούτε έργα ανάδειξης, ούτε σχέδιο αποκατάστασης, ούτε ορατότητα για το παγκόσμιας σημασίας ιστορικό γεγονός που θα μπορούσε να μετατρέψει τη Σαλαμίνα σε παγκόσμιο σημείο αναφοράς.
Αντί αυτού, το υπουργείο κλείνει την απάντησή του με την κλασική ρητορεία περί «συνεχούς μέριμνας» και «δρομολογημένων διαδικασιών». Μια φράση-καραμέλα που έχει χάσει εδώ και χρόνια κάθε αξία. Γιατί η Σαλαμίνα δεν θέλει άλλα λόγια. Θέλει πολιτική βούληση. Θέλει σχέδιο. Θέλει το αυτονόητο: σεβασμό στην ιστορική της ταυτότητα και ένα τέλος στην αλληλοεπικάλυψη αυθαιρεσίας, αδιαφορίας και ωραιοποίησης.
Η πραγματικότητα δεν αλλάζει με PowerPoint και φωτογραφίες. Τα μνημεία της Σαλαμίνας ασφυκτιούν κάτω από τα μπάζα της αδιαφορίας. Και η απάντηση του υπουργείου, όσο και αν είναι πλούσια σε υπηρεσιακού τύπου περιγραφές, αποτελεί στην ουσία της μια απάντηση-μνημείο στη χρόνια πολιτική αδράνεια.
