Ρωσικές στρατιωτικές δυνάμεις προχωρούν στην κατασκευή νέων εγκαταστάσεων και στην ενίσχυση υφιστάμενων βάσεων σε περιοχές κοντά στα σύνορα με τη Φινλανδία, όπως αποκαλύπτουν πρόσφατες δορυφορικές εικόνες. Η δραστηριότητα αυτή, σύμφωνα με τους New York Times, φαίνεται να εντάσσεται στα πρώτα βήματα ενός ευρύτερου και μακροπρόθεσμου σχεδίου στρατιωτικής επέκτασης. Παρότι οι κινήσεις αυτές παρακολουθούνται στενά από τη Δύση, αξιωματούχοι του ΝΑΤΟ επισημαίνουν ότι η παρούσα στρατιωτική κινητοποίηση δεν συγκρίνεται σε μέγεθος ή ένταση με τη μαζική συγκέντρωση ρωσικών δυνάμεων στα ουκρανικά σύνορα το 2022, πριν από την πλήρη εισβολή. Προς το παρόν, η Ρωσία φαίνεται να διατηρεί περιορισμένη στρατιωτική παρουσία στην περιοχή, κυρίως λόγω της εμπλοκής της στον πόλεμο στην Ουκρανία, ο οποίος απορροφά σημαντικό μέρος των ένοπλων δυνάμεων και των διαθέσιμων πόρων της. Ωστόσο, η σταδιακή αναβάθμιση των υποδομών κοντά στη φινλανδική μεθόριο αξιολογείται από αναλυτές ως στρατηγική κίνηση με μακροπρόθεσμο ορίζοντα.
Η Φινλανδία, ένα από τα νεότερα μέλη του ΝΑΤΟ, εντάχθηκε στη Συμμαχία μόλις πριν από δύο χρόνια, και η παρουσία της στην ατλαντική αρχιτεκτονική ασφαλείας έχει ήδη αρχίσει να επηρεάζει τη στρατηγική σκέψη της Μόσχας. Οι πρόσφατες ρωσικές κινήσεις για την ανάπτυξη στρατιωτικών υποδομών κοντά στα φινλανδικά σύνορα, όπως δείχνουν δορυφορικές εικόνες, δεν είναι τυχαίες. Αντανακλούν μια βαθύτερη ανησυχία του Κρεμλίνου: τα 1.340 χιλιόμετρα αυτής της μεθορίου αποτελούν πλέον το μεγαλύτερο σημείο άμεσης επαφής ανάμεσα στη Ρωσία και τη Δύση. Η Μόσχα αντιλαμβάνεται αυτή την έκταση ως κρίσιμο μέτωπο και προσαρμόζει αργά αλλά σταθερά την αμυντική της παρουσία, παρότι οι δυνάμεις της παραμένουν κυρίως δεσμευμένες στον πόλεμο στην Ουκρανία.
Μέσα σε αυτό το κλίμα αυξανόμενης επιφυλακής, Αμερικανοί και Φινλανδοί στρατιώτες πραγματοποίησαν πρόσφατα κοινή στρατιωτική άσκηση σε αρκτικές συνθήκες, σε μια περιοχή που μέχρι πρότινος θεωρούνταν περιφερειακή και ουδέτερη. Εκατοντάδες στρατιώτες κινήθηκαν μέσα σε πυκνά δάση, ενώ Φινλανδοί στρατιώτες ασκούνταν στο σκι αντοχής — μια τακτική επιβίωσης και κινητικότητας βαθιά ριζωμένη στην τοπική στρατιωτική παράδοση. Ο υποθετικός εχθρός της άσκησης ήταν ξεκάθαρος: η Ρωσία. Οι ασκήσεις αυτές, όπως και οι ρωσικές οικοδομικές δραστηριότητες στην άλλη πλευρά των συνόρων, επιβεβαιώνουν ότι η περιοχή του Βορρά μετατρέπεται σιωπηρά αλλά αποφασιστικά σε νέο πεδίο γεωπολιτικής έντασης.
