Στην Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής, που διερευνά την υπόθεση του ΟΠΕΚΕΠΕ, κατέθεσε ο πρώην πρόεδρος του Οργανισμού, Θανάσης Καπρέλης, ο οποίος ανέφερε ότι κατά τη διάρκεια των δύο θητειών του, από τον Μάρτιο του 2010 έως τον Ιανουάριο του 2013 και από τον Ιούνιο του 2016 έως τον Νοέμβριο του 2019, δεν δέχτηκε πολιτικές παρεμβάσεις ούτε από υπουργούς ούτε από βουλευτές, ενώ τόνισε ότι ούτε στην προγενέστερη ούτε στη μεταγενέστερη διοίκηση υπήρξαν τέτοιου είδους παρεμβάσεις. Ο κ. Καπρέλης σημείωσε ότι στις δύο θητείες του αντιμετώπισε πολλά προβλήματα, εκ των οποίων το μόνο που δεν κατόρθωσε να επιλύσει ήταν η χρόνια έλλειψη προσωπικού στον Οργανισμό, ζήτημα που παραμένει άλυτο μέχρι σήμερα. Συγκεκριμένα, ανέφερε ότι περίπου 35 έως 40 άτομα υπηρετούν τυπικά στον ΟΠΕΚΕΠΕ, αλλά στην πραγματικότητα είναι αποσπασμένοι σε γραφεία βουλευτών, ενώ η μισθοδοσία τους καλύπτεται από τον Οργανισμό.
Σε ό,τι αφορά την τεχνολογική αναβάθμιση του ΟΠΕΚΕΠΕ, ο κ. Καπρέλης υποστήριξε ότι κατά την πρώτη θητεία επενδύθηκαν σημαντικοί πόροι στη δημιουργία των θεμελίων των πληροφοριακών συστημάτων, ενώ στη δεύτερη θητεία ολοκληρώθηκε το σύνολο των συστημάτων αυτών, με την τεχνική λύση να ψηφίζεται το 2014 και να εφαρμόζεται από το 2015. Αναφορικά με τα περιστατικά που αφορούν το ζωικό κεφάλαιο, ο πρώην πρόεδρος ανέφερε ότι το 2017 παρατηρήθηκε αύξηση κυρίως στην Κρήτη, γεγονός που οδήγησε σε έκτακτους ελέγχους, ενώ το 2018 καταγράφηκε μείωση, πάλι στην ίδια περιοχή. Την ίδια χρονιά, σύμφωνα με παρατηρήσεις της Ευρωπαϊκής Ένωσης, εμφανίστηκαν βοσκοτόπια χωρίς ζώα, δηλαδή εκτάσεις που δηλώνονταν ως βοσκότοποι χωρίς να υφίστανται αντίστοιχα ζωικά κεφάλαια.
Ο κ. Καπρέλης τόνισε ότι όταν παρέδωσε τη θέση του στον διάδοχο κ. Βάρα το 2019, του παρέδωσε και το πόρισμα που προέκυψε από τους ελέγχους, στο οποίο υπογράμμιζε ότι τα στοιχεία φαίνονται “λίγο τσιμπημένα” και συνέστησε τη συνέχιση των ελέγχων. Σε σχετική ερώτηση της εισηγήτριας του ΠΑΣΟΚ, Μιλένας Αποστολάκη, για ποιο λόγο δεν απέστειλε ο ίδιος το πόρισμα των ελέγχων στη δικαιοσύνη, ο κ. Καπρέλης απάντησε ότι ενημέρωσε το Υπουργείο Αγροτικής Ανάπτυξης και παρέδωσε τα στοιχεία στον γενικό γραμματέα, ο οποίος διενήργησε έρευνα ενάμισι έτους, ενώ το πόρισμα παραδόθηκε στον κ. Βάρα, που στη συνέχεια, όπως ενημερώθηκε, κατέθεσε μηνυτήρια αναφορά στη δικαιοσύνη έναν μήνα μετά. Ανέφερε δε ότι το χρονικό διάστημα μεταξύ της ολοκλήρωσης της έκθεσης και της αποχώρησής του ήταν πολύ μικρό.
