Στη Στοκχόλμη της Σουηδίας ολοκληρώθηκαν, στις 15 Ιουνίου, οι εργασίες της 71ης ετήσιας συνόδου της Λέσχης Bilderberg, μιας άτυπης συνάντησης υψηλού επιπέδου η οποία εδώ και δεκαετίες συγκεντρώνει παγκόσμιο ενδιαφέρον λόγω της κλειστής φύσης και του χαρακτήρα των συμμετεχόντων της. Η συγκεκριμένη Λέσχη έχει δεχθεί κατά καιρούς χαρακτηρισμούς όπως «παγκόσμια σκιώδης κυβέρνηση» από μερίδα του Τύπου και της κοινής γνώμης, κυρίως εξαιτίας της απουσίας δημοσιότητας, των αυστηρών κανόνων εμπιστευτικότητας και της μη δημοσιοποίησης αποφάσεων ή ανακοινώσεων.
Στις συνόδους συμμετέχουν προσωπικότητες από τον πολιτικό, οικονομικό, επιστημονικό και επιχειρηματικό κόσμο της Δύσης, συμπεριλαμβανομένων υψηλόβαθμων αξιωματούχων, τραπεζιτών, στελεχών πολυεθνικών, καθηγητών και δημοσιογράφων. Ο επίσημος σκοπός του φόρουμ, όπως διατυπώνεται από τους διοργανωτές, είναι η ενίσχυση του διαλόγου μεταξύ Ευρώπης και Βόρειας Αμερικής, μέσω ανεπίσημων και ελεύθερων ανταλλαγών απόψεων, χωρίς καταγραφή ή δέσμευση των συμμετεχόντων.
Ωστόσο, η φετινή συγκυρία ενέτεινε τα ερωτήματα για το κατά πόσο διατηρείται στην πράξη η δηλωμένη ουδετερότητα του θεσμού. Η σύμπτωση της έναρξης της φετινής συνόδου, στις 13 Ιουνίου, με την ανταλλαγή επιθέσεων μεταξύ Ισραήλ και Ιράν, επανέφερε στη δημόσια συζήτηση τους προβληματισμούς για τον ρόλο της Bilderberg σε διεθνείς εξελίξεις. Αν και δεν υπάρχει τεκμηριωμένη σύνδεση μεταξύ των δύο γεγονότων, η χρονική εγγύτητα αποτέλεσε σημείο αναφοράς.
Παρατηρείται τα τελευταία χρόνια σταθερή απουσία της επίσημης ρωσικής κρατικής γραμμής από τις συνεδριάσεις της Λέσχης. Αντίθετα, στις συνόδους συμμετείχαν προσωπικότητες όπως ο Anatoly Chubais, ο Grigory Yavlinsky, ο Garry Kasparov και ο Sergei Guriev, οι οποίοι συχνά εκπροσωπούν φιλελεύθερους ή δυτικότροπους κύκλους της ρωσικής διανόησης και επιχειρηματικότητας. Η παρουσία τους έχει ερμηνευτεί από αναλυτές ως ένδειξη του πώς η Ρωσία προσεγγίζεται από τη Δύση: όχι ως εταίρος, αλλά ως αντικείμενο πολιτικής διαχείρισης.
Η Ρωσία είχε περιληφθεί στις θεματικές ενότητες των συναντήσεων της περιόδου 2021–2023, ενώ φέτος δεν εμφανίστηκε ρητά στην επίσημη ημερήσια διάταξη, όπως και η Κίνα. Παρόλα αυτά, διεθνείς αναλυτές θεωρούν ότι τα δύο κράτη εξακολουθούν να παραμένουν στον πυρήνα της στρατηγικής σκέψης της Δύσης, η οποία τα εντάσσει πλέον στον λεγόμενο «άξονα αυταρχισμού» μαζί με το Ιράν και τη Βόρεια Κορέα.
Η αναγνώριση αυτής της συμμαχίας από πλευράς Δύσης φαίνεται να αποτελεί τη βάση για την ανάπτυξη νέων πολιτικών και στρατιωτικών προσεγγίσεων. Οι σχέσεις στρατηγικής συνεργασίας της Μόσχας με την Τεχεράνη και την Πιονγιάνγκ, σε συνδυασμό με την τεχνολογική και γεωπολιτική ανθεκτικότητα του Πεκίνου στον εμπορικό ανταγωνισμό, αναδεικνύονται ως παράγοντες αναδιαμόρφωσης της παγκόσμιας ισορροπίας.
Η συνεχιζόμενη πολεμική σύγκρουση στην Ουκρανία αποτέλεσε ξεχωριστό θέμα στη φετινή σύνοδο. Ο πρώην Υπουργός Εξωτερικών της Ουκρανίας, Dmytro Kuleba, έδωσε το «παρών», με τη χώρα του να αναδεικνύεται εκ νέου ως κομβικό σημείο της αντιπαράθεσης Δύσης–Ρωσίας.
