Η κυβέρνηση προχωρά στη διαμόρφωση μιας νέας δέσμης μέτρων για την αντιμετώπιση του οξυμένου στεγαστικού προβλήματος, δίνοντας απόλυτη προτεραιότητα στην ενίσχυση της προσφοράς κατοικιών σε μια περίοδο που το κόστος στέγης εξελίσσεται στη μεγαλύτερη οικονομική πίεση για τα ελληνικά νοικοκυριά. Ο υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης, μιλώντας στο «Athens Tax Forum 2025», προανήγγειλε στοχευμένες ενέργειες που θα ενισχύσουν τους πολίτες οι οποίοι αδυνατούν να ανταποκριθούν στο συνεχώς αυξανόμενο κόστος ενοικίασης, επισημαίνοντας ότι μεγάλο μέρος του εισοδήματος χιλιάδων οικογενειών στην Ελλάδα απορροφάται πλέον από τη στέγαση. Οι παρεμβάσεις που έχουν ήδη αρχίσει να εφαρμόζονται —όπως η επιστροφή ενός ενοικίου, η αναδιαμόρφωση των μισθωμάτων και οι περιορισμοί στις βραχυχρόνιες μισθώσεις— θα συμπληρωθούν με νέα μέτρα που θα κινούνται τόσο στην κατεύθυνση της άμεσης ανακούφισης των ενοικιαστών όσο και στην ενθάρρυνση της οικοδομικής δραστηριότητας και των επενδύσεων σε στέγη.
Σύμφωνα με πληροφορίες, το νέο πακέτο παρεμβάσεων θα βασιστεί και σε ευρωπαϊκές πρακτικές, αναδιατάσσοντας συνολικά το πεδίο της φορολογίας των ακινήτων με παρεμβάσεις όπως επιδοτήσεις ενοικίων, μείωση ή κατάργηση φόρων σε μικρά ακίνητα, επανεξέταση του ΦΠΑ σε νεόδμητες κατοικίες και αναπροσαρμογές στον ΕΝΦΙΑ, ενώ ταυτόχρονα θα συνεχιστεί και θα ενισχυθεί το πρόγραμμα «Σπίτι μου». Ξεχωριστή βαρύτητα αποκτά η δημιουργία κοινωνικών κατοικιών μέσα από την αξιοποίηση της δημόσιας ακίνητης περιουσίας, με στόχο την αύξηση των διαθέσιμων σπιτιών σε περιοχές υψηλής ζήτησης. Η Ελλάδα, όπως και τα περισσότερα κράτη της Ευρωπαϊκής Ένωσης, βρίσκεται αντιμέτωπη με στεγαστική κρίση που τροφοδοτείται από την εκτόξευση των τιμών και τη δραματική μείωση του διαθέσιμου αποθέματος κατοικιών, καθώς τα τελευταία χρόνια η οικοδομική δραστηριότητα δεν επαρκεί για να καλύψει τις ανάγκες ενός πληθυσμού που συγκεντρώνεται ολοένα περισσότερο στα μεγάλα αστικά κέντρα, ενώ οι δημογραφικές μεταβολές και η γήρανση επιτείνουν τις απαιτήσεις για νέες μορφές στέγασης.
Τα δεδομένα που έχει επεξεργαστεί το Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο αναδεικνύουν το μέγεθος του προβλήματος: την τελευταία οκταετία οι τιμές των κατοικιών στην Ευρωπαϊκή Ένωση έχουν αυξηθεί κατά 48% και τα ενοίκια κατά 18%, απορροφώντας έως και το 40% του μηνιαίου εισοδήματος για πολλά νοικοκυριά. Η Ευρώπη καλεί τα κράτη-μέλη να αναλάβουν άμεσα δράση για τη μείωση των ρυθμιστικών εμποδίων στις κατασκευές, τη διευκόλυνση των αδειοδοτήσεων, τη διάθεση οικοδομήσιμης γης, την αξιοποίηση αχρησιμοποίητων δημόσιων κτιρίων ως κοινωνική στέγη και τη δημιουργία κινήτρων για ιδιωτικές επενδύσεις σε κατοικίες για χαμηλά και μεσαία εισοδήματα. Η επέκταση του προγράμματος «κύμα ανακαινίσεων» συνδέεται πλέον όχι μόνο με την ενεργειακή αναβάθμιση αλλά και με την ανάγκη αύξησης του αριθμού των κατοικιών, ώστε να ενισχυθεί η προσφορά και να ανακοπούν οι τιμολογιακές πιέσεις.
Στην Ελλάδα, η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει τρεις βασικούς λόγους που αποψίλωσαν την αγορά από διαθέσιμα ακίνητα: τις δεσμεύσεις χιλιάδων κατοικιών σε χαρτοφυλάκια «κόκκινων δανείων» που παραμένουν για χρόνια ανενεργές στα χέρια τραπεζών και servicers, τη ραγδαία μετατροπή μεγάλου μέρους του αποθέματος σε τουριστική εκμετάλλευση μέσω βραχυχρόνιων μισθώσεων και ξένων επενδυτικών σχημάτων, και την εξαιρετικά χαμηλή παραγωγή νέων κατοικιών, η οποία έχει πληγεί από το αυξημένο κόστος υλικών και την «παύση» που προκάλεσαν δικαστικές αποφάσεις και κανονιστικές εκκρεμότητες στον χώρο της οικοδομής. Η οικοδομική δραστηριότητα το πρώτο εξάμηνο του 2025 συνέχισε να υποχωρεί, εντείνοντας το φαινόμενο της τεχνητής έλλειψης που διατηρεί την αγορά κατοικίας σε ιστορικά υψηλές τιμές, όχι λόγω αυξημένης ζήτησης αλλά εξαιτίας της ανεπάρκειας προσφοράς.
Μέσα σε αυτό το περιβάλλον, η κυβέρνηση επιχειρεί να προχωρήσει σε μια ολοκληρωμένη στεγαστική στρατηγική που θα στοχεύει στην άμεση στήριξη των πολιτών αλλά και στη διαρθρωτική αλλαγή της αγοράς κατοικίας, ώστε η στέγη να καταστεί ξανά προσιτή για τις οικογένειες, τους νέους και τους εργαζόμενους που σήμερα ασφυκτιούν οικονομικά μπροστά στην απόκτηση ή την ενοικίαση ενός αξιοπρεπούς σπιτιού.
