Καθώς η παγκόσμια κοινότητα εντείνει τις προσπάθειες για την αναχαίτιση της υπερθέρμανσης (;) του πλανήτη, νέες επιστημονικές μελέτες κρούουν τον κώδωνα του κινδύνου για τις επιπτώσεις που μπορεί να έχουν ορισμένες από αυτές τις παρεμβάσεις στο πιο ευαίσθητο οικοσύστημα του πλανήτη: τους ωκεανούς. Ειδικοί προειδοποιούν ότι, παρά τις καλές προθέσεις, ορισμένες τεχνικές απορρόφησης διοξειδίου του άνθρακα (CO₂) ενδέχεται να προκαλέσουν ανεπανόρθωτη καταστροφή στη θαλάσσια ζωή και την ισορροπία των ωκεανών.
Σε μελέτη που δημοσιεύτηκε στο περιοδικό Environmental Research Letters, επιστήμονες υπογραμμίζουν πως τα πιο προηγμένα και ρεαλιστικά σχέδια για την αντιμετώπιση της κλιματικής αλλαγής βασίζονται σε μεγάλο βαθμό στην ικανότητα των ωκεανών να απορροφούν CO₂ από την ατμόσφαιρα. Ωστόσο, ο ίδιος ο ωκεανός απορροφά ήδη τεράστιες ποσότητες του αερίου, με αποτέλεσμα να προσεγγίζει κρίσιμα όρια.
Οι ειδικοί τονίζουν ότι κάθε περαιτέρω τεχνητή αύξηση αυτής της ικανότητας ενδέχεται να οδηγήσει σε επικίνδυνες παρενέργειες. «Αν αφαιρέσουμε το διοξείδιο που έχει ήδη απορροφήσει, ο ωκεανός θα συνεχίσει να “καταπίνει” ακόμη περισσότερο», εξηγούν. «Αλλά αυτό δεν πρέπει να το κάνουμε σε καμία περίπτωση».
Ένα από τα πιο ανησυχητικά φαινόμενα που ήδη παρατηρούνται είναι η δημιουργία “νεκρών ζωνών” στους ωκεανούς — περιοχές με σχεδόν μηδενικά επίπεδα οξυγόνου, όπου η θαλάσσια ζωή αδυνατεί να επιβιώσει.
Οι ερευνητές επισημαίνουν ότι οι τεχνολογίες αποθήκευσης CO₂ στα θαλάσσια βάθη συμβάλλουν στην περαιτέρω μείωση του διαθέσιμου οξυγόνου, επιδεινώνοντας την κατάσταση. Αν τέτοιες πρακτικές επεκταθούν σε μεγάλη κλίμακα, υπάρχει ο κίνδυνος να μετατραπεί ολόκληρος ο ωκεανός σε μια απέραντη νεκρή ζώνη.
Ανησυχία προκαλούν και οι προτάσεις για εντατική καλλιέργεια φυκιών, που θεωρούνται από ορισμένους ως «φυσική λύση» για την απορρόφηση CO₂ μέσω της φωτοσύνθεσης. Όμως, οι συνέπειες αυτής της πρακτικής ενδέχεται να είναι εξίσου προβληματικές. Όταν τα φύκια ολοκληρώνουν τον κύκλο ζωής τους και καταβυθίζονται, αποδομούνται από βακτήρια, διαδικασία που απαιτεί τεράστιες ποσότητες οξυγόνου — στερώντας το από άλλα θαλάσσια είδη και διαταράσσοντας περαιτέρω την ισορροπία του οικοσυστήματος.
Το δίλημμα που αναδύεται είναι χαρακτηριστικό της εποχής: η ανάγκη για άμεση δράση ενάντια στην κλιματική κρίση συγκρούεται με τον κίνδυνο να πληγούν ανεπανόρθωτα τα ίδια τα φυσικά συστήματα που φιλοδοξούμε να διασώσουμε.
Οι επιστήμονες προειδοποιούν πως η εκτεταμένη χρήση των ωκεανών ως φυσικών απορροφητήρων άνθρακα δεν αποτελεί βιώσιμη λύση, αλλά ενδέχεται να οδηγήσει σε παγκόσμια οικολογική αποσταθεροποίηση. Η στρατηγική αντιμετώπισης της κλιματικής αλλαγής θα πρέπει να στηριχθεί σε ισορροπημένες, οικολογικά υπεύθυνες λύσεις που σέβονται τα όρια και τη λειτουργία των φυσικών οικοσυστημάτων.