Στο Ελσίνκι, οι Φινλανδοί στρατιωτικοί αναλυτές υπολογίζουν ότι έχουν ένα παράθυρο πέντε ετών πριν η Ρωσία κατορθώσει να ανασυγκροτήσει επαρκώς τις δυνάμεις της ώστε να συνιστούν πραγματική απειλή στα βόρεια σύνορα. Δεν έχουν αυταπάτες: το θεωρούν βέβαιο πως αυτό θα συμβεί — και ότι ο αριθμός των ρωσικών στρατευμάτων που θα τους αντιμετωπίζουν τότε θα έχει τουλάχιστον τριπλασιαστεί.
Από τη δική της σκοπιά, η Μόσχα βλέπει μια άλλη πραγματικότητα. Αντιμετωπίζει την επέκταση του ΝΑΤΟ ως άμεση πρόκληση, σχεδόν υπαρξιακή. Η Συμμαχία, που ιδρύθηκε για να περιορίσει τη σοβιετική επιρροή, συνεχίζει να πλησιάζει τα ρωσικά σύνορα. Οι πρώτες ρωγμές ήρθαν με την είσοδο των Βαλτικών χωρών — πρώην Σοβιετικών Δημοκρατιών — στο ΝΑΤΟ, δημιουργώντας μακρές γραμμές επαφής με ρωσικό έδαφος. Η ένταξη της Φινλανδίας εδραίωσε ακόμη περισσότερο αυτή την επαφή, με μια νέα, τεράστια συνοριακή γραμμή. Και η Ουκρανία, μια χώρα με ακόμη ισχυρότερους ιστορικούς δεσμούς με τη Ρωσία, αποτέλεσε για τη Μόσχα το απόλυτο όριο.
Η προοπτική μιας μελλοντικής ένταξης της Ουκρανίας στο ΝΑΤΟ θεωρήθηκε από τη ρωσική ηγεσία ως σημείο μη επιστροφής. Σύμφωνα με τους New York Times, ήταν ένας από τους καθοριστικούς παράγοντες που ώθησαν το Κρεμλίνο στην απόφαση για τον αιματηρό πόλεμο που ξεκίνησε το 2022 και συνεχίζεται μέχρι σήμερα. Ένας πόλεμος που αναδιαμόρφωσε τις ισορροπίες στην Ευρώπη και ενίσχυσε, αντί να αποδυναμώσει, τη συνοχή της Δύσης.
Σε αυτό το ψυχροπολεμικό σκηνικό που ξαναζωντανεύει, η Φινλανδία προετοιμάζεται σιωπηλά αλλά μεθοδικά. Βλέπει τι έρχεται και οργανώνεται εγκαίρως. Από την άλλη πλευρά, η Ρωσία, κουρασμένη αλλά όχι καθηλωμένη, επενδύει μακροπρόθεσμα σε οχυρώσεις και στρατηγικές προσαρμογές. Και η γραμμή επαφής των 1.340 χιλιομέτρων μετατρέπεται, μέρα με τη μέρα, σε πιθανή γραμμή ανάφλεξης.
Η αυξανόμενη εμβέλεια των ουκρανικών drones, τα οποία πλήττουν στόχους βαθιά στο εσωτερικό της Ρωσίας, έχει οδηγήσει το ρωσικό επιτελείο να αλλάξει τακτική. Σύμφωνα με τους New York Times, η απειλή αυτών των επιθέσεων, ιδιαίτερα εναντίον αεροπορικών βάσεων, ανάγκασε τη Μόσχα να μεταφέρει κρίσιμα στρατιωτικά μέσα βορειότερα, έξω από την εμβέλεια των drones. Η μετακίνηση αυτή δεν είναι θεωρητική· καταγράφεται με ακρίβεια από δορυφορικές εικόνες.
Ένα από τα πιο ενδεικτικά παραδείγματα είναι η συγκέντρωση δεκάδων ρωσικών πολεμικών αεροσκαφών στη βάση Όλενγια, βαθιά μέσα στην Αρκτική, αλλά σε απόσταση μικρότερη των 100 μιλίων από τα σύνορα με τη Φινλανδία. Η βάση, που παλαιότερα είχε περιορισμένο στρατηγικό ρόλο, αναβαθμίζεται γρήγορα και αποκτά νέο σημαίνοντα χαρακτήρα. Δεν πρόκειται για μεμονωμένο περιστατικό. Περίπου εκατό νέες στρατιωτικές σκηνές εμφανίστηκαν στην Κάμενκα —μια άλλη ρωσική βάση μόλις 40 μίλια από τα φινλανδικά σύνορα— πριν από έναν χρόνο, σημάδι ότι η μεταφορά προσωπικού και υποδομών βρίσκεται σε πλήρη εξέλιξη.
