Η Τουρκία Επεκτείνει την περιφερειακή της επιρροή: Το ζήτημα της ΑΟΖ και οι αντιδράσεις
Η Τουρκία συνεχίζει να εφαρμόζει μια στρατηγική διεύρυνσης της περιφερειακής της επιρροής, με επίκεντρο τη Συρία και την Ανατολική Μεσόγειο. Στο πλαίσιο αυτής της πολιτικής, η Άγκυρα επιδιώκει να επεκτείνει την παρουσία της στη Συρία και παράλληλα να προωθήσει μια αναθεωρητική ατζέντα, που θέτει σε δοκιμασία τις διεθνείς σχέσεις και το Διεθνές Δίκαιο.
Ο Ερντογάν και η αναθεωρητική ατζέντα
Ο πρόεδρος της Τουρκίας, Ρετζέπ Ταγίπ Ερντογάν, αξιοποιεί την αποδυνάμωση του καθεστώτος Άσαντ για να ισχυροποιήσει τη θέση της χώρας του στη Συρία. Συνεργάζεται με οργανώσεις όπως η Ταχρίρ Αλ-Σαμ, ενώ δηλώσεις Τούρκων αξιωματούχων αποκαλύπτουν την επιθυμία της Άγκυρας να συνάψει συμφωνίες συνεργασίας με τη Συρία, αντίστοιχες με το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο. Η στρατηγική αυτή, όμως, αγνοεί προκλητικά τα κυριαρχικά δικαιώματα της Κυπριακής Δημοκρατίας.
Η αποκλειστική οικονομική ζώνη (ΑΟΖ) και οι διεθνείς προεκτάσεις
Σύμφωνα με τη Σύμβαση του 1982 για το Δίκαιο της Θάλασσας, η ΑΟΖ είναι μια θαλάσσια περιοχή στην οποία το κράτος έχει αποκλειστικά δικαιώματα έρευνας και εκμετάλλευσης θαλάσσιων πόρων. Η Τουρκία και η Συρία, ως γειτονικές χώρες, μπορούν να οριοθετήσουν ΑΟΖ, όπως εξηγεί ο καθηγητής Διεθνών Σχέσεων Κώστας Υφαντής. Ωστόσο, μια τέτοια συμφωνία δεν πρέπει να παραβλέπει την Κυπριακή Δημοκρατία, όπως συνέβη με τη συμφωνία Τουρκίας-Λιβύης.
Ο καθηγητής Υφαντής επισημαίνει ότι μια τριμερής συμφωνία μεταξύ Τουρκίας, Συρίας και Κύπρου θα ήταν ιδανική από την πλευρά του Διεθνούς Δικαίου. Ωστόσο, μια τέτοια εξέλιξη φαίνεται ανέφικτη λόγω της άρνησης της Άγκυρας να αναγνωρίσει την Κυπριακή Δημοκρατία. Εάν η Συρία παρακάμψει την Κύπρο, θα προκύψει μια σοβαρή νομική διαφορά και ένα τετελεσμένο που θα θέσει τη Συρία αντιμέτωπη όχι μόνο με την Κύπρο, αλλά και με την Ευρωπαϊκή Ένωση.
Η στρατηγική της λευκωσίας
Η Λευκωσία αντιδρά στις τουρκικές βλέψεις εντείνοντας τις διπλωματικές και πολιτικές της πρωτοβουλίες. Μια πιθανή στρατηγική θα μπορούσε να είναι η άμεση προσέγγιση της Συρίας από την Κυπριακή Δημοκρατία για τη διασφάλιση των δικαιωμάτων της, όπως προτείνει ο κ. Υφαντής. Εάν η Τουρκία επιμείνει σε μια συμφωνία με τη Συρία κατά το πρότυπο του τουρκολιβυκού μνημονίου, η Κυπριακή και η Ελληνική διπλωματία πρέπει να κινητοποιηθούν άμεσα, στέλνοντας σαφές μήνυμα προς τη Συρία και τις διεθνείς δυνάμεις.
Το παράνομο τουρκολιβυκό μνημόνιο
Το τουρκολιβυκό μνημόνιο αποτελεί έναν συνεχή πονοκέφαλο για την περιφερειακή σταθερότητα. Η Τουρκία προσπαθεί να «νομιμοποιήσει» αυτή την έκνομη συμφωνία, προσεγγίζοντας χώρες όπως η Αίγυπτος. Παρ’ όλα αυτά, η διπλωματική συνεργασία της Ελλάδας με την Αίγυπτο και οι συμφωνίες οριοθέτησης ΑΟΖ έχουν περιορίσει σημαντικά τη δυνατότητα εφαρμογής του μνημονίου.
Οι συμφωνίες της Ελλάδας και το μήνυμα του διεθνούς δικαίου
Η Ελλάδα, με τις συμφωνίες ΑΟΖ με την Ιταλία και την Αίγυπτο, έχει καταφέρει να κατοχυρώσει τα κυριαρχικά της δικαιώματα και να αναδείξει τη σημασία του Διεθνούς Δικαίου. Αυτές οι συμφωνίες αποτελούν πρότυπο για το πώς μπορούν να γίνονται οι οριοθετήσεις με σεβασμό στις διεθνείς συνθήκες.
Η Τουρκία συνεχίζει να προκαλεί με την αναθεωρητική της στάση, επιδιώκοντας τη δημιουργία τετελεσμένων σε βάρος της Κυπριακής Δημοκρατίας και άλλων κρατών. Η απάντηση από την Κυπριακή Δημοκρατία, την Ελλάδα και την Ευρωπαϊκή Ένωση πρέπει να είναι άμεση, αποφασιστική και συντονισμένη. Η διασφάλιση της σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο περνά μέσα από τη συνεχή υπεράσπιση του Διεθνούς Δικαίου και τη συνεργασία με τις χώρες της περιοχής.