Σε ανοιχτή διαμάχη εξελίσσεται η υπόθεση για το ποιος φέρει την ευθύνη της καθαριότητας στο Μνημείο του Αγνώστου Στρατιώτη, με τον υπουργό Εθνικής Άμυνας Νίκο Δένδια και τον δήμαρχο Αθηναίων Χάρη Δούκα να καταλήγουν σε… συμφωνία ότι διαφωνούν. Το πρόβλημα ξεκίνησε μετά την ψήφιση τροπολογίας της κυβέρνησης που προέβλεπε ότι το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας θα αναλαμβάνει «τη συντήρηση, τη φροντίδα και την ανάδειξη» του Μνημείου και του περιβάλλοντος χώρου, είτε με ίδια μέσα είτε μέσω σχετικών συμβάσεων. Ωστόσο, η διατύπωση της λέξης «φροντίδα» αποδείχθηκε καθοριστική, καθώς αποτέλεσε τη νομική «παγίδα» που προκάλεσε σύγκρουση αρμοδιοτήτων ανάμεσα στα δύο μέρη.
Το πρωί της Πέμπτης, ο Νίκος Δένδιας κάλεσε τον Χάρη Δούκα στο Πεντάγωνο για να αποσαφηνιστεί η κατάσταση. Ο υπουργός Εθνικής Άμυνας φέρεται να τόνισε ότι η απομάκρυνση των αντικειμένων που έχουν τοποθετηθεί γύρω από το Μνημείο —γλάστρες, κεριά, λουλούδια και αρκουδάκια στη μνήμη των θυμάτων των Τεμπών— παραμένει ευθύνη του Δήμου Αθηναίων, καθώς πρόκειται για ζήτημα καθαριότητας και όχι για έργο συντήρησης. Ο δήμαρχος, από την πλευρά του, αντέτεινε ότι με βάση τόσο τις δηλώσεις του πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη στη Βουλή όσο και το περιεχόμενο της τροπολογίας, η αρμοδιότητα έχει μεταφερθεί στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας.
Η αντιπαράθεση είχε προηγηθεί και στο Κοινοβούλιο, όταν ο πρωθυπουργός είχε κατηγορήσει τον Χάρη Δούκα ότι δεν καθάρισε ποτέ τον χώρο, υπονοώντας πως επιδίωξε να εκμεταλλευτεί πολιτικά την υπόθεση. «Δεν καθάρισε διότι ήθελε να κάνει πολιτικό παιχνίδι», είχε δηλώσει ο Κυριάκος Μητσοτάκης, αφήνοντας αιχμές ότι ο δήμαρχος βλέπει τον εαυτό του ως εν δυνάμει ηγέτη της κεντροαριστεράς. Παρόμοια κριτική είχαν ασκήσει και άλλα κυβερνητικά στελέχη, κατηγορώντας τον για αδράνεια και ιδεολογική εργαλειοποίηση ενός χώρου εθνικής μνήμης.
Μετά το αδιέξοδο, το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας ανακοίνωσε ότι θα αναθέσει την καθαριότητα του Μνημείου σε ιδιωτική εταιρεία, αξιοποιώντας τη σχετική δυνατότητα που παρέχει η νέα νομοθετική ρύθμιση. Ωστόσο, η απόφαση αυτή δεν έβαλε τέλος στη διαμάχη, καθώς ο δήμαρχος Αθηναίων επανήλθε δηλώνοντας πως «η κυβέρνηση εισηγήθηκε και ψήφισε τροπολογία με την οποία η φροντίδα του χώρου ανήκει στο Υπουργείο Εθνικής Άμυνας. Τώρα το ίδιο υπουργείο λέει ότι βάσει του άρθρου 102 του Συντάγματος η καθαριότητα είναι ευθύνη του Δήμου. Τα συμπεράσματα δικά σας». Σε ανάρτησή του, μάλιστα, έκλεισε με τη φράση «καλή τους τύχη», δείχνοντας την πρόθεσή του να αποστασιοποιηθεί από την υπόθεση.