Αυτές οι κινήσεις επιβεβαιώνουν μια σταδιακή αλλά μεθοδική μετατόπιση του ρωσικού στρατιωτικού βάρους προς τον βορρά. Κάποιες αποφάσεις υπαγορεύονται από ανάγκη, όπως η απομάκρυνση κρίσιμων μονάδων από περιοχές ευάλωτες στα χτυπήματα των ουκρανικών drones. Άλλες υποδηλώνουν ευρύτερους στρατηγικούς σχεδιασμούς: την ενίσχυση της παρουσίας στα βόρεια σύνορα, απέναντι σε μια χώρα-μέλος του ΝΑΤΟ, τη Φινλανδία, η οποία πλέον αποτελεί νέο κρίσιμο κρίκο στην αλυσίδα άμυνας της Δύσης. Η Ρωσία δεν περιμένει την απειλή να χτυπήσει ξανά στην ίδια της την καρδιά — φέρνει τα όπλα της πιο κοντά στα όρια.
Η στρατιωτική κινητικότητα της Ρωσίας στον ευρωπαϊκό βορρά δεν περιορίζεται σε μία ή δύο βάσεις — εξαπλώνεται σε ένα ευρύ φάσμα περιοχών, από τη φινλανδική μεθόριο έως τα σύνορα με την Εσθονία, εντός και πέρα από τον Αρκτικό Κύκλο. Στην Αλακούρτι, κοντά στη Φινλανδία, και στο Πετροζαβόντσκ, ανατολικά της Καρελίας, νέες εγκαταστάσεις χτίζονται ή έχουν ήδη ολοκληρωθεί, ικανές να στεγάσουν δεκάδες στρατιωτικά οχήματα. Παράλληλα, σε βάση περίπου 80 μίλια από την Εσθονία, δορυφορικές εικόνες αποκάλυψαν την πρόσφατη εμφάνιση στρατιωτικού εξοπλισμού και νέων σκηνών, σε μια ένδειξη συνεχούς οικοδόμησης δυνατοτήτων.
Οι στρατιωτικοί αναλυτές παρακολουθούν με αυξανόμενη ανησυχία αυτή τη συστηματική ενίσχυση. Η Ρωσία φαίνεται να μεταμορφώνει τον βορρά σε ένα νέο γεωστρατηγικό θέατρο, καθώς πολλές από τις δραστηριότητες εξελίσσονται εντός του Αρκτικού Κύκλου — μια περιοχή που αποκτά διαρκώς μεγαλύτερη σημασία λόγω της κλιματικής αλλαγής, της πρόσβασης σε φυσικούς πόρους και της αυξανόμενης ναυσιπλοΐας σε παγωμένες θάλασσες.
Όπως αποκάλυψε αξιωματούχος, μιλώντας υπό τον όρο της ανωνυμίας, το Κρεμλίνο δεν βλέπει την Αρκτική μόνο ως αμυντικό προγεφύρωμα. Αντιθέτως, την αντιμετωπίζει ως θεμέλιο για τη διεθνή του επιρροή. «Η Ρωσία πιστεύει πως η Αρκτική και η πρόσβαση σε αυτήν είναι κλειδί για τη θέση της ως μεγάλη δύναμη», είπε χαρακτηριστικά.
Αυτό το στρατηγικό βάρος που αποδίδεται στον παγωμένο βορρά εξηγεί γιατί η Μόσχα επενδύει τόσο αποφασιστικά σε υποδομές, εξοπλισμό και παρουσία στην περιοχή. Και καθώς η περιοχή γεμίζει σιγά-σιγά με νέες βάσεις, οχήματα και προσωπικό, η εικόνα που διαμορφώνεται δεν είναι απλώς μιας αμυντικής θωράκισης, αλλά ενός νέου γεωπολιτικού θερμοκηπίου όπου η ένταση μπορεί να φυτρώσει και να φουντώσει απότομα.
