Προϋπολογισμός: Με ύφος αυτάρεσκο και προβλέψεις που αγγίζουν τα όρια της πολιτικής μυθοπλασίας, ο υπουργός Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης κατέθεσε την περασμένη εβδομάδα το προσχέδιο του κρατικού προϋπολογισμού για το 2026. Το συνολικό ύψος των δημοσίων δαπανών προβλέπεται να αγγίξει τα 250 δισεκατομμύρια ευρώ – αυξημένο κατά 5 δισ. σε σχέση με το 2025 – όμως από αυτά, μόλις 10 εκατομμύρια ευρώ (!) κατευθύνονται σε πολιτικές για το δημογραφικό, δηλαδή σε ένα από τα πιο υπαρξιακά προβλήματα της χώρας. Κι αυτά, με το σταγονόμετρο.
Το μοναδικό μέτρο που εντάσσεται στον προϋπολογισμό για τη στήριξη της γεννητικότητας είναι η απαλλαγή από τον φόρο εισοδήματος για τις νέες μητέρες, αλλά μόνο για τα πρώτα δύο έτη από τη γέννηση του τέκνου και αποκλειστικά για όσες κατοικούν σε οικισμούς κάτω των 1.500 κατοίκων, εκτός Αττικής. Ελάχιστοι τέτοιοι οικισμοί υπάρχουν, κι αν υπάρχουν, μάλλον δεν έχουν ούτε βρεφονηπιακούς σταθμούς, ούτε ιατρικά κέντρα, ούτε στοιχειώδεις υποδομές. Με άλλα λόγια, το μέτρο δεν είναι μόνο ασήμαντο· είναι πρακτικά ανενεργό.
Την ίδια ώρα, η χώρα βυθίζεται στη δίνη της πληθυσμιακής εξάντλησης. Το 2024, οι θάνατοι ήταν υπερδιπλάσιοι των γεννήσεων. Ο Elon Musk, για δεύτερη φορά, έκρουσε τον κώδωνα του κινδύνου για την Ελλάδα, λέγοντας ευθέως ότι «ο ελληνικός πληθυσμός πεθαίνει». Και ίσως δεν συνέχισε την παλαιότερη παρατήρησή του – ότι αντικαθίσταται σταδιακά από συνεχείς ροές παράνομων μεταναστών από την Αφρική – γιατί γνωρίζει καλά πως η πολιτική ορθότητα στις Ηνωμένες Πολιτείες δεν συγχωρεί τέτοιους υπαινιγμούς, ιδιαίτερα από κάποιον που και ο ίδιος υπήρξε μετανάστης από τη Νότια Αφρική.
Απέναντι σε αυτή την εθνική και πληθυσμιακή πραγματικότητα, ο υπουργός Πιερρακάκης δεν φαίνεται να προβληματίζεται. Προβλέπει ανάπτυξη 2,4% για το 2026 (έναντι 1,9% το 2025 σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος), πληθωρισμό στο 2,2% και ανεργία στο 8,6%. Ωστόσο, αυτή η αισιόδοξη εικόνα καταρρέει υπό το βάρος των στοιχείων της αγοράς εργασίας: σύμφωνα με το Συμβούλιο Ταξιδιών και Τουρισμού, η Ελλάδα αντιμετωπίζει έλλειψη 300.000 εργαζομένων στον τουριστικό κλάδο, ενώ ταυτόχρονα 715.000 πολίτες παραμένουν εγγεγραμμένοι στον ΟΑΕΔ. Δηλαδή, ούτε οι άνεργοι μπορούν να δουλέψουν, ούτε οι εργοδότες βρίσκουν εργαζόμενους. Αν αυτό δεν αποτελεί στατιστικό παράδοξο ή παραπλάνηση, τότε σίγουρα πρόκειται για οργανωτική αποτυχία πρώτου μεγέθους.