Το Υπουργείο Εθνικής Άμυνας απάντησε με αυστηρό ύφος, επικαλούμενο το Σύνταγμα και τον νόμο που αναγνωρίζουν την καθαριότητα ως αποκλειστική αρμοδιότητα της Τοπικής Αυτοδιοίκησης. «Η καθαριότητα βάσει του άρθρου 102 είναι τοπική υπόθεση και ανήκει στη Δημοτική Αρχή. Αλίμονο αν η καθαριότητα ενέπιπτε στη συνταγματική αποστολή των Ενόπλων Δυνάμεων. Άλλη είναι η αποστολή τους», ανέφερε χαρακτηριστικά το Πεντάγωνο, υπογραμμίζοντας ότι δεν μπορεί να επιτρέψει την υποβάθμιση ενός χώρου μνήμης και τιμής και θα προχωρήσει προσωρινά σε ανάθεση της καθαριότητας «για όσο χρόνο απαιτηθεί».
Το χρονικό σημείο της αντιπαράθεσης επιβαρύνει ακόμη περισσότερο την κατάσταση, καθώς απομένουν ελάχιστες ημέρες μέχρι την παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου και ο χώρος πρέπει να είναι καθαρός και προσβάσιμος. Η ανάθεση σε ιδιωτική εταιρεία δεν μπορεί να ολοκληρωθεί άμεσα λόγω των χρονοβόρων διαδικασιών σύναψης συμβάσεων, γεγονός που καθιστά δύσκολη την απομάκρυνση των αντικειμένων που έχουν τοποθετήσει οι πολίτες. Μία από τις λύσεις που συζητούνται είναι η προσωρινή μεταφορά τους σε άλλο σημείο του ευρύτερου χώρου για τις ανάγκες της παρέλασης και η επανατοποθέτησή τους στη συνέχεια, μέχρι να βρεθεί οριστική λύση.
Παράλληλα, παραμένει ασαφές πότε θα τεθεί σε ισχύ η νέα τροπολογία, καθώς το σχετικό Φύλλο της Εφημερίδας της Κυβερνήσεως δεν έχει ακόμη εκδοθεί. Το κείμενο του νόμου βρίσκεται στο γραφείο του προέδρου της Βουλής Κώστα Τασούλα, ο οποίος αναμένεται να το υπογράψει πριν από την αναχώρησή του για τη Θεσσαλονίκη, όπου θα παραστεί στους εορτασμούς του Αγίου Δημητρίου και στη στρατιωτική παρέλαση της 28ης Οκτωβρίου. Μέχρι τότε, ο νόμος δεν μπορεί να εφαρμοστεί επίσημα, αφήνοντας μετέωρη την ευθύνη του χώρου και εντείνοντας τη σύγχυση γύρω από το ποιος θα αναλάβει τελικά τον καθαρισμό του Μνημείου.
Το ζήτημα αποκτά και πολιτική διάσταση, καθώς η Πρόεδρος της Πλεύσης Ελευθερίας, Ζωή Κωνσταντοπούλου, έχει ήδη ανακοινώσει ότι την ημέρα της μαθητικής παρέλασης στην Αθήνα δεν θα σταθεί στην εξέδρα των επισήμων, αλλά στο σημείο όπου είναι χαραγμένα τα ονόματα των θυμάτων των Τεμπών, μαζί με συγγενείς και υποστηρικτές τους. Έτσι, ο χώρος του Αγνώστου Στρατιώτη —σύμβολο εθνικής ενότητας και συλλογικής μνήμης— κινδυνεύει να μετατραπεί, λίγες μόλις ημέρες πριν από την εθνική επέτειο, σε πεδίο θεσμικής αντιπαράθεσης και πολιτικών εντυπώσεων.
