Σε μια προσπάθεια να περιοριστεί ο διογκούμενος όγκος των χρεών του δημόσιου συστήματος υγείας, το Υπουργείο Υγείας δίνει εντολή στους διοικητές όλων των νοσοκομείων της χώρας να προχωρήσουν άμεσα στην αποπληρωμή των ληξιπρόθεσμων οφειλών. Το πρόβλημα, που χρονίζει επί σειρά ετών, έχει πλέον λάβει διαστάσεις κρίσης, καθώς οι ανεξόφλητες υποχρεώσεις των νοσηλευτικών ιδρυμάτων προς ιδιωτικές προμηθεύτριες εταιρείες έχουν φτάσει σε επίπεδα που προκαλούν ανησυχία όχι μόνο στο εσωτερικό αλλά και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς. Η χώρα μας έχει ήδη βρεθεί στο στόχαστρο των αρμόδιων ευρωπαϊκών οργάνων για τις καθυστερήσεις στις πληρωμές, με αποτέλεσμα να έχουν επιβληθεί πρόστιμα, ενώ η απειλή νέων κυρώσεων παραμένει ορατή.
Σύμφωνα με πληροφορίες , οι διοικητές των νοσοκομείων καλούνται μέχρι το τέλος του έτους να υποβάλουν πλήρη οικονομικό απολογισμό για τις μονάδες υγείας που διοικούν. Τα στοιχεία που ζητούνται περιλαμβάνουν τις συνολικές δαπάνες, τις προμήθειες και τους διαγωνισμούς που διενεργήθηκαν, καθώς και τις ληξιπρόθεσμες οφειλές, ώστε να διαμορφωθεί μια συνολική εικόνα της οικονομικής διαχείρισης σε κάθε νοσηλευτικό ίδρυμα. Η κυβέρνηση, επιδιώκοντας να αποφύγει νέες ευρωπαϊκές ποινές, πιέζει για άμεση κινητοποίηση και εξορθολογισμό των οικονομικών πρακτικών στο Εθνικό Σύστημα Υγείας.
Επισήμως, η ηγεσία του Υπουργείου Υγείας υποστηρίζει ότι τα χρέη των νοσοκομείων μειώνονται, ωστόσο τα διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν το αντίθετο. Παρά τις δηλώσεις ότι οι οφειλές κινούνται γύρω στα 900 εκατομμύρια ευρώ, οι πραγματικές εκκρεμότητες φτάνουν πλέον σχεδόν το 1,4 δισεκατομμύριο ευρώ, σύμφωνα με ανεξάρτητες εκτιμήσεις. Η διαφορά αυτή αποδίδεται στο γεγονός ότι το υπουργείο δεν συνυπολογίζει τις υποχρεώσεις που προκύπτουν μέσω της Εθνικής Κεντρικής Αρχής Προμηθειών Υγείας (ΕΚΑΠΥ), οι οποίες φέρονται να μεταφέρονται λογιστικά σε μεταγενέστερη περίοδο ώστε να εμφανίζεται μειωμένο το ύψος των χρεών. Παράλληλα, στο συνολικό αποτέλεσμα συνυπολογίζονται οι συμψηφισμοί που πραγματοποιούνται μέσω του μηχανισμού clawback των φαρμάκων, μειώνοντας τεχνητά τη λογιστική επιβάρυνση των νοσοκομείων.
Η ΕΚΑΠΥ ιδρύθηκε με στόχο να αναλάβει κεντρικά τις διαδικασίες προμηθειών για λογαριασμό των νοσοκομείων, διασφαλίζοντας χαμηλότερο κόστος και ταχύτερες πληρωμές προς τις εταιρείες. Ωστόσο, στην πράξη ο στόχος αυτός δεν έχει επιτευχθεί. Οι καθυστερήσεις στις εγκρίσεις και στις πληρωμές παραμένουν μεγάλες, ενώ συχνά οι προμηθευτές επιλέγουν να διακόπτουν τη συνεργασία τους με νοσοκομεία που καθυστερούν συστηματικά τις εξοφλήσεις. Το αποτέλεσμα είναι να δημιουργείται ένας φαύλος κύκλος ελλείψεων, καθυστερήσεων και αναγκαστικών απευθείας αναθέσεων, που διογκώνουν περαιτέρω το πρόβλημα.
Οι νέοι διοικητές των νοσοκομείων έχουν λάβει σαφείς εντολές από το Υπουργείο Υγείας να περιορίσουν δραστικά τις δαπάνες των μονάδων τους και να επιταχύνουν την αποπληρωμή των προμηθευτών. Παράλληλα, έχουν ενημερωθεί ότι θα πρέπει να αποφεύγουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό τις απευθείας αναθέσεις, οι οποίες αποτελούν εστία αδιαφάνειας και υψηλού κόστους. Σύμφωνα με την επίσημη οδηγία, κάθε οικονομική απόφαση πρέπει να συνοδεύεται από πλήρη αιτιολόγηση και να εντάσσεται σε διαδικασίες που διασφαλίζουν τη διαφάνεια και την αποδοτικότητα των δαπανών του ΕΣΥ.
Αξίζει να σημειωθεί ότι οι νέοι διοικητές έχουν υπογράψει συμβόλαια αποδοτικότητας με το Υπουργείο Υγείας και τις Υγειονομικές Περιφέρειες, στα οποία περιλαμβάνονται σαφείς στόχοι για τη δημοσιονομική διαχείριση των νοσοκομείων. Οι επιδόσεις τους θα αξιολογούνται όχι μόνο με βάση την ποιότητα των παρεχόμενων υπηρεσιών αλλά και με κριτήριο την οικονομική τους διαχείριση, την τήρηση των προϋπολογισμών και τη μείωση των ληξιπρόθεσμων υποχρεώσεων.
Το Υπουργείο Υγείας επιχειρεί να αποκαταστήσει την αξιοπιστία του δημόσιου συστήματος απέναντι στους προμηθευτές και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς, γνωρίζοντας ότι η συσσώρευση οφειλών υπονομεύει όχι μόνο τη λειτουργία των νοσοκομείων αλλά και τη γενικότερη εικόνα της χώρας στο πεδίο της οικονομικής διαχείρισης. Οι επόμενοι μήνες αναμένεται να είναι καθοριστικοί για το αν το ΕΣΥ θα μπορέσει να επιτύχει την πολυπόθητη δημοσιονομική εξυγίανση ή αν θα συνεχίσει να λειτουργεί υπό το βάρος ενός διαρκώς διογκούμενου χρέους που απειλεί τη βιωσιμότητά του.
