Αλλαγές-τομή στον τρόπο υποβολής του Φόρου Προστιθέμενης Αξίας φέρνει το νέο καθεστώς που τέθηκε σε ισχύ από την 1η Ιουλίου 2025, με τη μετάβαση από το τριμηνιαίο στο μηνιαίο σύστημα δηλώσεων. Πάνω από 90.000 επιχειρήσεις έχουν ήδη ενταχθεί υποχρεωτικά στη διαδικασία, ενώ από την 1η Οκτωβρίου δόθηκε η δυνατότητα προαιρετικής συμμετοχής και σε επιχειρήσεις που τηρούν απλογραφικά βιβλία, με στόχο τη σταδιακή καθολική εφαρμογή του μέτρου.
Η μεταρρύθμιση αυτή, όπως ανακοινώθηκε από την Ανεξάρτητη Αρχή Δημοσίων Εσόδων, αποσκοπεί στη βελτίωση της διαφάνειας και της φορολογικής συμμόρφωσης, αλλά και στην ταχύτερη επιστροφή πιστωτικού ΦΠΑ προς τις επιχειρήσεις. Παράλληλα, επιβάλλει πιο συχνές υποχρεώσεις για τους υπόχρεους, οι οποίοι θα πρέπει πλέον να προσαρμόσουν την οικονομική τους διαχείριση ώστε να ανταποκρίνονται κάθε μήνα στις νέες απαιτήσεις υποβολής και απόδοσης φόρου.
Η μηνιαία δήλωση, σύμφωνα με τα στοιχεία της ΑΑΔΕ, επιτρέπει πιο αποτελεσματικό προγραμματισμό πληρωμών και αποτρέπει τη συσσώρευση υποχρεώσεων στο τέλος κάθε τριμήνου, που συχνά οδηγούσε σε καθυστερήσεις ή αδυναμία εξόφλησης. Παράλληλα, παρέχει στη φορολογική διοίκηση τη δυνατότητα πιο συστηματικού ελέγχου και έγκαιρης ανίχνευσης παρατυπιών, συμβάλλοντας στην περαιτέρω μείωση του λεγόμενου «κενού ΦΠΑ» – της διαφοράς δηλαδή μεταξύ των αναμενόμενων και των πραγματικά εισπραχθέντων εσόδων.
Τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία δείχνουν ήδη αισθητή πρόοδο. Το 2024, το φορολογικό κενό ΦΠΑ μειώθηκε στο 10% από 13,7% που είχε καταγραφεί το 2022, ενώ ο στόχος της κυβέρνησης είναι να υποχωρήσει περαιτέρω στο 7% μέσα στα επόμενα δύο χρόνια. Η μετάβαση στο νέο καθεστώς εντάσσεται στη γενικότερη ψηφιακή στρατηγική της ΑΑΔΕ, η οποία περιλαμβάνει την πλήρη διασύνδεση των ηλεκτρονικών βιβλίων myDATA, των ταμειακών μηχανών και των εμπορικών συστημάτων των επιχειρήσεων.
Ωστόσο, η μεταβολή δεν είναι χωρίς κόστος. Για πολλές μικρομεσαίες επιχειρήσεις, που βασίζονται σε περιορισμένο κεφάλαιο κίνησης, η υποχρέωση μηνιαίας απόδοσης ΦΠΑ ενδέχεται να δημιουργήσει πιέσεις ρευστότητας, καθώς οι εισπράξεις και οι πληρωμές δεν συμβαδίζουν πάντα χρονικά. Ορισμένοι επαγγελματικοί φορείς ζητούν ήδη να εξεταστεί η δυνατότητα διευκολύνσεων ή μεταβατικών ρυθμίσεων για τις επιχειρήσεις με περιοδικό κύκλο εσόδων, όπως αυτές του τουρισμού ή των εποχικών επαγγελμάτων.
Παρά τις ενστάσεις, το υπουργείο Οικονομικών θεωρεί πως η μεταρρύθμιση αυτή αποτελεί ένα αποφασιστικό βήμα προς τη φορολογική εξυγίανση και τον περιορισμό της παραοικονομίας, δίνοντας παράλληλα σήμα εμπιστοσύνης στις συνεπείς επιχειρήσεις που επωφελούνται από ταχύτερες διαδικασίες επιστροφής φόρων και πιο σταθερό επιχειρηματικό περιβάλλον. Με τη σταδιακή ενσωμάτωση όλων των επαγγελματικών κατηγοριών έως το 2026, το νέο πλαίσιο φιλοδοξεί να αλλάξει οριστικά τη φορολογική κουλτούρα στη χώρα και να καταστήσει τον ΦΠΑ πιο δίκαιο και λειτουργικό φόρο.
