Η πρώτη ολομέλεια του Eυρωπαϊκού Kοινοβουλίου στο Στρασβούργο από 6 έως 9 Οκτωβρίου εστίασε σε δύο κομβικά μέτωπα για την ένωση, την τεχνολογική αυτονομία της ευρώπης και την πολιτική στάση της ΕΕ στη Μέση Ανατολή με έμφαση στη Γάζα, αναδεικνύοντας την ανάγκη για ενιαία στρατηγική και βιώσιμες αποφάσεις σε ένα ρευστό διεθνές περιβάλλον. Η έννοια της ψηφιακής κυριαρχίας κυριάρχησε στις παρεμβάσεις, με την πλειοψηφία των ευρωβουλευτών να εκφράζει έντονη ανησυχία για την υστέρηση έναντι ΗΠΑ και Κίνας και την εξάρτηση από μεγάλους τεχνολογικούς ομίλους ως κίνδυνο για την οικονομία, τη δημοκρατική λογοδοσία και τη στρατηγική αυτονομία, ενώ στο τραπέζι τέθηκαν συγκεκριμένα εργαλεία όπως η ενίσχυση ευρωπαϊκών υποδομών cloud και υπολογιστικής ισχύος, η εγχώρια παραγωγή chips μέσω του european chips act, η επιτάχυνση της εφαρμογής του ai act για υπεύθυνη τεχνητή νοημοσύνη και αυστηρότερη διαφάνεια για τις big tech ιδίως στα προσωπικά δεδομένα.
Η σοφί ιν’τ βελντ υπογράμμισε ότι «η ψηφιακή ανεξαρτησία δεν είναι πολυτέλεια αλλά όρος πολιτικής επιβίωσης», ενώ μέλη της επιτροπής βιομηχανίας και έρευνας προειδοποίησαν πως χωρίς συντονισμένη δράση η ευρώπη κινδυνεύει να μείνει «παρατηρητής και όχι πρωταγωνιστής» σε τεχνητή νοημοσύνη και κυβερνοασφάλεια, την ώρα που οι ενδοευρωπαϊκές αποκλίσεις παραμένουν ορατές με Γερμανία και Ολλανδία να προκρίνουν πιο προστατευτική γραμμή και Σουηδία και Εσθονία να τονίζουν την ελευθερία της αγοράς και τη συνεργασία με ιδιωτικές πλατφόρμες των ΗΠΑ. Η ευρωπαϊκή επιτροπή δεσμεύτηκε για ενίσχυση του ψηφιακού προϋπολογισμού και προώθηση κοινών ερευνητικών κέντρων αιχμής, επισημαίνοντας ότι «η τεχνολογία είναι το νέο πεδίο μάχης της γεωπολιτικής ισχύος» και ότι η ένωση δεν μπορεί να παραμείνει αμέτοχη.
Στο σκέλος της Μέσης ανατολής η συζήτηση επικεντρώθηκε στη στάση της ΕΕ μετά την κατάπαυση του πυρός στη Γάζα και την αμερικανική ειρηνευτική πρωτοβουλία, με κεντρώες και συντηρητικές ομάδες να στηρίζουν ρεαλιστική, σταδιακή προσέγγιση που συνδέει την ανοικοδόμηση με αυστηρή εποπτεία κονδυλίων και αποκλειστική συνεργασία με διεθνώς αναγνωρισμένους φορείς, ενώ αριστερά και πράσινοι επέκριναν επιτροπή και συμβούλιο για «αναιμική στάση» και «ανθρωπιστική αδράνεια». Η επιτροπή ανακοίνωσε νέο πακέτο ανθρωπιστικής βοήθειας 500 εκατ. ευρώ και συμμετοχή σε διεθνές ταμείο ανοικοδόμησης υπό όρους πλήρους διαφάνειας και αποτροπής διοχέτευσης πόρων σε ένοπλες ομάδες, με τον ύπατο εκπρόσωπο Ζοζέπ Μπορέλ να προειδοποιεί ότι η ευρώπη οφείλει να ασκήσει πραγματικό πολιτικό ρόλο και όχι απλώς να «υπογράφει επιταγές», προτείνοντας ευρωπαϊκό μηχανισμό διαλόγου για τη γάζα με στόχο τη σταθερότητα και την προώθηση βιώσιμης λύσης δύο κρατών.
