Η πρόσφατη δημόσια επανεμφάνιση που έκανε Αλέξης Τσίπρας δεν ήταν απλώς ένα γεγονός πολιτικού χαρακτήρα, αλλά μια επιμελώς δομημένη παρέμβαση που είχε σαφή στόχο: να πυροδοτήσει τη συζήτηση γύρω από το όνομά του, χωρίς ωστόσο να την καθορίσει ο ίδιος πλήρως. Η Διεθνής Διάσκεψη που διοργάνωσε το Ινστιτούτο Τσίπρα λειτούργησε ως εφαλτήριο για τη νέα του αφήγηση – όχι ως πλατφόρμα εξαγγελιών, αλλά ως πύλη συμβολισμών και μηνυμάτων.
Με υψηλό επίπεδο συμμετοχών από τον διεθνή προοδευτικό χώρο και μαζική προσέλευση πολιτών, η εκδήλωση δεν πέρασε απαρατήρητη. Αντιθέτως, προσέφερε μια θεσμική επίφαση στην πολιτική του επανεμφάνιση και προσδιόρισε το νέο του πλαίσιο λόγου: διεθνιστικό, αντισυστημικό, με έντονα κοινωνικά φορτία και έντονα διακριτές αιχμές προς τα εντός και εκτός της Αριστεράς συστήματα εξουσίας.
Η ομιλία του πρώην πρωθυπουργού είχε προσεκτικά επιλεγμένα σημεία – προσεγγίσεις που αγγίζουν τον δημόσιο προβληματισμό για την άνοδο της ακροδεξιάς παγκοσμίως, αλλά και μια ουσιαστική παρέμβαση για την αποδυναμωμένη σήμερα ελληνική αντιπολίτευση. Με φράσεις-σύνθημα όπως «κανένας προοδευτικός άνθρωπος δεν δικαιούται να σωπαίνει» και «δεν υπάρχει κλειδί για την άλλη Ελλάδα, πρέπει να το δημιουργήσουμε όλοι μαζί», ο Αλέξης Τσίπρας έστειλε μήνυμα κινητοποίησης αλλά και προσκάλεσε σε μια ευρύτερη πολιτική συγκρότηση που υπερβαίνει τα στενά κομματικά πλαίσια.
Η φράση «νέος πατριωτισμός», που χρησιμοποίησε επανειλημμένα, αποτέλεσε έναν πυρήνα του νέου του αφηγήματος. Ενάντια στην ολιγαρχία και την κλεπτοκρατία, το νέο αυτό ιδεολογικό σχήμα φέρει στοιχεία εθνικής αυτογνωσίας σε συνδυασμό με διεθνιστική δράση. Μια ρητορική που δεν συνδέεται απαραίτητα με οργανωτική πρόταση, αλλά περισσότερο με την αναζήτηση νομιμοποιητικού πλαισίου για έναν πιθανό πολιτικό ρόλο στο κοντινό μέλλον.
Το γεγονός ότι δεν ανακοίνωσε τίποτα χειροπιαστό δεν πρέπει να θεωρηθεί αδυναμία, αλλά στρατηγική επιλογή. Ενόψει του κρίσιμου συνεδρίου του ΣΥΡΙΖΑ, ο Αλέξης Τσίπρας επέλεξε να ανεβάσει το πολιτικό του προφίλ χωρίς να τοποθετηθεί ευθέως ως υποψήφιος για κάτι συγκεκριμένο. Άφησε το κεντρικό ερώτημα –αν, πότε και με ποιον τρόπο θα επιστρέψει στην ηγεσία ή σε κάποιον νέο σχηματισμό– να αιωρείται, επιτρέποντας στον πολιτικό χρόνο και τις ισορροπίες να διαμορφώσουν τις συνθήκες.
Το Συνέδριο του ΣΥΡΙΖΑ, ωστόσο, αναμένεται να αποτελέσει το πρώτο πεδίο ερμηνείας όσων ειπώθηκαν. Τα κορυφαία στελέχη φέρονται έτοιμα να διατηρήσουν αποστάσεις από τον πρώην αρχηγό του κόμματος, αποφεύγοντας ευθείες αναφορές. Όμως η βάση –οι σύνεδροι– θα έχουν διαφορετικές ελευθερίες: να αναδείξουν ή να αμφισβητήσουν το ενδεχόμενο της επιστροφής του, να στηρίξουν ανοιχτά το νέο του αφήγημα ή να το αποκρούσουν με επιχειρήματα. Η ένταση δεν θα λείψει – και το πολιτικό θερμόμετρο θα ανέβει όχι από κομματικές γραμμές, αλλά από τις ελεύθερες φωνές του συνεδρίου.
Η ατμόσφαιρα παραμένει φορτισμένη, και η ρευστότητα στο πολιτικό πεδίο δίνει στον Τσίπρα ευχέρεια κινήσεων αλλά και περιορισμούς. Όσα κυκλοφορούν ως σενάρια –από επιστροφή στο κόμμα μέχρι δημιουργία νέου φορέα– στηρίζονται σε υπαρκτά δεδομένα αλλά δεν συνιστούν ακόμα αποφάσεις. Είναι ανοιχτά ενδεχόμενα σε έναν ασταθή πολιτικό χάρτη, όπου καμία κίνηση δεν μπορεί να είναι γραμμική ή πλήρως προβλέψιμη.
Το μόνο βέβαιο είναι ότι ο Αλέξης Τσίπρας δείχνει αποφασισμένος να μην μείνει εκτός της κεντρικής πολιτικής σκηνής, είτε ως φυσική παρουσία είτε ως διαμορφωτής πλαισίου και ιδεολογικής κατεύθυνσης. Με φόντο τη διεθνή ανησυχία για την πολιτική διολίσθηση της Ευρώπης και την εσωτερική στασιμότητα της ελληνικής αντιπολίτευσης, παρουσιάζει τον εαυτό του ως φορέα ενός ηθικού και πολιτικού επανιδρυτικού εγχειρήματος.
Παράλληλα, οι πολιτικές παρουσίες στη Διάσκεψη ενίσχυσαν την εικόνα ενός κόμβου διεθνούς και εσωτερικής δικτύωσης. Η σχεδόν πλήρης παρουσία της Κοινοβουλευτικής Ομάδας του ΣΥΡΙΖΑ, η συμμετοχή στελεχών από τη Νέα Αριστερά, αλλά και η –συμβολικά ηχηρή– απουσία του Παύλου Πολάκη, έδειξαν τις υπόγειες τάσεις αναδιάταξης που διαπερνούν το ευρύτερο προοδευτικό μπλοκ. Ενδιαφέρον είχε και η παρουσία του Πέτρου Κόκκαλη, ιδρυτή του νεοπαγούς κόμματος «Κόσμος», γεγονός που αποτυπώνει τη διάχυση πολιτικών πρωτοβουλιών έξω από τα παραδοσιακά κομματικά σχήματα.
Όλα δείχνουν ότι η περίοδος που ακολουθεί δεν θα κριθεί από τα προσυνέδρια, τα όργανα ή τις ισορροπίες στελεχών, αλλά από τη δυνατότητα κάποιου –ενδεχομένως του Τσίπρα– να εκφράσει μια αξιόπιστη πολιτική απάντηση στη φθορά της υπάρχουσας τάξης πραγμάτων. Μέχρι τότε, ο πρώην πρωθυπουργός φαίνεται να παρακολουθεί στενά τις εξελίξεις, χτίζοντας μεθοδικά το νέο του πολιτικό αφήγημα, αφήνοντας χώρο για την πολιτική του επαναφορά να ωριμάσει… όπως το φθινόπωρο.
