Η φθορά του σμάλτου αποτελεί ένα από τα μεγαλύτερα προβλήματα της σύγχρονης στοματικής υγιεινής, καθώς σχεδόν το 50% του παγκόσμιου πληθυσμού αντιμετωπίζει προβλήματα τερηδόνας, ευαισθησίας και απώλειας δοντιών. Μέχρι σήμερα, οι οδοντόκρεμες με φθόριο και οι συμβατικές θεραπείες με ρητίνες προσέφεραν κυρίως προληπτική προστασία ή προσωρινή κάλυψη των ζημιών, χωρίς να μπορούν να αναγεννήσουν τη φυσική δομή του σμάλτου.
Η τελευταία δεκαετία, ωστόσο, φέρνει μια πραγματική επανάσταση στην οδοντιατρική με δύο καινοτόμες προσεγγίσεις: μια οδοντόκρεμα που χρησιμοποιεί ανθρώπινη κερατίνη και ένα πρωτεϊνικό τζελ βιομιμητικής τεχνολογίας, ικανά να επαναδομήσουν το σμάλτο, μιμούμενα τις φυσικές διεργασίες του οργανισμού.
Ερευνητές του King’s College London ανέπτυξαν μια οδοντόκρεμα που βασίζεται σε κερατίνη, μια φυσική πρωτεΐνη που βρίσκεται στα μαλλιά, το δέρμα και το μαλλί. Η κερατίνη, όταν έρχεται σε επαφή με τα ανόργανα άλατα του σάλιου, σχηματίζει μια οργανωμένη κρυσταλλική δομή πάνω στην επιφάνεια του δοντιού. Αυτό το στρώμα λειτουργεί ως «προστατευτικός σκελετός», προσφέροντας ανθεκτικότητα και αναπαράγοντας τη δομή του φυσικού σμάλτου.
«Το σμάλτο δεν αναγεννάται· μόλις χαθεί, χάνεται για πάντα», εξηγεί ο Δρ. Σέριφ Ελσχαρκάβι, ανώτερος συγγραφέας της μελέτης και σύμβουλος προσθετικής οδοντιατρικής. Η καθημερινή φθορά από όξινα τρόφιμα, η ανεπαρκής στοματική υγιεινή και η φυσική γήρανση καταστρέφουν αυτό το στρώμα, προκαλώντας ευαισθησία, ενόχληση και τελικά απώλεια δοντιών.
Η κερατίνη σχηματίζει ένα πυκνό, ανθεκτικό στρώμα μετάλλων που σφραγίζει τα εκτεθειμένα νευρικά κανάλια, προσφέροντας ανακούφιση και προστασία. Το προϊόν θα διατίθεται είτε ως καθημερινή οδοντόκρεμα, είτε ως επαγγελματικό τζελ για στοχευμένη αποκατάσταση. Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η κερατίνη θα είναι διαθέσιμη στο ευρύ κοινό μέσα στα επόμενα 2–3 χρόνια.
Η μελέτη, που δημοσιεύτηκε στην Advanced Healthcare Materials, απέδειξε ότι η κερατίνη προσελκύει ιόντα ασβεστίου και φωσφορικών, δημιουργώντας ένα νέο στρώμα σμάλτου που ενσωματώνεται στη φυσική δομή του δοντιού. Παράλληλα, η χρήση κερατίνης προέρχεται από βιολογικά απόβλητα, όπως μαλλιά και δέρμα, προσφέροντας μια βιώσιμη και φιλική προς το περιβάλλον λύση.
Λίγες μέρες μετά την ανακοίνωση της κερατίνης, ομάδα επιστημόνων από το Πανεπιστήμιο του Νότιγχαμ παρουσίασε ένα πρωτεϊνικό τζελ που επιδιορθώνει φθαρμένο σμάλτο χωρίς φθόριο. Το τζελ λειτουργεί ως δομικός «σκελετός», γεμίζοντας μικρορωγμές και σχηματίζοντας ένα λεπτό, ανθεκτικό επίστρωμα πάνω στην επιφάνεια του δοντιού.
Η τεχνολογία βασίζεται στην επιταξιακή κρυσταλλοποίηση: το τζελ προσελκύει ασβέστιο και φωσφορικά ιόντα από το σάλιο και καθοδηγεί την ανάπτυξη νέων κρυστάλλων που συγχωνεύονται με το φυσικό σμάλτο. Με αυτόν τον τρόπο αναδημιουργείται η μικροδομή του δοντιού, αποκαθιστώντας τη σκληρότητα, τη δομή και την ανθεκτικότητα του σμάλτου.
Επιπλέον, το τζελ μπορεί να δημιουργεί ένα στρώμα τύπου σμάλτου πάνω στην οδοντίνη, προσφέροντας λύσεις για ευαισθησία και καλύτερη πρόσφυση οδοντιατρικών αποκαταστάσεων. Η φθορά του σμάλτου, που οδηγεί σε τερηδόνα, λοιμώξεις και απώλεια δοντιών, επηρεάζει μεγάλο μέρος του παγκόσμιου πληθυσμού, ενώ μέχρι σήμερα δεν υπήρχε αποτελεσματική μέθοδος αναγέννησης.
Ο καθηγητής Αλβάρο Μάτα, επικεφαλής της μελέτης, τόνισε ότι το τζελ είναι ασφαλές, εύχρηστο και επεκτάσιμο. Ήδη προετοιμάζεται για εμπορική διάθεση μέσω της start-up Mintech-Bio, με στόχο την κυκλοφορία του μέσα στο επόμενο έτος.
Και οι δύο τεχνολογίες προσφέρουν μια νέα φιλοσοφία στη στοματική φροντίδα: η βιομιμητική προσέγγιση μιμείται τις φυσικές διαδικασίες ανάπτυξης του οργανισμού, ενώ η χρήση φυσικών πρωτεϊνών και βιολογικών αποβλήτων δημιουργεί βιώσιμα προϊόντα. Το αποτέλεσμα είναι δόντια πιο ανθεκτικά, λιγότερη ευαισθησία και προστασία από τερηδόνα, χωρίς την ανάγκη συνθετικών υλικών ή υπερβολικής χρήσης φθορίου.
Οι ερευνητές εκτιμούν ότι η ανάπτυξη τέτοιων προϊόντων θα αλλάξει ριζικά τη στοματική φροντίδα, προσφέροντας στον ασθενή όχι μόνο συμπτωματική ανακούφιση αλλά και πραγματική αναγέννηση της βιολογικής δομής των δοντιών.
Με την εφαρμογή αυτών των τεχνολογιών, η οδοντιατρική εισέρχεται σε μια εποχή όπου η καθημερινή φροντίδα μπορεί να συνδυάζει αποτελεσματικότητα, ασφάλεια και οικολογική βιωσιμότητα, μετατρέποντας ακόμη και μια απλή οδοντόκρεμα σε εργαλείο βιολογικής αποκατάστασης.