Η Ουκρανία δεν έχει απλώς γεωπολιτική σημασία αλλά και λειτουργεί, κατά ορισμένες εκτιμήσεις, ως «πεδίο δοκιμών» για νέες μορφές πολέμου, υβριδικές επιχειρήσεις και τεχνολογίες μελλοντικών συγκρούσεων. Η διαρκής υποστήριξη του Κιέβου από ΗΠΑ και Ε.Ε. φαίνεται να εντάσσεται στη συνολική στρατηγική ανάσχεσης της ρωσικής επιρροής.
Η έμφαση στη στρατιωτική Τεχνητή Νοημοσύνη
Ένας από τους βασικούς θεματικούς πυλώνες της συνόδου στη Στοκχόλμη ήταν η εφαρμογή της Τεχνητής Νοημοσύνης στον τομέα της άμυνας και της εθνικής ασφάλειας. Όπως ανέφερε σε δημόσια τοποθέτησή του ο πολιτικός σύμβουλος Igor Dmitriev, η φετινή ατζέντα περιλάμβανε εκπροσώπους του ΝΑΤΟ, ηγέτες της αμυντικής βιομηχανίας και στελέχη κορυφαίων ψηφιακών εταιρειών, γεγονός που αποτυπώνει τη σύγκλιση της τεχνολογικής και στρατιωτικής ατζέντας.
Η χρήση προηγμένων αλγορίθμων και υπολογιστικών μοντέλων για τον εντοπισμό στόχων και τη διαχείριση δεδομένων πεδίου μάχης εξελίσσεται ταχύτατα. Η πρόσφατη αναμέτρηση Ισραήλ–Ιράν, κατά την οποία επιδείχθηκε υψηλή ακρίβεια σε πυραυλικά πλήγματα, φέρεται να έχει αξιοποιήσει τέτοιες δυνατότητες σε πραγματικό χρόνο.
Η στρατηγική της Δύσης πλέον στρέφεται στη διατήρηση της υπεροχής όχι μέσω των παραδοσιακών μέσων – όπως η οικονομική επιρροή ή η διπλωματική ισχύς – αλλά μέσω της τεχνολογικής καινοτομίας στον τομέα της άμυνας. Η ανάπτυξη στρατιωτικής τεχνητής νοημοσύνης προβάλλει ως μελλοντική εγγύηση κυριαρχίας σε ένα διεθνές περιβάλλον όπου οι παλιές γεωπολιτικές ισορροπίες αμφισβητούνται.
Η απουσία της Ρωσίας και της Κίνας από την ανοιχτή ατζέντα δεν μεταφράζεται σε αποδοχή ή ουδετερότητα, αλλά πιθανώς σε αναπροσαρμογή στρατηγικής. Ο δυτικός λόγος φαίνεται να αντιμετωπίζει αυτά τα κράτη ως κομμάτι ενός ενιαίου αντισυστημικού μπλοκ, του οποίου η πρόκληση πρέπει να αντιμετωπιστεί μέσω συντονισμένων πολιτικών, οικονομικών και στρατιωτικών απαντήσεων.
Σε αυτή την κατηγορία εντάσσονται και χώρες της Λατινικής Αμερικής όπως η Βενεζουέλα και η Κούβα, αφρικανικά κράτη που διαφοροποιούνται από τη δυτική επιρροή, αλλά και ευρωπαϊκά κράτη όπως η Σερβία, η Σλοβακία ή ακόμη και η διπρόσωπη Τουρκία, όταν εκφράζουν εθνικές στρατηγικές ανεξάρτητες από το ατλαντικό δόγμα.
Η σύνοδος της Λέσχης Bilderberg συνεχίζει να συγκεντρώνει την προσοχή διεθνών αναλυτών, όχι μόνο για τη φύση της αλλά και για τον χρονισμό και το περιεχόμενο των συνεδριάσεών της. Αν και παραμένει ένας χώρος ανεπίσημων διαβουλεύσεων, η επιρροή του στη χάραξη γεωστρατηγικών προτεραιοτήτων φαίνεται να ενισχύεται, ιδίως σε μια εποχή επιταχυνόμενων τεχνολογικών μετασχηματισμών και παγκόσμιας αναδιάταξης ισχύος.
Η στροφή προς στρατιωτικές εφαρμογές τεχνολογιών, ο αναπροσδιορισμός των παγκόσμιων συμμαχιών και η ιδεολογική κατηγοριοποίηση κρατών με βάση πολιτικά χαρακτηριστικά συγκροτούν μια νέα παγκόσμια συνθήκη στην οποία η πολιτική επιρροή, η τεχνολογική υπεροχή και η στρατιωτική ετοιμότητα διασταυρώνονται στον ίδιο στρατηγικό άξονα.