Η διαίρεση μεταξύ κρατών-μελών παρέμεινε εμφανής, καθώς χώρες της Ανατολικής Ευρώπης και Σκανδιναβίας ζήτησαν σκληρή στάση απέναντι στη Χαμάς, ενώ Ιρλανδία, ισπανία και βέλγιο πίεσαν για αναβάθμιση του ρόλου της παλαιστινιακής αρχής ως πλήρους συνομιλητή, με αναλυτές στις βρυξέλλες να σημειώνουν ότι το ευρωκοινοβούλιο «θέλει να μιλήσει με μία φωνή, αλλά ακόμη αναζητά ποια είναι αυτή». Παράλληλα, οι συνεχείς παραβιάσεις εναέριου χώρου σε βαλτική και Σκανδιναβία από ρωσικά μαχητικά και drones απασχόλησαν έντονα την ολομέλεια, οδηγώντας σε κάλεσμα για άμεση ενεργοποίηση του european sky shield σε συνεργασία με το ΝΑΤΟ για ενίσχυση αντιπυραυλικής και αντιαεροπορικής άμυνας, αλλά και σε πρόταση δημιουργίας ευρωπαϊκού κέντρου ανίχνευσης υβριδικών απειλών για κυβερνοπόλεμο, παραπληροφόρηση και ενεργειακό σαμποτάζ.
Η ένωση αποφάσισε αύξηση χρηματοδότησης για προστασία κρίσιμων υποδομών όπως αγωγοί φυσικού αερίου, υποθαλάσσια καλώδια και ηλεκτρικά δίκτυα, με την Ουρσούλα Φον Ντερ Λάιεν να χαρακτηρίζει τις κινήσεις της Μόσχας «απαράδεκτη πρόκληση» και να προειδοποιεί ότι η ευρώπη «δεν θα επιτρέψει τη μετατροπή των συνόρων της σε γκρίζες ζώνες αστάθειας», ενώ ευρωβουλευτές από Πολωνία, Λετονία και Φινλανδία ζήτησαν μόνιμες δυνάμεις ταχείας αντίδρασης στα σύνορα, πρόταση που αντιμετωπίστηκε με επιφυλάξεις λόγω κόστους και επικάλυψης αρμοδιοτήτων με το ΝΑΤΟ.
Η επιτροπή άμυνας εισηγήθηκε ενιαίο ευρωπαϊκό πρωτόκολλο αντιμετώπισης υβριδικών επιθέσεων για ταχύτερη ανταλλαγή πληροφοριών και καλύτερο συντονισμό, σηματοδοτώντας ότι η ασφάλεια επιστρέφει δυναμικά ως πυλώνας ευρωπαϊκής πολιτικής στον αέρα, στον κυβερνοχώρο και στην ενημέρωση. Για την Ελλάδα οι αποφάσεις ανοίγουν τρεις γραμμές δράσης, συμμετοχή σε προγράμματα Κυβερνοασφάλειας και Άμυνας, ανάδειξη της Αθήνας σε διπλωματικό κόμβο της Μεσογείου και ένταξη ελληνικών start-ups σε έργα τεχνητής νοημοσύνης και cloud, με τον Δημήτρη Παπαδημούλη να σημειώνει ότι «η ελλάδα μπορεί να βρεθεί στην πρώτη γραμμή της νέας ευρωπαϊκής εποχής, αρκεί να κινηθούμε γρήγορα». Συνολικά, οι εργασίες της ολομέλειας κατέδειξαν πως η ευρώπη εισέρχεται σε μεταβατική φάση όπου ασφάλεια, τεχνολογία και στρατηγική αυτονομία αναδεικνύονται σε κεντρικούς άξονες, και πως ο 21ος αιώνας δεν θα κριθεί μόνο από οικονομικά μεγέθη αλλά από την ικανότητα της ένωσης να προστατεύει, να καινοτομεί και να αποφασίζει με συνέπεια.
