Καθώς οι τιμές των τροφίμων και η επισιτιστική ανασφάλεια αυξάνονται παγκοσμίως, εκατοντάδες εκατομμύρια άνθρωποι σε όλο τον κόσμο «βαδίζουν προς την κατάσταση της ακραίας ένδειας» —αυξάνοντας την πιθανότητα μαζικών αποτρέψιμων θανάτων, εμφυλίων αναταραχών και πολιτικής βίας τους επόμενους μήνες— προειδοποίησε ο επικεφαλής του προγράμματος των Ηνωμένων Εθνών για τα τρόφιμα της εβδομάδας.
Μιλώντας από την Αντίς Αμπέμπα, την πρωτεύουσα της Αιθιοπίας, ο διευθυντής του Παγκόσμιου Επισιτιστικού Προγράμματος (WFP) του ΟΗΕ Ντέιβιντ Μπίσλεϊ δήλωσε ότι οι «τρομακτικές» ελλείψεις βασικών τροφίμων θέτουν δεκάδες εκατομμύρια ζωές σε κίνδυνο και κινδυνεύουν να αποσταθεροποιήσουν κράτη που εξαρτώνται σε μεγάλο βαθμό από τις εισαγωγές.
Καταστροφικός πόλεμος
«Ακόμη και πριν από την κρίση στην Ουκρανία, αντιμετωπίζαμε μια άνευ προηγουμένου παγκόσμια επισιτιστική κρίση λόγω του Covid και των αυξήσεων των τιμών στα καύσιμα», δήλωσε ο Μπίσλεϊ. «Τότε, πιστεύαμε ότι δεν θα μπορούσε να γίνει χειρότερο, αλλά αυτός ο πόλεμος ήταν καταστροφικός».
Οι εξαγωγές από την Ουκρανία
Από τότε που η Ρωσία εισέβαλε στην Ουκρανία στα τέλη Φεβρουαρίου και επέβαλε αποκλεισμό στα λιμάνια της στη Μαύρη Θάλασσα, οι εξαγωγές γεωργικών προϊόντων από την Ουκρανία -που είναι υπεύθυνες για το 9% του παγκόσμιου σιταριού, το 16% του καλαμποκιού και το 42% του ηλιελαίου της- έχουν μειωθεί σημαντικά, αφήνοντας εκατομμύρια τόνοι αποθηκευμένων σιτηρών στο έλεος της καταστροφής.
Ο πόλεμος διέκοψε επίσης τη φετινή περίοδο φύτευσης, εγείροντας φόβους ότι η συγκομιδή αυτού του καλοκαιριού, με την προϋπόθεση ότι θα βρεθεί επαρκής εργατική δύναμη και αποθηκευτικός χώρος, θα είναι κατά ένα τρίτο χαμηλότερη από το 2021.
Ο πληθωρισμός στις τιμές
Ως εκ τούτου, οι τιμές των τροφίμων έχουν εκτοξευθεί σε ιστορικά υψηλά -ξεπερνώντας τα επίπεδα που παρατηρήθηκαν τελευταία κατά τη διάρκεια της παγκόσμιας κρίσης του 2007-08, όταν η αύξηση του κόστους του ψωμιού συνέβαλε στην εξέγερση της Αραβικής Άνοιξης- και έθεσε δεκάδες εκατομμύρια ανθρώπους σε αυξημένο κίνδυνο ακραίας φτώχειας.
Τα νούμερα του τρόμου
Αναφερόμενος στο αυξημένο κόστος της ναυτιλίας, των λιπασμάτων και των καυσίμων που σχετίζονται με την πανδημία Covid-19, την κλιματική κρίση και τον πόλεμο στην Ουκρανία, ο Μπίσλεϊ είπε ότι ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν από «χρόνια πείνα» έχει αυξηθεί από 650 εκατομμύρια σε 810 εκατομμύρια. τα τελευταία πέντε χρόνια.
Εν τω μεταξύ, ο αριθμός των ανθρώπων που υποφέρουν από ππαντελή έλλειψη ειδών διατροφής – βιώνουν ένα διατροφικό΄σοκ, τον οποίο ο Beasley όρισε ως τον πληθυσμό που δεν γνωρίζει «από πού θα προέρχεται το επόμενο γεύμα του», έχει αυξηθεί από 80 εκατομμύρια σε 325 εκατομμύρια την ίδια χρονική περίοδο.
Ο πόλεμος της Ρωσίας στην Ουκρανία δεν είναι ο μόνος παράγοντας που οδηγεί την παγκόσμια πείνα, η οποία έφτασε στο υψηλότερο επίπεδο όλων των εποχών το 2021 και έχει επιδεινωθεί από τότε.