Ο πρώην πρόεδρος αναφέρθηκε επίσης στα Κέντρα Υποδοχής Δηλώσεων (ΚΥΔ), σημειώνοντας ότι ο αριθμός τους αυξήθηκε από 250 σε 500, με αποτέλεσμα, όπως είπε, να μην είναι βιώσιμη η λειτουργία τους, δεδομένου ότι ένα ΚΥΔ χρειάζεται να διαχειρίζεται 1.500 έως 2.000 αιτήσεις για να λειτουργεί αποτελεσματικά, ενώ πολλά από αυτά δέχονταν μόλις 200 αιτήσεις. Ο κ. Καπρέλης κατήγγειλε ότι με την υποχρέωση να ανοίξουν όλα τα δεδομένα το 2017, αποκαλύφθηκαν παραβατικές συμπεριφορές από ορισμένα ΚΥΔ, τα οποία δεν εξυπηρετούσαν ουσιαστικά τους κτηνοτρόφους αλλά ακολουθούσαν άλλες πρακτικές, δημιουργώντας ευνοϊκό περιβάλλον για καταχρήσεις.
Σε ερώτηση του βουλευτή της Ελληνικής Λύσης, Κωνσταντίνου Μπούμπα, σχετικά με την εκτίμηση του για τον κύριο λόγο του σκανδάλου και την ιεράρχησή του, ο κ. Καπρέλης απάντησε ότι παραβατικές συμπεριφορές υπάρχουν, όπως σε όλους τους δημόσιους οργανισμούς, αλλά αυτές δεν είναι σε βάρος των πολιτών, επισημαίνοντας ότι το 0,15% των κονδυλίων κατευθύνθηκε σε μη δικαιούχους. Υποστήριξε ότι το σύστημα πληρωμών του ΟΠΕΚΕΠΕ λειτούργησε καλά, με αυστηρούς ελέγχους και πληρωμές που αγγίζουν το 99,8% των διαθέσιμων πόρων. Τόνισε ότι οριστική λύση μπορεί να δοθεί μόνο με την ολοκλήρωση του κτηματολογίου, το οποίο έχει καθυστερήσει δεκαετίες.
Σε ερωτήσεις για την έγκριση διοικητικών διαδικασιών πληρωμών με την τεχνική λύση, ο κ. Καπρέλης επιβεβαίωσε ότι εισηγήθηκε στον τότε υπουργό Αγροτικής Ανάπτυξης, Μάκη Βορίδη, το 2019, την έγκριση αυτής της διαδικασίας, την οποία είχε εφαρμόσει από το 2017, χωρίς να προτείνει αλλαγή, καθώς δεν γνώριζε ότι η λύση ίσχυε μόνο για ένα χρόνο. Σε ερώτηση για τον λόγο που ζητούσε την έγκριση του υπουργού, ενώ ο Οργανισμός λειτουργούσε αυτόνομα, απάντησε ότι θεσμικά ο ΟΠΕΚΕΠΕ υπάγεται στο Υπουργείο και οφείλει να λαμβάνει οδηγίες.
Αντιδρώντας σε κριτική πηγών του ΠΑΣΟΚ, τονίστηκε ότι ο κ. Καπρέλης απέφυγε να απαντήσει σε κρίσιμες ερωτήσεις σχετικά με τη διαχείριση των ευρωπαϊκών ενισχύσεων, την καταπάτηση δημόσιων βοσκοτόπων, τις διαδικασίες ανάθεσης συμβάσεων και την εσωτερική λειτουργία του Οργανισμού. Οι ίδιες πηγές υπογράμμισαν ότι η διοίκηση του ΟΠΕΚΕΠΕ λειτουργούσε χωρίς ουσιαστικό έλεγχο, διαφάνεια και λογοδοσία, με αποτέλεσμα να υφίσταται προχειρότητα παρά τη διαχείριση εκατομμυρίων ευρώ κοινοτικών πόρων. Επιπλέον, επισημάνθηκε ότι η ηγεσία του Υπουργείου Αγροτικής Ανάπτυξης και η διοίκηση του κ. Καπρέλη δεν έθεσαν ως προτεραιότητα την ενσωμάτωση 8 εκατομμυρίων στρεμμάτων επιλέξιμων βοσκότοπων με χαμηλή ξυλώδη βλάστηση, όπως όριζε ο Κανονισμός Omnibus στο τέλος του 2017. Η αδράνεια αυτή είχε ως αποτέλεσμα την αύξηση των βοσκοτόπων χωρίς ζώα έως το 2019-2020. Αναφέρθηκε επίσης ότι ο κ. Καπρέλης δήλωσε πως η τοποθέτησή του ως προέδρου ήταν πολιτική απόφαση του τότε υπουργού Αγροτικής Ανάπτυξης, κ. Αποστόλου, ενώ προσπάθησε να υποβαθμίσει την υπέρμετρη αύξηση των δηλώσεων ζώων, χαρακτηρίζοντάς την “λίγο τσιμπημένη”. Σε επίμονες ερωτήσεις για τη μη πραγματοποίηση κρίσεων και επιλογών προϊσταμένων και διευθυντών από το 2011 έως το 2020, που προβλέπεται από το νόμο, απάντησε ότι δεν ασχολήθηκε λόγω άλλων προτεραιοτήτων.
