Πάνω από το 51% των ελληνικών νοικοκυριών αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες στην κάλυψη των βασικών αναγκών τους κάθε μήνα, σύμφωνα με πρόσφατη έρευνα που αποτυπώνει την οριακή οικονομική κατάσταση στην οποία βρίσκονται οι περισσότεροι πολίτες. Η ΕΚΠΟΙΖΩ, στο πλαίσιο του ευρωπαϊκού έργου REVERTER, προχώρησε σε λεπτομερή χαρτογράφηση των ενεργειακών αναγκών των ευάλωτων νοικοκυριών στην Αττική, με στόχο την καταγραφή των δυσκολιών που συναντούν όσον αφορά την ενεργειακή αναβάθμιση των κατοικιών τους.
Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι οι ελληνικές οικογένειες όχι μόνο δεν έχουν τη δυνατότητα να βγουν από την ενεργειακή φτώχεια, αλλά αναγκάζονται να περικόψουν ακόμη και βασικές δαπάνες όπως τρόφιμα και ενέργεια, ενώ αρκετοί καθυστερούν την πληρωμή λογαριασμών.
Η αύξηση του κόστους ζωής επηρεάζει κυρίως τα νοικοκυριά με μηνιαίο εισόδημα έως 900 ευρώ, εκ των οποίων πάνω από το 80% δηλώνει αδυναμία να καλύψει τις βασικές ανάγκες, αποκλείοντας τη συμμετοχή τους σε προγράμματα ριζικής ανακαίνισης. Η κρίση επεκτείνεται και στα μεσαία εισοδήματα (1.200–2.000 ευρώ/μήνα), με το 50%-60% να αντιμετωπίζει αντίστοιχες δυσκολίες.
Συνολικά, η έρευνα καταγράφει ότι τα περισσότερα ελληνικά νοικοκυριά περιορίζουν τις δαπάνες τους σε βασικές ανάγκες: το 64,6% μείωσε τη θέρμανση, το 67,5% το ηλεκτρικό ρεύμα, το 47,8% το ζεστό νερό, το 57,4% τις αγορές τροφίμων, το 68,2% τις δαπάνες για ρούχα και υποδήματα, το 60,6% τα έξοδα μεταφοράς, το 69% τις δαπάνες για ψυχαγωγία, ενώ σημαντικό ποσοστό μείωσε ακόμη και έξοδα για φάρμακα (13,7%) και εκπαίδευση παιδιών (27,1%).
Οι συνθήκες διαβίωσης επηρεάζουν την υγεία και την ευημερία των πολιτών, καθώς περίπου το 55% αντιμετωπίζει θερμική δυσφορία τον χειμώνα και το 60% το καλοκαίρι, αδυνατώντας να θερμάνει ή να δροσίσει το σπίτι του.
Επιπλέον, το 62% δηλώνει προβλήματα υγρασίας ή μούχλας, ενώ αρκετοί πολίτες αναφέρουν αρθριτικά, ρευματικά προβλήματα και συχνά κρυολογήματα που σχετίζονται με ανεπαρκή θέρμανση ή υπερβολική υγρασία. Στα νοικοκυριά με πολύ χαμηλό εισόδημα (κάτω από 300 ευρώ/μήνα) και χαμηλό εισόδημα (300–600 ευρώ/μήνα), πάνω από το 70% έως και το 100% δήλωσε περικοπές σε βασικές δαπάνες, όπως ενέργεια και τρόφιμα.
Παρά την ύπαρξη προγραμμάτων επιδότησης για ενεργειακή αναβάθμιση, περισσότερα από τα μισά νοικοκυριά (51,5%) δεν επιθυμούν να συμμετάσχουν λόγω οικονομικών δυσκολιών, με το 33,7% να θεωρεί ότι το ποσοστό επιδότησης είναι ανεπαρκές και το 12,5% να μην μπορεί να λάβει τραπεζικό δάνειο.
Υπολογίζεται ότι συνολικά το 67% των νοικοκυριών δεν μπορεί να συμμετάσχει σε προγράμματα ανακαίνισης για οικονομικούς λόγους, ακόμη και με επιδοτούμενο δάνειο.
Η αδυναμία κάλυψης βασικών αναγκών έχει άμεση επίπτωση στην πληρωμή λογαριασμών. Σχεδόν 2 στους 10 πολίτες (18%) καθυστερούν την εξόφληση των λογαριασμών ενέργειας, θέτοντας τον εαυτό τους σε κίνδυνο διακοπής ρεύματος, αποτέλεσμα της ακρίβειας, των υψηλών φόρων και των χαμηλών μισθών. Η κατάσταση περιγράφει ένα κοινωνικό φαινόμενο εκτεταμένης ενεργειακής φτώχειας, που επηρεάζει σημαντικό μέρος του πληθυσμού της Αττικής και αναδεικνύει την ανάγκη για άμεσες παρεμβάσεις.