Οι παράγοντες
Μια έκθεση που δημοσιεύθηκε νωρίτερα αυτόν τον μήνα από το WFP και τον Οργανισμό Τροφίμων και Γεωργίας των Ηνωμένων Εθνών κατέστησε σαφές ότι οι ένοπλες συγκρούσεις, οι ολοένα και πιο ακραίες καιρικές συνθήκες που προκύπτουν από την κλιματική έκτακτη ανάγκη λόγω των ορυκτών καυσίμων και οι παρατεινόμενες οικονομικές επιπτώσεις της κρίσης της πανδημίας —παρατείνονται από την άνιση πρόσβαση στα εμβόλια , εξετάσεις και θεραπείες— επιδεινώνουν επίσης την επισιτιστική ανασφάλεια.
Αδυνατεί ο ΟΗΕ
Απαντώντας στην έκθεση, η οποία προειδοποιούσε ότι το υψηλό όλων των εποχών 49 εκατομμυρίων ανθρώπων σε 46 χώρες χαμηλού εισοδήματος κινδυνεύουν τώρα από λιμό, η γερουσιαστής των ΗΠΑ Ιλχάν Ομάρ, δήλωσε νωρίτερα αυτή την εβδομάδα ότι «αυτό θα πρέπει να το μεγαλύτερο παγκόσμιο πρόβλημα στον κόσμο αυτή τη στιγμή». Καθώς η παγκόσμια επισιτιστική κρίση γίνεται πιο σοβαρή, η ικανότητα του ΟΗΕ να αντιμετωπίσει την εκτυλισσόμενη ανθρωπιστική καταστροφή μειώνεται ταυτόχρονα.
Το WFP προμηθεύεται το 70% του σιταριού για τα προγράμματα έκτακτης βοήθειας από τη Ρωσία και την Ουκρανία. Ως αποτέλεσμα του πολέμου, το λειτουργικό κόστος του προγράμματος για τα τρόφιμα έχει εκτοξευθεί κατά 70 εκατομμύρια δολάρια τον μήνα, αναγκάζοντάς το να μειώσει τις προμήθειες έως και κατά το ήμισυ σε πολλά έθνη.
Σύμφωνα με την πρόσφατη έκθεση του ΟΗΕ, από τα σχεδόν 50 εκατομμύρια ανθρώπους που κινδυνεύουν από λιμό παγκοσμίως, 750.000 βρίσκονται ήδη σε «κατάσταση μη επιδεχόμενη βοήθειας»—την πιο τρομερή φάση της κλίμακας επισιτιστικής ανασφάλειας. Οι άνθρωποι στην Αιθιοπία, τη Νιγηρία, τη Σομαλία, το Νότιο Σουδάν και την Υεμένη—χώρες που πλήττονται από τον πόλεμο και την ξηρασία και εισάγουν μεγάλες ποσότητες σιταριού από τη Ρωσία και την Ουκρανία —είναι μεταξύ εκείνων που βιώνουν τη χειρότερη πείνα.
Ένα άλλο hotspot της επισιτιστικής κρίσης που αναφέρεται στην έκθεση είναι το Αφγανιστάν, του οποίου τα αποθεματικά της κεντρικής τράπεζας κατασχέθηκαν από την κυβέρνηση Μπάιντεν.
Οι τρομακτικές συνέπειες – Η κόλαση επί Γης
Αναφερόμενος στο χρηματοπιστωτικό κραχ που ξεκίνησε το 2007 και κορυφώθηκε με ταραχές σε δεκάδες χώρες, ο Μπίσλεϊ είπε ότι «οι οικονομικοί παράγοντες που έχουμε σήμερα είναι πολύ χειρότεροι από αυτούς που είδαμε πριν από 15 χρόνια».
Η αποτυχία να αντιμετωπιστεί η τρέχουσα κρίση, προειδοποίησε, θα οδηγήσει σε «πείνα, αποσταθεροποίηση των κρατών και μαζική μετανάστευση».
«Βλέπουμε ήδη ταραχές στη Σρι Λάνκα και διαδηλώσεις στην Τυνησία, το Πακιστάν και το Περού και είχαμε αποσταθεροποίηση σε μέρη όπως η Μπουρκίνα Φάσο, το Μάλι και το Τσαντ», είπε ο Μπίσλεϊ. «Αυτό είναι μόνο ένα σημάδι για τα πράγματα που θα ακολουθήσουν».
«Είναι μια πολύ, πολύ τρομακτική στιγμή», συνέχισε ο Μπίσλεϊ. «Θα δημιουργηθεί η κόλαση στη Γη εάν δεν ανταποκριθούμε αμέσως. Το καλύτερο που μπορούμε να κάνουμε αυτή τη στιγμή είναι να τερματίσουμε τον πόλεμο στη Ρωσία και την Ουκρανία και να ανοίξουμε το λιμάνι στην Οδησσό», σημείωσε.