Πηγές του ΠΑΣΟΚ αποκάλυψαν επίσης ότι ο πρώην διευθυντής Τεχνικών Ελέγχων εισηγήθηκε την εγκύκλιο 80895/17.10.2019, που περιόριζε τους ελέγχους ενοικιαστηρίων αυστηρά βάσει του “νομότυπου” Ε9, μέτρο που οδήγησε σε πλασματικές δηλώσεις και καταχρήσεις, για το οποίο ο κ. Καπρέλης φέρει ευθύνη, αφού υπέγραψε την εγκύκλιο ως πρόεδρος. Επιπλέον, οι εκθέσεις εσωτερικού ελέγχου για υποθέσεις καταχρήσεων σε δημόσιους βοσκοτόπους δεν διαβιβάστηκαν στη δικαιοσύνη αλλά παρέμειναν στο Υπουργείο, με τον ίδιο να τις παραδίδει στον επόμενο πρόεδρο και όχι να τις στέλνει στη δικαιοσύνη.
Παράλληλα, πηγές του ΣΥΡΙΖΑ σχολίασαν την κατάθεση του πρώην αντιπροέδρου του ΟΠΕΚΕΠΕ, Ελευθέριου Ζερβού, ο οποίος, όπως αναφέρουν, φέρεται να συνδέεται με τη ΝΔ στην Κρήτη και αρνήθηκε να απαντήσει στις ερωτήσεις της αντιπολίτευσης επικαλούμενος το δικαίωμα σιωπής. Οι ίδιες πηγές κατήγγειλαν ότι ο κ. Ζερβός, σύμφωνα με αποκαλυπτικές συνομιλίες που περιλαμβάνονται στη δικογραφία για το σκάνδαλο, ενημέρωνε εκ των προτέρων τους ελεγχόμενους για επικείμενους ελέγχους, ώστε να προετοιμαστούν, μεταφέροντας ζώα τρίτων κτηνοτρόφων ή τοποθετώντας ενώτια στα ζώα για να καλύψουν τις ελλείψεις. Φέρεται επίσης να επικοινωνούσε απευθείας με υπαλλήλους του ΟΠΕΚΕΠΕ ζητώντας να παρακάμψουν ή να επιβραδύνουν ελέγχους ή να είναι πιο “επιεικείς” στα πορίσματα. Οι αντιδράσεις στην Επιτροπή ήταν έντονες, με βουλευτές να ζητούν τη διερεύνηση των ευθυνών και να υπογραμμίζουν την ανάγκη να εντοπιστούν και να τιμωρηθούν όσοι εμπλέκονται σε παράνομες πρακτικές, που υπονομεύουν την αξιοπιστία και τη λειτουργία του Οργανισμού.
Η εξέλιξη της Εξεταστικής Επιτροπής αποκαλύπτει μια σειρά από σοβαρές δυσλειτουργίες στον ΟΠΕΚΕΠΕ, που αφορούν την πολιτική παρέμβαση, τη διαχείριση των ευρωπαϊκών κονδυλίων, την κατανομή βοσκοτόπων και τις εσωτερικές διαδικασίες ελέγχου, θέτοντας στο επίκεντρο την ανάγκη ριζικής αναδιάρθρωσης και ενίσχυσης των μηχανισμών διαφάνειας και λογοδοσίας στον δημόσιο τομέα.
