Η Μητέρα Τερέζα αγιοποιήθηκε για την πολύτιμη δουλειά της με τους φτωχούς του κόσμου, όμως ένα νέο ντοκιμαντέρ του Sky News με τίτλο, «Μητέρα Τερέζα: Για την Αγάπη Του Θεού» παρουσιάζει την πολύ σκοτεινή πλευρά που επιμελώς αποσοβήθηκε.
Μαρτυρίες φίλων, συνεργατών, ανθρώπων κοντά της και επικριτών, υποστηρίζουν στο ντοκιμαντέρ, πως η γυναίκα που κατάφερε να σταματήσει ακόμη και πολέμους, να γίνει φίλη Προέδρων, να χτίσει μια παγκόσμια αυτοκρατορία ορφανοτροφείων και να απελευθερώσει άρρωστους κρατούμενους από τη φυλακή, κάλυψε τα χειρότερα αίσχη της Καθολικής Εκκλησίας και έμοιαζε να την ελκύει να βοηθά τους ανθρώπους να αντέχουν την φτώχεια και τις κακουχίες, παρά να τους βοηθά να ξεφύγουν από αυτήν, όπως γράφει η Daily Mail.
Το δύσκολο ξεκίνημα
Γεννήθηκε ως Agnes Gonxha Bojaxhiu στα σημερινά Σκόπια το 1910, και μετά τον θάνατο του πατέρα της όταν ήταν 8 ετών η οικογένειά της βυθίστηκε στη φτώχια. Βρήκε παρηγοριά στην εκκλησία και, σε ηλικία 12 ετών, αποφάσισε να γίνει μοναχή.
Στα 18 της πήγε στο Δουβλίνο για να ενταχθεί στο τάγμα των Καθολικών Αδελφών του Λορέτο και ένα χρόνο αργότερα μετακόμισε στην Καλκούτα, για να γίνει δασκάλα.
Η δυστυχία και οι θάνατοι που ακολούθησαν τον λιμό της Βεγγάλης το 1943 – όταν πολλά πτώματα έμεναν στους δρόμους – την επηρέασαν βαθύτατα και τρία χρόνια αργότερα ισχυρίστηκε ότι ο Ιησούς της μίλησε σε ένα τρένο, δίνοντάς της νέες οδηγίες. «Έπρεπε να φύγω από το μοναστήρι για να βοηθήσω τους φτωχούς», έγραψε αργότερα. «Ήταν εντολή. Δεν μπορούσα να παρακούσω χωρίς να προσβάλω την πίστη μου», είχε πει.
Η εκκλησία της έδωσε την άδεια να ξεκινήσει το δικό της τάγμα, τους Ιεραπόστολους της Φιλανθρωπίας, και να επιλέξει ένα νέο ένδυμα, το λευκό βαμβακερό σάρι με το μπλε περίγραμμα. Από την αρχή, η συμπόνια και η γοητεία της πήγαιναν χέρι-χέρι με μια ακαταμάχητη σκληρότητα, όπως διαπίστωσε ο Ναβίν Τσαουλά, στενός της φίλος, όταν ζήτησε από έναν περιφερειακό αντικυβερνήτη γη όπου θα μπορούσε να φροντίζει λεπρούς.
Στρατιωτική αφοσίωση
«Ήταν πολύ συγκεντρωμένη, επίμονη. Κλαιγόταν για καιρό στον κυβερνήτη μέχρι που της δόθηκε υπερδιπλάσια έκταση γης από αυτή που ήλπιζε. Είχε την πονηριά αγρότη», θυμάται ο Ναβίν.
Έγινε παγκοσμίως γνωστή από ένα ντοκιμαντέρ του BBC το 1969, του Πήτερ Σάφερ, ο οποίος την ακολούθησε στις αποστολές της.
«Η εμπειρία ήταν καταιγιστική. Μία καλόγρια είχε αναλάβει αυτό που θα απέφευγαν οι περισσότεροι. Ήταν μια εξαιρετική γυναίκα. Ας προσπαθήσουμε να τη βάλουμε στον χάρτη, σκέφτηκα και όταν βγήκε το ντοκιμαντέρ, όλοι ξετρελάθηκαν».
