Δυσοίωνες εκτιμήσεις για την πορεία της ελληνικής οικονομίας αποτυπώνει το προσχέδιο του Κρατικού Προϋπολογισμού για το 2026, το οποίο κατατέθηκε στη Βουλή. Παρά τις διακηρύξεις για υψηλούς ρυθμούς ανάπτυξης και ισχυρά πρωτογενή πλεονάσματα, τα στοιχεία δείχνουν ότι η κυβέρνηση υποχρεώνεται να αναθεωρήσει προς τα κάτω τον στόχο για την ανάπτυξη του 2025, η οποία εκτιμάται πλέον στο 2,2% αντί του αρχικά προβλεπόμενου 2,3%. Αντίστοιχα, για το 2026 η πρόβλεψη αναβαθμίζεται ελαφρώς στο 2,4% έναντι του προηγούμενου στόχου για 2%, μια εκτίμηση ωστόσο που ενδέχεται να αναθεωρηθεί εκ νέου το επόμενο διάστημα, ανάλογα με την εξέλιξη των οικονομικών συνθηκών.
Την ίδια στιγμή, ο πληθωρισμός εξακολουθεί να συνιστά μόνιμο αγκάθι για την ελληνική οικονομία, με τις τιμές να αυξάνονται με ταχύτερο ρυθμό σε σχέση με τον μέσο όρο της ευρωζώνης για 13 συνεχόμενους μήνες. Σύμφωνα με την Τράπεζα της Ελλάδος, η απόκλιση αυτή αναμένεται να συνεχιστεί και τα επόμενα χρόνια, με τον πληθωρισμό να παραμένει πάνω από τον στόχο του 2% της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας τουλάχιστον έως το 2027, επηρεάζοντας την αγοραστική δύναμη των νοικοκυριών και τη γενικότερη οικονομική σταθερότητα.
Στο πεδίο των δημοσιονομικών, το προσχέδιο προβλέπει την επίτευξη σημαντικών υπερπλεονασμάτων, τα οποία αποδίδονται κυρίως στην αύξηση των φορολογικών εσόδων. Για το 2025, το πρωτογενές πλεόνασμα αναμένεται να διαμορφωθεί στο 3,6% του ΑΕΠ και για το 2026 στο 2,8% του ΑΕΠ. Σε απόλυτους αριθμούς, το πρωτογενές πλεόνασμα εκτιμάται ότι θα ανέλθει στα 9,1 δισ. ευρώ το 2024, στα 11,4 δισ. ευρώ το 2025 και στα 7,29 δισ. ευρώ το 2026. Αυτό σημαίνει ότι μέσα σε τρία χρόνια τα συνολικά πλεονάσματα θα φτάσουν τα 27,8 δισ. ευρώ, ποσό που αντιστοιχεί σε περίπου δώδεκα φορές τον ετήσιο ΕΝΦΙΑ.
Οι αυξημένες εισπράξεις αποδίδονται σε υπερβάσεις των στόχων σε βασικά φορολογικά πεδία. Για το 2025, τα επιπλέον έσοδα από τον ΦΠΑ αναμένεται να φτάσουν τα 842 εκατ. ευρώ, ενώ για το 2026 προβλέπεται υπέρβαση κατά 1,6 δισ. ευρώ. Από τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης προβλέπεται υπέρβαση κατά 119 εκατ. ευρώ φέτος και 53 εκατ. ευρώ το 2026. Από τον φόρο εισοδήματος, οι υπερβάσεις φτάνουν τα 756 εκατ. ευρώ το 2025 και τα 742 εκατ. ευρώ το 2026, παρά τις μειώσεις φόρων που έχουν ήδη ανακοινωθεί. Συνολικά, τα έσοδα από φόρους προβλέπεται να φτάσουν τα 70,87 δισ. ευρώ το 2025, αυξημένα κατά 1,67 δισ. ευρώ σε σχέση με τον στόχο, ενώ για το 2026 εκτιμάται ότι θα διαμορφωθούν στα 73,52 δισ. ευρώ, αυξημένα κατά 2,65 δισ. ευρώ σε σύγκριση με το 2025.
Παρότι οι προβλέψεις για τα πλεονάσματα είναι ενισχυμένες, το προσχέδιο επισημαίνει ότι τα περιθώρια για νέες δημοσιονομικές παρεμβάσεις είναι περιορισμένα. Η σταδιακή μείωση του δημόσιου χρέους συνεχίζεται, με εκτιμώμενο ποσοστό στο 137,6% του ΑΕΠ για το 2025 και στο 135,2% του ΑΕΠ για το 2026. Πρόκειται για τα χαμηλότερα επίπεδα από το 2010, ωστόσο η διατήρησή τους εξαρτάται από τη διατήρηση της δημοσιονομικής πειθαρχίας και την αποφυγή εξωγενών κλυδωνισμών.
Σύμφωνα με το Ελληνικό Δημοσιονομικό Συμβούλιο, υπάρχουν πολλαπλές αβεβαιότητες που ενδέχεται να επιβραδύνουν την αναπτυξιακή δυναμική της ελληνικής οικονομίας. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνεται η πιθανότητα ασθενέστερης εξωτερικής ζήτησης, ιδίως μέσω του τουρισμού, λόγω της γεωπολιτικής αστάθειας και των διεθνών συνθηκών. Η πορεία του πληθωρισμού αποτελεί επίσης κρίσιμο παράγοντα, καθώς η επιμονή του μπορεί να ακυρώσει τα οφέλη από τις φορολογικές μεταρρυθμίσεις και να πιέσει περαιτέρω τα νοικοκυριά.
Επιπλέον, καθυστερήσεις ή εμπόδια στην υλοποίηση διαρθρωτικών μεταρρυθμίσεων που στοχεύουν στην ενίσχυση της ανταγωνιστικότητας μπορεί να περιορίσουν την αύξηση της παραγωγικότητας. Τέλος, ενδεχόμενα προβλήματα στην απορρόφηση των πόρων του Ταμείου Ανάκαμψης ενδέχεται να ανακόψουν τη δυναμική των επενδύσεων και να προκαλέσουν καθυστερήσεις σε κρίσιμα έργα υποδομής και πράσινης μετάβασης.
