Η χρονιά που πέρασε υπήρξε γεμάτη προκλήσεις και συγκυρίες, αλλά και μια εποχή που οδήγησε σε έντονη αναζήτηση για γνώση, αναστοχασμό και κατανόηση των αλλαγών γύρω μας. Τα βιβλία αποτελούν πολύτιμους συντρόφους σε αυτή την πορεία, καθώς μας επιτρέπουν να εξετάσουμε τα γεγονότα του παρελθόντος με νέα ματιά και να σκεφτούμε για το μέλλον. Τα βιβλία που ξεχωρίζεις για το 2024 είναι βαθιά συνδεδεμένα με τα ερευνητικά σου ενδιαφέροντα και τις σπουδές σου, εστιάζοντας κυρίως στη βυζαντινή και νεότερη ιστορία, τις κοινωνικές και πολιτικές διαστάσεις των ιστορικών περιόδων και τις αντιφάσεις της συλλογικής ταυτότητας.
Ο Διονύσιος Ζακυθηνός με τη Βυζαντινή Ιστορία (324-1071) προσφέρει μια αναλυτική και γοητευτική αφήγηση των πρώτων αιώνων της Βυζαντινής Αυτοκρατορίας, εστιάζοντας στις πολιτικές, στρατηγικές και κοινωνικές εξελίξεις της εποχής, με ιδιαίτερη έμφαση στην πλούσια και, για την εποχή του, ακριβή βιβλιογραφία. Το έργο του, αν και παλιότερο, παραμένει σημαντικό για τον τρόπο παρουσίασης και ερμηνείας των ιστορικών γεγονότων.
Από την άλλη, το έργο του Σ. Πλουμίδη Έδαφος και Μνήμη στα Βαλκάνια εξετάζει τη σχέση των γεωργικών πολιτικών με την εθνική συνείδηση στην Ελλάδα και τη Βουλγαρία, αναδεικνύοντας τις αντιφάσεις και τις εθνικιστικές τάσεις του Μεσοπολέμου, ενώ ταυτόχρονα προσφέρει ενδιαφέροντα στοιχεία για τη βυζαντινή ιστορία και την εθνολογική διαμόρφωση της υπαίθρου.
Η έκπληξη για τη χρονιά ήταν το έργο του Δ. Τσάκωνα Ιδεαλισμός και Μαρξισμός στην Ελλάδα, το οποίο αποκαλύπτει πτυχές της διανοητικής ιστορίας της σύγχρονης Ελλάδας, ενώ παράλληλα εξετάζει την πολιτική σκέψη κατά τη διάρκεια του Μεσοπολέμου και τη σύνδεση της φιλοσοφίας με τις κοινωνικές και πολιτικές συγκυρίες.
Η εργασία του Δ. Κουγιουμτζόγλου Ο Βυζαντινός Μέγας Αλέξανδρος προσφέρει μια εις βάθος μελέτη της επιρροής του Μεγάλου Αλεξάνδρου στον βυζαντινό κόσμο, ενώ ο συλλογικός τόμος Έλλην, Ρωμηός, Γραικός εξετάζει τις διαφορετικές διαστάσεις της ελληνικής ταυτότητας μέσα στους αιώνες, φωτίζοντας τη σύνθετη και συχνά αμφιλεγόμενη φύση των εθνολογικών όρων και ταυτοτήτων.
Ο συλλογικός τόμος με τίτλο Έλλην, Ρωμηός, Γραικός: Συλλογικοί προσδιορισμοί και ταυτότητες εξετάζει τις πολλαπλές ταυτότητες του ελληνικού λαού από την αρχαιότητα μέχρι τον 20ό αιώνα, αναλύοντας πώς οι όροι και οι προσδιορισμοί όπως “Έλλην”, “Ρωμηός” και “Γραικός” έχουν εξελιχθεί και μεταβληθεί διαχρονικά. Η πολυπλοκότητα αυτών των ταυτοτήτων αναδεικνύει το πώς οι όροι αυτοί αντικατοπτρίζουν διαφορετικές ιστορικές, κοινωνικές και θρησκευτικές συνθήκες, ενώ ταυτόχρονα δημιουργούν πεδία σύγχυσης στη σύγχρονη εποχή, καθώς οι κατηγορίες αναγνωρίζονται κυρίως μέσω των ονομασιών τους.
Ο τόμος αναφέρεται στην πορεία της ελληνικής ταυτότητας, αποδομώντας παρανοήσεις και μύθους που επικρατούσαν, όπως η αντίληψη ότι η Εκκλησία απέρριπτε το όνομα “Έλληνας” κατά την περίοδο της Τουρκοκρατίας ή ότι οι όροι “Ρωμιοί” και “Γραικοί” είχαν πάντα θρησκευτική σημασία. Επίσης, αποκαλύπτεται ότι η εικόνα των αρχαίων Ελλήνων δεν ήταν μόνο δημιούργημα του 19ου αιώνα, αλλά υπήρχε ήδη στη συνείδηση των συγγραφέων της Τουρκοκρατίας, ενώ η ελληνική ταυτότητα στο Βυζάντιο δεν ήταν περιορισμένη μόνο σε συγκεκριμένες προσωπικότητες, όπως ο Πλήθων.
Αν και το θέμα της ελληνικής ταυτότητας δεν είναι κλειστό, και παραμένει αντικείμενο διαρκούς επιστημονικής και κοινωνικής συζήτησης, ο τόμος συνεισφέρει στην αποφυγή αυτών των μονοδιάστατων αντιπαραθέσεων που αφορούν τα ονόματα και τις ταμπέλες. Σε μια εποχή όπου ο αυτοπροσδιορισμός προβάλλεται ως κυρίαρχο κοινωνικό αίτημα, το βιβλίο προσφέρει μια πολύτιμη ανασκόπηση των σύνθετων και διαφοροποιημένων όρων που χαρακτήριζαν και συνεχίζουν να χαρακτηρίζουν την ελληνική ταυτότητα, διαλύοντας απλοϊκές διχοτομίες και παρανοήσεις.
