Στην καρδιά της Κρήτης, o Ψηλορείτης με την ομώνυμη κορυφή –την υψηλότερη του νησιού– αναδεικνύεται σε πρότυπο πολιτισμικής διατήρησης και βιώσιμης ανάπτυξης. Από τα ιστορικά Ανώγεια έως τα απομονωμένα σπήλαια με μυθολογικό αποτύπωμα, η περιοχή αποτελεί έναν τόπο όπου συνυπάρχουν παραδοσιακοί οικισμοί, σπάνια χλωρίδα και πανίδα, διατηρημένα έθιμα και μονοπάτια πεζοπορίας. Η μοναδικότητά της αναγνωρίζεται και σε διεθνές επίπεδο, καθώς προστατεύεται ως Γεωπάρκο από την UNESCO.
Μέσα από το πρόγραμμα «Ορέα Κρήτη», ο Δήμος Ανωγείων, σε συνεργασία με τοπικούς και αναπτυξιακούς φορείς, διαμορφώνει σταθερά ένα εναλλακτικό τουριστικό προφίλ, με έμφαση στη βιωσιμότητα. Ο πολιτισμός, η φύση και ο πρωτογενής τομέας –ιδίως η κτηνοτροφία– συνδέονται σε ένα ενιαίο αναπτυξιακό αφήγημα, με στόχο τη δημιουργία ενός τουριστικού προορισμού εμπειρίας. Όπως σημειώνει ο δήμαρχος Ανωγείων, Σωκράτης Κεφαλογιάννης, η τουριστική ανάπτυξη προσαρμόζεται στις ιδιαιτερότητες του τόπου και δεν επιδιώκει μαζικότητα, αλλά ισορροπία.
Η τοπική κοινωνία συμμετέχει ενεργά στις πρωτοβουλίες, ενώ οι κάτοικοι αναλαμβάνουν δράση μέσα από καινοτόμες ιδέες διαμονής και φιλοξενίας. Παράλληλα, η ενίσχυση βασικών κοινωνικών υποδομών –όπως το Κέντρο Υγείας και η σύνδεση με το Πανεπιστημιακό Νοσοκομείο Ηρακλείου– στηρίζει την ποιότητα ζωής των μόνιμων κατοίκων και των επισκεπτών.
Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται στην αξιοποίηση της φυσικής κληρονομιάς μέσα από δραστηριότητες όπως η ορειβασία, η αναρρίχηση και οι ποδηλατικές διαδρομές. Το πρόγραμμα των ορειβατικών μονοπατιών και η προβολή του Ιδαίου Άντρου ενισχύουν τη στρατηγική για εμπλουτισμό του τουριστικού προϊόντος, βασισμένου στην επαφή με τη φύση και τον πολιτισμό.
Καθοριστική είναι η συμβολή της ΚΟΙΝΣΕΠ «Ν-ΙΔΑΙΑ Συνεργασία», η οποία, με παραχώρηση δύο βασικών υποδομών από τον Δήμο –το θεματικό πάρκο «Μιτάτα, Ο Τόπος του Βοσκού» και το Κέντρο Αρχαιολογικής Πληροφόρησης– αναλαμβάνει πρωτοβουλίες πολιτιστικού και εκπαιδευτικού χαρακτήρα. Ο επισκέπτης έχει τη δυνατότητα να συμμετάσχει σε εκδηλώσεις, από μουσικές βραδιές και θεατρικά δρώμενα μέχρι αστροπαρατήρηση και σεμινάρια τοπικής γαστρονομίας. Σχεδιάζεται επίσης ψηφιακή εμπειρία γύρω από τη ζωή του βοσκού και η επαναλειτουργία του παραδοσιακού αργαλειού.
Η Σχολή Υφαντικής στην Αξό, σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Δυτικής Αττικής, αναλαμβάνει τη διατήρηση της υφαντικής τέχνης, μετατρέποντας την παραδοσιακή γνώση σε επαγγελματική κατάρτιση. Παράλληλα, η περιοχή προσελκύει επισκέπτες που αναζητούν αυθεντικότητα μέσα από οικοτουριστικές και αγροτουριστικές εμπειρίες, με ξενώνες και αγροκτήματα που συνδυάζουν το τοπικό στοιχείο με τις σύγχρονες ανέσεις.
Η συνεργασία με τουριστικούς πράκτορες και επιχειρήσεις ενισχύει την προβολή των τοπικών προϊόντων, ενώ το πρόγραμμα «Ορέα Κρήτη», μέσω της ΑΚΟΜΜ – Ψηλορείτης Αναπτυξιακή, συνδέει τους παραγωγούς με τον τουριστικό τομέα, δημιουργώντας θεματικές διαδρομές με έμφαση στη γαστρονομία και τον πολιτισμό. Ήδη έχουν διαμορφωθεί οκτώ τέτοιες διαδρομές.
Η συνολική αυτή προσπάθεια έχει αποδώσει καρπούς. Τα Ανώγεια συγκαταλέγονται πλέον στα Best Tourism Villages του Παγκόσμιου Οργανισμού Τουρισμού (UNWTO), αποτελώντας τη δεύτερη ελληνική περιοχή που λαμβάνει τη διάκριση, μετά το Σουφλί. Πρόκειται για επιβράβευση της μακρόχρονης προσπάθειας για έναν τουρισμό που διαφυλάσσει την πολιτισμική ταυτότητα και το φυσικό περιβάλλον, βασισμένος στις αρχές της βιωσιμότητας και της τοπικής ενδυνάμωσης.
Το Δίκτυο «Ορέα Κρήτη», που έχει δημιουργηθεί από τις αναπτυξιακές εταιρείες του νησιού στο πλαίσιο του προγράμματος LEADER, αναδεικνύει την κτηνοτροφική παράδοση της Κρήτης και προωθεί τη δημιουργία διδακτικών αγροκτημάτων. Μέσω αυτών, η γνώση και η πολιτισμική κληρονομιά του νησιού μεταδίδονται σε ντόπιους και επισκέπτες, ενισχύοντας τον ρόλο της κτηνοτροφίας στην τοπική οικονομία και την εκπαίδευση.
Ο Ψηλορείτης, τελικά, δεν αποτελεί μόνο έναν τόπο προορισμού – αποτελεί έναν ζωντανό οργανισμό που ενώνει παρελθόν, παρόν και μέλλον, με οδηγό την αυθεντικότητα και τη συλλογική προσπάθεια.
