Η κλιμακούμενη σύγκρουση μεταξύ Ισραήλ και Ιράν προκαλεί αλυσιδωτές αντιδράσεις στον ελληνικό τουριστικό τομέα, δημιουργώντας ένα ιδιαίτερα δύσκολο περιβάλλον ενόψει της καλοκαιρινής περιόδου. Καθώς οι γεωπολιτικές εξελίξεις μεταβάλλουν ριζικά τα ταξιδιωτικά πρότυπα, τόσο οι Ισραηλινοί όσο και οι Αυστραλοί τουρίστες επανεξετάζουν τα σχέδιά τους για διακοπές στην Ελλάδα, οδηγώντας σε κύμα ακυρώσεων και οικονομική πίεση για τις τουριστικές επιχειρήσεις.
Η αναστολή των πτήσεων μεταξύ Ισραήλ και Ελλάδας — με εξαίρεση τα δρομολόγια επαναπατρισμού — έχει πλήξει έναν από τους πιο σημαντικούς πυλώνες του εισερχόμενου τουρισμού. Ήδη, μεγάλοι ισραηλινοί tour operators ακυρώνουν μαζικά κρατήσεις για τους μήνες Ιούνιο και Ιούλιο. Η ζημιά εκτιμάται ότι μπορεί να φθάσει τα 150 εκατ. ευρώ αν η κρίση εκτονωθεί σύντομα, ενώ σε περίπτωση παράτασης έως το φθινόπωρο, οι συνολικές απώλειες ενδέχεται να ξεπεράσουν τα 300 εκατ. ευρώ.
Το 2024, 621.000 Ισραηλινοί επισκέφθηκαν την Ελλάδα, αποφέροντας έσοδα 419 εκατ. ευρώ — περίπου το 2% του συνολικού τουριστικού εισοδήματος της χώρας. Οι Ισραηλινοί θεωρούνται τουρίστες υψηλής αξίας, με μέση δαπάνη 676 ευρώ ανά άτομο και μέση διάρκεια παραμονής 6,3 ημέρες. Δημοφιλείς προορισμοί όπως η Κρήτη, η Ρόδος, η Κως, η Αθήνα και η Θεσσαλονίκη ενδέχεται να δεχθούν το μεγαλύτερο πλήγμα από τη μειωμένη ροή επισκεπτών.
Παράλληλα, η κρίση στη Μέση Ανατολή προκαλεί ανησυχία και στους Αυστραλούς τουρίστες, οι οποίοι συχνά επιλέγουν δρομολόγια μέσω περιοχών όπως το Ντουμπάι ή η Ντόχα για να φθάσουν στην Ελλάδα. Η ανασφάλεια στην περιοχή οδηγεί αρκετούς είτε σε ακύρωση είτε σε επαναπρογραμματισμό των ταξιδιών τους μέσω Σιγκαπούρης ή άλλων εναλλακτικών διαδρομών. Οι Αυστραλοί, που συνεισφέρουν σε μεγάλο βαθμό στο υψηλής ποιότητας τουριστικό προϊόν της Ελλάδας, εκτιμάται ότι θα περιορίσουν την παρουσία τους τους προσεχείς μήνες.
Η διπλή πίεση από τη γεωπολιτική ένταση και την αλλαγή των ταξιδιωτικών συνηθειών εντείνει τον προβληματισμό στον ελληνικό τουριστικό κλάδο, με τις οικονομικές επιπτώσεις να προμηνύονται μακροχρόνιες. Οι μαζικές ακυρώσεις, τα πιστωτικά κουπόνια για μελλοντικές διαμονές και η πτώση στις κρατήσεις αεροπορικών θέσεων θέτουν εν αμφιβόλω την ανάκαμψη που είχε διαφανεί για το 2025. Ειδικότερα, η αναμενόμενη αύξηση κατά 42,3% των προγραμματισμένων αεροπορικών θέσεων από το Ισραήλ προς την Ελλάδα βρίσκεται πλέον υπό σοβαρή αμφισβήτηση.
Πέραν των εξωγενών κρίσεων, ο ελληνικός τουρισμός καλείται να αντιμετωπίσει και μια δομική πρόκληση: τη σοβαρή έλλειψη προσωπικού. Παρά τα ενθαρρυντικά δεδομένα κρατήσεων από άλλες αγορές, ξενοδοχεία, εστιατόρια και τουριστικές επιχειρήσεις σε ολόκληρη τη χώρα αδυνατούν να καλύψουν τις θέσεις εργασίας που απαιτούνται για την εύρυθμη λειτουργία τους.
