Ο υπουργός Οικονομικών των Ηνωμένων Πολιτειών, Σκοτ Μπέσεντ, δήλωσε ότι έχει διαμορφωθεί το πλαίσιο μιας πιθανής εμπορικής συμφωνίας με την Κίνα, η οποία θα αποτελέσει αντικείμενο λεπτομερούς διαπραγμάτευσης στην επικείμενη συνάντηση του Αμερικανού προέδρου Ντόναλντ Τραμπ με τον Κινέζο πρόεδρο Σι Τζινπίνγκ, την Πέμπτη 30 Οκτωβρίου, στη Νότια Κορέα. Σύμφωνα με πληροφορίες, το προσχέδιο της συμφωνίας περιλαμβάνει ρυθμίσεις για τη μελλοντική λειτουργία του TikTok στις ΗΠΑ, καθώς και αναβολή των κινεζικών περιορισμών στις εξαγωγές σπάνιων γαιών, ένα ζήτημα που είχε προκαλέσει σημαντικές εντάσεις στις εμπορικές σχέσεις των δύο χωρών.
Σε συνέντευξή του στο συνεργαζόμενο με το BBC αμερικανικό δίκτυο CBS, ο Μπέσεντ ανέφερε ότι δεν αναμένει να τεθούν τελικά σε ισχύ οι δασμοί 100% στα κινεζικά προϊόντα, τους οποίους είχε προαναγγείλει ο Ντόναλντ Τραμπ, ενώ πρόσθεσε ότι το Πεκίνο είναι έτοιμο να επαναλάβει τις μαζικές αγορές σόγιας από τις Ηνωμένες Πολιτείες. Τόσο η Ουάσιγκτον όσο και το Πεκίνο, όπως επιβεβαιώθηκε, επιδιώκουν να αποφύγουν μια νέα κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου που απειλεί τη σταθερότητα των δύο μεγαλύτερων οικονομιών του πλανήτη.
Οι συνομιλίες μεταξύ των δύο πλευρών πραγματοποιήθηκαν στο περιθώριο της Συνόδου Κορυφής της Ένωσης Κρατών της Νοτιοανατολικής Ασίας (ASEAN) στη Μαλαισία, όπου ο Μπέσεντ συναντήθηκε με κορυφαίους Κινέζους αξιωματούχους. Το Πεκίνο έκανε λόγο για «εποικοδομητικές» επαφές, ενώ ο Αμερικανός υπουργός δήλωσε ότι οι δύο πλευρές «κατέληξαν σε ένα ουσιαστικό πλαίσιο διαπραγματεύσεων για τους δύο ηγέτες», προσθέτοντας ότι «οι δασμοί θα αποτραπούν». Η κινεζική κυβέρνηση, σε αντίστοιχη ανακοίνωση, τόνισε ότι οι διαπραγματευτικές ομάδες «συμφώνησαν σε σύμπλευση των προγραμμάτων τους» και ότι «οι λεπτομέρειες θα οριστικοποιηθούν περαιτέρω» ενόψει της συνάντησης κορυφής.
Με την έναρξη της δεύτερης θητείας του, ο πρόεδρος Τραμπ υιοθέτησε πολιτική υψηλών δασμών στις εισαγωγές από διάφορες χώρες, υποστηρίζοντας ότι αυτή θα ενισχύσει την αμερικανική βιομηχανία και θα δημιουργήσει νέες θέσεις εργασίας. Η πολιτική αυτή οδήγησε πολλές χώρες, ανάμεσά τους και το Ηνωμένο Βασίλειο, να προχωρήσουν σε νέες εμπορικές συμφωνίες με τις ΗΠΑ. Οι υψηλότεροι όμως δασμοί αφορούσαν την Κίνα, η οποία απάντησε με δικά της αντίμετρα, προκαλώντας αμοιβαίες κυρώσεις που επιβάρυναν τις παγκόσμιες αλυσίδες εφοδιασμού. Οι δύο πλευρές συμφώνησαν κατ’ επανάληψη να καθυστερήσουν την εφαρμογή των μέτρων, ελπίζοντας σε συνολική διευθέτηση.