Έγινε διάσημη εν μία νυκτί, τα χρήματα άρχισαν να ρέουν και το 1979 κέρδισε το Νόμπελ Ειρήνης. Ήταν όμως όλα όπως φαινόταν;
Η αλήθεια πίσω από την επιφάνεια
Η σειρά δείχνει ότι υπήρχαν προβλήματα από την αρχή που ο Βρετανός γιατρός Τζακ Πρέγκερ συνεργάστηκε με τη φιλανθρωπική της οργάνωση και σοκαρίστηκε με αυτό που είδε.
«Οι καλόγριες δεν πρόσφεραν την κατάλληλη φροντίδα», υποστηρίζει. «Επαναχρησιμοποιούσαν τις ίδιες βελόνες χωρίς να τις αποστειρώνουν, αρνούνταν παυσίπονα σε αρρώστους που έπρεπε να πάρουν. Σε μια γυναίκα με εγκαύματα της έβαλα εγώ λαθραία μερικά. Είχαν τα χρήματα για να λειτουργήσουν ένα αξιοπρεπές νοσοκομείο για φτωχούς ανθρώπους, αλλά δεν το έκαναν, γιατί η τακτική της ήταν: «θα προσευχηθούμε για την ανακούφιση του πόνου χωρίς να παρέχουμε θεραπεία. Ο πόνος δεν ήταν απλώς ένα υποπροϊόν της δουλειάς της, αλλά αναπόσπαστο μέρος της. Οι καλόγριες που ζούσαν μαζί της λάμβαναν εντολές να μαστιγώνονται και να φορούν συρμάτινες αλυσίδες με αγκάθια».
Η Mαίρη Τζόνσον, η οποία εργάστηκε με τη Μητέρα Τερέζα επί 20 χρόνια, υποστηρίζει πως, «Η πνευματικότητά της ήταν συνδεδεμένη με τον Ιησού στο σταυρό και τον πόνο. Όπως Εκείνος έδωσε τη ζωή Του με πόνο έτσι υποστήριζε πως το να βασανίζεσαι έχει μεγαλύτερη αξία. Πίστευε ότι το να είσαι φτωχός ήταν καλό, γιατί και ο Ιησούς ήταν φτωχός. Είναι σχιζοφρενικό».
Oι επιθυμίες της διαταγές
Μέχρι τη δεκαετία του 1980 το προφίλ της ενέπνεε κύρος. Απαίτησε κατάπαυση του πυρός στη Βηρυτό το 1982 για να σώσει μερικά ορφανά, και αυτό συνέβη. Τρία χρόνια αργότερα ελευθέρωσε κρατούμενους που πέθαιναν από AIDS σε μια φυλακή της Νέας Υόρκης..
Η τελευταία δεκαετία της ζωής της Μητέρας Τερέζας ήταν ίσως η πιο δύσκολη. Πάλευε με τα γηρατειά, αλλά η εκκλησία την καλούσε να βοηθήσει να σωθεί από το σκάνδαλο της παιδικής κακοποίησης από ιερείς.
Μέχρι τώρα, περίπου 100 εκατομμύρια λίρες ετησίως εισέρχονται στον οργανισμό που δημιούργησε, αλλά το μεγαλύτερο μέρος τους πήγαινε στην τράπεζα του Βατικανού.
«Την έστελναν σε πόλεις όπου ξεθάβονταν σκάνδαλα», λέει η Mαίρη Τζόνσον. «Θα μπορούσε να αλλάξει την ιστορία».
Πόσα ήξερε ή έμαθε είναι αδύνατο να το πούμε, αλλά, όπως αποκαλύφθηκε στην εκπομπή, όταν ο αιδεσιμότατος Ντόναλντ Μακγκουάιρ ήταν ύποπτος για κακοποίηση, έγραψε μια επιστολή στις αρχές εμμένοντας στην «εμπιστοσύνη» της σε αυτόν, επιτυγχάνοντας να τον αφήσουν ελεύθερο.
Το αποτέλεσμα ήταν να συνεχίσει να κακοποιεί εκατοντάδες αγόρια για άλλη μια δεκαετία. Και αυτή ήταν μόνο μία περίπτωση που κάνει το ντοκιμαντέρ να θέτει το ερώτημα: Ήταν τελικά (και άξιζε να γίνει) αγία ή μια κρυφά «αμαρτωλή» που στήριξε με το μη – αμφισβητίσιμο έργο της αλλά και τη στήριξη του Βατικανού την αγιοποίησή της;
