Σε τροχιά δυναμικής πολιτιστικής ανάδειξης έχει εισέλθει η Πάτρα, μέσα από ένα σύνολο σημαντικών παρεμβάσεων που είτε έχουν ολοκληρωθεί είτε βρίσκονται σε εξέλιξη. Τα έργα αυτά αναβαθμίζουν αισθητά το πολιτιστικό αποτύπωμα της πόλης, συνδέοντας το παρελθόν με το παρόν και δημιουργώντας τις προϋποθέσεις για την εδραίωσή της ως πολιτιστικό τουριστικό προορισμό, με απώτερο στόχο τη δημιουργία ενός ενιαίου αρχαιολογικού χώρου.
Κάστρο Πάτρας: Σύμβολο της ιστορικής συνέχειας
Τελευταίο στη λίστα των έργων αποτελεί η ολοκλήρωση της αποκατάστασης δύο σημαντικών προμαχώνων στο Κάστρο της Πάτρας: του νοτιοδυτικού ενετικού κυκλικού και του νοτιοανατολικού οθωμανικού πολυγωνικού. Το έργο, με προϋπολογισμό 1,2 εκατομμύρια ευρώ, υλοποιήθηκε από την Εφορεία Αρχαιοτήτων Αχαΐας μέσω του ΕΣΠΑ και του Ταμείου Ανάκαμψης. Κατά τη διάρκεια των εργασιών, απομακρύνθηκε ο κίνδυνος κατάρρευσης, ενισχύθηκε η θεμελίωση και αναδείχθηκαν σημαντικά αρχαιολογικά κατάλοιπα, ενώ διαμορφώθηκε ο περιβάλλων χώρος ώστε να είναι πλήρως επισκέψιμος.
Όπως τόνισε η υπουργός Πολιτισμού, Λίνα Μενδώνη, το Κάστρο της Πάτρας αποτελεί «αρχαιολογικό παλίμψηστο» που αντανακλά τη μνήμη και τη συνέχεια του ελληνικού πολιτισμού. Η αποκατάσταση των προμαχώνων εντάσσεται σε ένα ευρύτερο σχέδιο ανάδειξης των φρουριακών μνημείων της Δυτικής Ελλάδας, με στόχο τη δημιουργία πολιτιστικών διαδρομών, στις οποίες ήδη περιλαμβάνεται το Κάστρο μέσω του δικτύου «Από το Βυζάντιο στην Οθωμανοκρατία».
Ρωμαϊκό Ωδείο και Στάδιο: Αποκατάσταση και επανασύνδεση με το κοινό
Παράλληλα, σε εξέλιξη βρίσκονται τα έργα στο Ρωμαϊκό Ωδείο της Πάτρας και τον περιβάλλοντα χώρο του, με προϋπολογισμό που ξεπερνά τις 800.000 ευρώ. Με την ολοκλήρωση των παρεμβάσεων, το μνημείο θα παραδοθεί στο κοινό πλήρως αποκατεστημένο, με σύγχρονες υποδομές ασφαλούς πρόσβασης και φιλοξενίας πολιτιστικών εκδηλώσεων.
Σημαντική πρόοδος έχει σημειωθεί και στο γειτονικό Ρωμαϊκό Στάδιο, όπου ολοκληρώθηκαν οι εργασίες αποκατάστασης και ανάδειξης. Πέραν της αρχικής μελέτης, κρίθηκε απαραίτητη η εκπόνηση πρόσθετων τεχνικών προσεγγίσεων για την πλήρη αποκατάσταση του Σταδίου και του περιβάλλοντα χώρου, που πλέον είναι προσβάσιμος σε επισκέπτες.
Ανάδειξη τοποσήμων και ιστορικών διαδρομών
Ιδιαίτερο ενδιαφέρον παρουσιάζει και η ανακατασκευή τριών ιστορικών κλιμάκων – της Αγίου Νικολάου, της Γεροκωστοπούλου και της Πατρέως – που ενώνουν το ιστορικό κέντρο με την άνω πόλη και τα βασικά μνημεία της. Τα σκαλοπάτια αυτά, που έχουν αναγνωριστεί ως διατηρητέα μνημεία, αναδεικνύονται σε κομβικά στοιχεία της πολιτιστικής διαδρομής της Πάτρας, ενισχύοντας τη σύνδεση του αστικού ιστού με τον πολιτιστικό του πλούτο.
Επιπλέον, σε προχωρημένο στάδιο βρίσκονται τα έργα ανάπλασης της άνω πόλης, έκτασης περίπου 170 στρεμμάτων, ενώ σε εξέλιξη βρίσκονται και οι εργασίες αποκατάστασης του παλαιού Δημοτικού Νοσοκομείου, έργου του αρχιτέκτονα Ch. Hansen. Το κτήριο, το οποίο λειτούργησε από το 1872 έως το 1973 και έχει χαρακτηριστεί ιστορικό μνημείο, πρόκειται να αποκτήσει νέα χρήση με πολιτιστικό πρόσημο.
Ιστορική αναδρομή: Το Κάστρο ως ζωντανός μάρτυρας της Πάτρας
Η ίδρυση του Κάστρου της Πάτρας τοποθετείται στον 6ο αιώνα μ.Χ., επί Ιουστινιανού, πάνω στα ερείπια της αρχαίας Ακρόπολης. Από τότε, το κάστρο διαδραμάτισε καίριο ρόλο στην ιστορία της πόλης, από τις επιθέσεις Σλάβων και Σαρακηνών τον 9ο αιώνα, έως την κατάληψή του από τους Φράγκους το 1205 και αργότερα από τους Βενετούς και τους Οθωμανούς.
Κατά τη διάρκεια των αιώνων, το Κάστρο μετατράπηκε σε διοικητικό και στρατιωτικό κέντρο, ενώ γνώρισε περιόδους παρακμής και καταστροφών, με πιο χαρακτηριστική αυτή των Ορλωφικών. Μετά το 1950, περιήλθε στον Δήμο Πατρέων και στη συνέχεια στο Υπουργείο Πολιτισμού, όπου και λειτουργεί ως επισκέψιμος αρχαιολογικός χώρος.
Η Πάτρα επανασυστήνεται μέσα από την πολιτιστική της ταυτότητα
Τα έργα που υλοποιούνται στην Πάτρα συγκροτούν μια ενιαία αφήγηση που μετατρέπει την πόλη σε ζωντανό πολιτιστικό μουσείο. Με τη διατήρηση, αποκατάσταση και ανάδειξη των ιστορικών της μνημείων, η πόλη διεκδικεί ρόλο πρωταγωνιστικό στον πολιτιστικό χάρτη της χώρας, ενισχύοντας ταυτόχρονα την τοπική οικονομία και τον τουρισμό, με όχημα την πολιτιστική της κληρονομιά.