Ωστόσο, στις αρχές Οκτωβρίου, ο Τραμπ είχε ανακοινώσει ότι θα επιβάλει πρόσθετο δασμό 100% στα κινεζικά προϊόντα από τον Νοέμβριο, σε απάντηση στην απόφαση της Κίνας να περιορίσει τις εξαγωγές σπάνιων γαιών — πρώτων υλών απαραίτητων για την κατασκευή ηλεκτρονικών συσκευών, μπαταριών και ενεργειακών υποδομών. Κατηγόρησε μάλιστα το Πεκίνο ότι «γίνεται εχθρικό» και προσπαθεί να κρατήσει τη διεθνή αγορά «αιχμάλωτη». Η Κίνα, που ελέγχει περίπου το 90% της παγκόσμιας παραγωγής σπάνιων γαιών, διαθέτει έτσι ένα κρίσιμο διαπραγματευτικό χαρτί απέναντι στις ΗΠΑ.
Ο Μπέσεντ, ωστόσο, αποκάλυψε ότι το Πεκίνο έχει συμφωνήσει να αναβάλει για έναν χρόνο την εφαρμογή των περιορισμών στις εξαγωγές αυτών των υλικών, ώστε να δοθεί χρόνος για την επαναξιολόγηση της συνολικής εμπορικής συμφωνίας. Το γεγονός αυτό θεωρείται σημαντικό βήμα αποκλιμάκωσης, δεδομένου ότι η αμερικανική βιομηχανία τεχνολογίας εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από τη συνεχή ροή σπάνιων γαιών.
Ένα ακόμη κρίσιμο σημείο των διαπραγματεύσεων είναι η σόγια, καθώς η Κίνα αποτελεί τον μεγαλύτερο αγοραστή στον κόσμο. Η διακοπή των κινεζικών εισαγωγών μετά την κλιμάκωση του εμπορικού πολέμου είχε πλήξει σοβαρά τους Αμερικανούς αγρότες, δημιουργώντας πολιτική πίεση στον Τραμπ ενόψει των εκλογών του 2024. Ο Μπέσεντ, ο οποίος τόνισε ότι ο ίδιος είναι καλλιεργητής σόγιας, δήλωσε ότι «οι ανησυχίες των παραγωγών έχουν ληφθεί σοβαρά υπόψη» και υποσχέθηκε ότι «η επικείμενη συμφωνία θα ικανοποιήσει τους Αμερικανούς αγρότες όχι μόνο για τη φετινή περίοδο, αλλά και για πολλά χρόνια ακόμη».
Ο υπουργός Οικονομικών επιβεβαίωσε επίσης ότι έχει σχεδόν οριστικοποιηθεί μια συμφωνία για το αμερικανικό τμήμα του TikTok, με την ολοκλήρωσή της να αναμένεται κατά τη συνάντηση Τραμπ–Σι. Η συμφωνία προβλέπει ότι οι δραστηριότητες της εφαρμογής στις Ηνωμένες Πολιτείες θα περάσουν σε έλεγχο αμερικανικών εταιρειών, με Αμερικανούς πολίτες να κατέχουν έξι από τις επτά θέσεις στο διοικητικό συμβούλιο και τον αλγόριθμο της πλατφόρμας να βρίσκεται υπό αμερικανική εποπτεία. Οι ΗΠΑ ζητούν τον διαχωρισμό του TikTok από την κινεζική μητρική εταιρεία ByteDance για λόγους εθνικής ασφάλειας.
Παρά το γεγονός ότι ο Τραμπ είχε αρχικά απειλήσει με πλήρη απαγόρευση της εφαρμογής, στη συνέχεια άλλαξε στάση, χρησιμοποιώντας το TikTok ως εργαλείο επικοινωνίας με τη νεολαία στην προεκλογική του εκστρατεία. Η Ουάσιγκτον έχει ήδη παρατείνει τέσσερις φορές την προθεσμία για την πώληση ή αναδιάρθρωση του TikTok, δίνοντας εκ νέου προθεσμία έως τον Δεκέμβριο.
Παράλληλα, η αμερικανική κυβέρνηση ανακοίνωσε νέες εμπορικές συμφωνίες με τη Μαλαισία και την Καμπότζη, καθώς και πλαίσια συνεργασίας με την Ταϊλάνδη και το Βιετνάμ, στο πλαίσιο της ευρύτερης στρατηγικής ενίσχυσης των εμπορικών δεσμών των ΗΠΑ με την Ασία. Η αναμενόμενη συνάντηση του Τραμπ με τον Σι Τζινπίνγκ θεωρείται κομβική για τη σταθεροποίηση των σχέσεων Ουάσιγκτον–Πεκίνου και την αποφυγή ενός νέου κύκλου εμπορικών συγκρούσεων με παγκόσμιες επιπτώσεις.