Το προσχέδιο κάνει λόγο για αύξηση του ονομαστικού ΑΕΠ στα 261 δισ. ευρώ το 2026, από 250 δισ. το 2025 – μία αύξηση μάλλον υποτονική, με δεδομένες τις πληθωριστικές πιέσεις και τη συνεχιζόμενη κατανάλωση που στηρίζεται κυρίως στον τουρισμό. Το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται στα 7,3 δισ. ευρώ ή 2,8% του ΑΕΠ, ωστόσο αυτό επιτυγχάνεται κατά κύριο λόγο από την υπεραπόδοση των έμμεσων φόρων (δηλαδή φόρων που πλήττουν δυσανάλογα τα χαμηλά και μεσαία εισοδήματα) και από τον φόρο εισοδήματος φυσικών προσώπων – όχι από την αύξηση της παραγωγικότητας ή την ενίσχυση της καινοτομίας.
Το κυβερνητικό αφήγημα στηρίζεται στην υπόθεση ότι το αρτηριοσκληρωτικό ελληνικό κράτος θα κατορθώσει να απορροφήσει έως τον Αύγουστο του 2026 το σύνολο των 7,2 δισ. ευρώ από το Ταμείο Ανάκαμψης – όταν μέσα σε ολόκληρο το 2025 θα έχει απορροφηθεί μόλις το ήμισυ. Συνολικά, μαζί με το ΕΣΠΑ και άλλες κοινοτικές ενισχύσεις, οι δημόσιες επενδύσεις τοποθετούνται στα 16,7 δισ. ευρώ, χωρίς ωστόσο καμία εξειδίκευση για το ποια είναι η φύση αυτών των επενδύσεων. Δεν γνωρίζουμε αν αφορούν σε υποδομές, σε εξαγώγιμα προϊόντα, σε ψηφιακές μεταρρυθμίσεις ή – το πιο χρήσιμο – σε δράσεις υποκατάστασης εισαγωγών που θα ενίσχυαν την αυτάρκεια της χώρας. Αντ’ αυτού, το εξωτερικό ισοζύγιο πληρωμών παραμένει στο κόκκινο, θυμίζοντας τις συνθήκες πριν από τη χρηματοπιστωτική κατάρρευση του 2009.
Το σημείο στο οποίο ο υπουργός υπερέβη κάθε όριο ήταν όταν ανέφερε τη μείωση του δημοσίου χρέους στο 145% του ΑΕΠ (359 δισ. ευρώ) το 2026, από 149% φέτος (362 δισ.). Ουσιαστικά, αυτό σημαίνει ότι το χρέος δεν μειώνεται σε απόλυτα νούμερα, αλλά απλώς αναλογικά με το ονομαστικό ΑΕΠ. Το χρέος παραμένει υψηλότατο, και θα εξακολουθεί να υφίσταται μέχρι τουλάχιστον το 2031, επιβαρύνοντας τους λιγοστούς νέους που θα μείνουν στην Ελλάδα – ανάμεσά τους και τις χιλιάδες άτεκνες Ελληνίδες που δεν απέκτησαν παιδιά επειδή δεν υπήρξαν ποτέ οι συνθήκες για να το πράξουν. Σήμερα, πάνω από το 35% του πληθυσμού είναι άνω των 65 ετών και η χώρα έχει απορροφήσει περισσότερους από 3 εκατομμύρια επήλυδες κάθε προελεύσεως.
Ο κ. Πιερρακάκης δήλωσε, μεταξύ άλλων, ότι η χώρα με τον προϋπολογισμό «αφήνει πίσω τις κρίσεις, επενδύει στις ανεξάντλητες δυνατότητές της και προχωρά με σχέδιο και κοινωνική ευαισθησία». Η τελευταία φράση μάλλον εντάσσεται στην κατηγορία της πολιτικής μυθιστορηματικής πεζογραφίας. Γιατί κοινωνική ευαισθησία χωρίς αναχαίτιση του δημογραφικού εκφυλισμού, χωρίς μέριμνα για το ποιος θα ζει, θα εργάζεται και θα γεννά στην Ελλάδα του 2035, δεν υφίσταται. Αντιθέτως, πρόκειται για πολιτική τύφλωση ή, χειρότερα, για έναν εμπαιγμό μεταμφιεσμένο σε “σχέδιο”.