Σύμφωνα με τον πρόεδρο της Πανελλήνιας Ομοσπονδίας Ξενοδόχων, Γρηγόρη Τάσιο, αυτή τη στιγμή καταγράφονται πάνω από 60.000 κενές θέσεις εργασίας στον τουρισμό. Το πρόβλημα είναι εντονότερο σε περιοχές όπως η Κρήτη, η Μύκονος, η Σαντορίνη και η Ρόδος και αφορά θέσεις όπως καθαρίστριες, μάγειρες, υπαλλήλους υποδοχής και σερβιτόρους.
Οι κύριοι λόγοι για τη χαμηλή προσέλευση εργαζομένων είναι:
- Χαμηλές αμοιβές, που κυμαίνονται συχνά στον κατώτατο μισθό ή λίγο παραπάνω (περίπου 800–900 ευρώ).
- Κακές συνθήκες εργασίας, με ωράρια 10–12 ωρών, έξι ή επτά ημέρες την εβδομάδα.
- Ανασφάλιστη εργασία ή ατελής ασφαλιστική κάλυψη, που αποθαρρύνει υποψήφιους εργαζόμενους.
- Απουσία στέγασης για εποχικούς υπαλλήλους, κυρίως σε νησιά με υψηλό κόστος διαβίωσης.
Όπως αναφέρει ο πρόεδρος της Ομοσπονδίας Επισιτισμού-Τουρισμού, Γιώργος Χότζογλου, «πρόκειται για επαγγέλματα με χαμηλή αμοιβή και υψηλό δείκτη εξουθένωσης. Οι συνθήκες είναι τέτοιες που απομακρύνουν ολοένα και περισσότερους νέους από τον τουρισμό».
Ένα πρόσθετο πρόβλημα αποτελεί η διαρκής μετανάστευση εξειδικευμένων επαγγελματιών προς χώρες της Κεντρικής και Βόρειας Ευρώπης, όπως η Γερμανία, η Ολλανδία και η Σουηδία, όπου οι συνθήκες απασχόλησης είναι πιο ευνοϊκές και οι αμοιβές υψηλότερες.
Για να καλύψουν τα κενά, πολλές επιχειρήσεις στρέφονται σε φοιτητές τουριστικών σχολών για πρακτική άσκηση ή σε εργαζόμενους από τρίτες χώρες, μέσω διακρατικών συμφωνιών ή ιδιωτικών συμβάσεων. Ωστόσο, η διαδικασία έκδοσης αδειών εργασίας παραμένει αργή και γραφειοκρατικά πολύπλοκη, ενώ προκύπτουν και ζητήματα κοινωνικής ένταξης και στέγασης.
Σε μια προσπάθεια προσέλκυσης εργατικού δυναμικού, ορισμένοι ξενοδόχοι προσφέρουν δωρεάν διαμονή και σίτιση. Ωστόσο, αυτά τα μέτρα αποδεικνύονται ανεπαρκή για να αντισταθμίσουν τις ελλείψεις στις απολαβές και τις δύσκολες συνθήκες.
Επαγγελματικές ενώσεις και φορείς του τουρισμού ζητούν:
- Βελτίωση των μισθών και των συνθηκών εργασίας.
- Κίνητρα για εποχικούς υπαλλήλους, όπως επιδότηση ενοικίου ή φορολογικές ελαφρύνσεις.
- Επιτάχυνση των διαδικασιών χορήγησης αδειών για αλλοδαπούς εργαζόμενους.
- Ενίσχυση της τουριστικής εκπαίδευσης και διασύνδεσή της με την αγορά εργασίας.
Ο ελληνικός τουρισμός βρίσκεται αντιμέτωπος με μια πολύπλευρη κρίση. Από τη μία, η γεωπολιτική αβεβαιότητα και η απομάκρυνση βασικών τουριστικών αγορών. Από την άλλη, οι εσωτερικές αδυναμίες, όπως η έλλειψη εργατικού δυναμικού. Χωρίς άμεσες και στοχευμένες παρεμβάσεις, η βιομηχανία του τουρισμού κινδυνεύει να βρεθεί αντιμέτωπη με λειτουργικές δυσκολίες, απώλεια αξιοπιστίας και μακροπρόθεσμη φθορά της διεθνούς ανταγωνιστικότητας της χώρας.
