Η Ρωσία θα διεξάγει βιομηχανική και τουριστική ανάπτυξη στις Κουρίλες Νήσους, δήλωσε τη Δευτέρα ο Ρώσος αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, Γιούρι Τρούτνεφ, σε σχόλια που είναι βέβαιο ότι θα οξύνουν περαιτέρω τις σχέσεις με την Ιαπωνία , η οποία διεκδικεί τα τέσσερα πιο νότια νησιά του συμπλέγματος.
Η Ιαπωνία διεκδικεί τα τέσσερα νότια των Κουρίλων, ως βόρεια εδάφη της σε μια διαμάχη που χρονολογείται από το τέλος του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου και έχει αποτρέψει την υπογραφή μιας συνθήκης ειρήνης που τερματίζει επίσημα τις εχθροπραξίες εν καιρώ πολέμου μεταξύ Μόσχας και Τόκιο.
Ο αντιπρόεδρος της κυβέρνησης, έκανε τα σχόλιά αυτά, κατά τη διάρκεια επίσκεψης εργασίας στην ανατολική περιοχή Khabarovsk της Ρωσίας, μετέδωσε το πρακτορείο ειδήσεων TASS.
Επισήμως η Ρωσία δεν βρίσκεται σε πόλεμο με την Ουκρανία, καθώς ισχυρίζεται ότι διεξάγει μια λεγόμενη «ειδική στρατιωτική επιχείρηση». Αλλά με την Ιαπωνία, δεδομένου ότι η Μόσχα και το Τόκιο δεν υπέγραψαν ποτέ συνθήκη ειρήνης που να τερματίζει επίσημα τον Β’ Παγκόσμιο Πόλεμο, οι δύο Ασιάτες γείτονες παραμένουν τεχνικά σε πόλεμο.
Και αφού η Ιαπωνία ανέφερε πρόσφατα πως τα τέσσερα νησιά των Κουρίλων, των οποίων την ιδιοκτησία αμφισβητεί από τη Μόσχα ως «παρανόμως κατεχόμενα από τη Ρωσία», οι παλιές εντάσεις αναζωπυρώνονται στην περιοχή του Ειρηνικού.
Από τότε που η Σοβιετική Ένωση κατέκτησε τα νησιά των Κουρίλων το 1945, η ιδιοκτησία των νήσων Ιτουρούπ, Κουνασίρ, Σικόταν και των Νήσων Χαμπομάι αμφισβητήθηκε από το Τόκιο.
Η αλυσίδα περίπου 50 ηφαιστειακών νησιών, που εκτείνεται μεταξύ του βόρειου ιαπωνικού νησιού Χοκάιντο στο νότιο άκρο και της ρωσικής χερσονήσου Καμτσάτκα στο βορρά, αποτελεί αναπόσπαστο μέρος της Ρωσίας από το 1945, αλλά η Ιαπωνία εξακολουθεί να τα βλέπει ως βόρεια εδάφη της.
Σύμφωνα με την πιο πρόσφατη έκδοση του Diplomatic Bluebook 2022 , που δημοσιεύτηκε από το Ιαπωνικό Υπουργείο Εξωτερικών, τα Βόρεια Εδάφη είναι «νησιά στα οποία η Ιαπωνία έχει κυριαρχία και αποτελούν εγγενές τμήμα του εδάφους της Ιαπωνίας, αλλά τώρα είναι παράνομα κατεχόμενα από τη Ρωσία…»
Αυτός ο διπλωματικός ισχυρισμός, ωστόσο, έχει προκαλέσει νέα, καυτή κριτική από τη Ρωσία. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, είπε πρόσφατα ότι τα νησιά είναι «αναφαίρετο έδαφος της Ρωσικής Ομοσπονδίας», ενώ ισχυρίστηκε ότι η Ιαπωνία έχει γίνει «μια εχθρική χώρα και έχει συμμετάσχει σε μια ολόκληρη σειρά εχθρικών ενεργειών προς τη Ρωσία».
«Είναι πραγματικά πολύ δύσκολο να μιλήσουμε για τη συνέχιση της διαπραγματευτικής διαδικασίας», πρόσθεσε ο Πεσκόφ .
Η Μόσχα και το Τόκιο είχαν προηγουμένως πραγματοποιήσει αρκετούς γύρους συνομιλιών για το αμφισβητούμενο έδαφος, αν και δεν έχει σημειωθεί σημαντική πρόοδος. Μετά την εισβολή της Ρωσίας στην Ουκρανία, οι σχέσεις Μόσχας-Τόκιο έχουν πάει από το κακό στο χειρότερο καθώς η Ιαπωνία ακολούθησε τις Ηνωμένες Πολιτείες και την Ευρωπαϊκή Ένωση στην επιβολή κυρώσεων στη Ρωσία.
Στις 21 Μαρτίου, ως απάντηση, η Ρωσία ανακοίνωσε ότι αποχωρεί από τις διαπραγματεύσεις για μια συνθήκη ειρήνης με την Ιαπωνία.
Ο Σεργκέι Μιρόνοφ, ηγέτης του πολιτικού κόμματος της αντιπολίτευσης A Just Russia, ανέβασε κι άλλο τους τόνους λέγοντας πωςσύμφωνα με πολλούς ειδικούς, «η Ρωσία έχει πλήρη δικαιώματα στο βορειότερο νησί της Ιαπωνίας, το Χοκάιντο».
Πράγματι, ορισμένοι Ρώσοι ειδικοί πιστεύουν ότι το Χοκάιντο είναι μια «ιστορική ρωσική γη», αν και αυτό δεν σημαίνει ότι το Κρεμλίνο σκοπεύει να ξεκινήσει μια «ειδική στρατιωτική επιχείρηση» στο νησί σύντομα. Η δήλωση του Μιρόνοφ, υποθέτουν οι αναλυτές, είναι πιθανώς μια αντίδραση στο έγγραφο του ιαπωνικού υπουργείου Εξωτερικών σχετικά με τα νησιά των Κουρίλων.
Από την άλλη, ορισμένοι Ρώσοι πολιτικοί αναλυτές πιστεύουν ότι οι ΗΠΑ πιέζουν το Τόκιο να υποβαθμίσει τις σχέσεις του με τη Μόσχα.
«Υπήρχαν μεγάλες πιθανότητες να συνεχιστούν οι διαπραγματεύσεις, να υπογραφεί μια ειρηνευτική συμφωνία και να αναπτυχθεί η οικονομική συνεργασία μεταξύ των δύο χωρών. Αλλά η κατάσταση άλλαξε δραματικά αφού οι Ηνωμένες Πολιτείες αποφάσισαν για άλλη μια φορά να δείξουν πόσο κακή επιρροή μπορεί να είναι», δήλωσε ο Ντμίτρι Μοσιακόφ, επικεφαλής του Κέντρου Μελέτης της Νοτιοανατολικής Ασίας, της Αυστραλίας και της Ωκεανίας, μιας δεξαμενής σκέψης υπό τη Ρωσική Ακαδημία Επιστημών.
Στη Ρωσία υπάρχουν ανησυχίες ότι οι ΗΠΑ σχεδιάζουν να δημιουργήσουν τελικά ναυτικές βάσεις στις Κουρίλες, και αυτός φαίνεται να είναι ο λόγος, σύμφωνα με τους ίδιους που η Ουάσιγκτον πιέζει το Τόκιο να επιβεβαιώσει εκ νέου την κυριαρχία του στο αμφισβητούμενο αυτό έδαφος.
Σύμφωνα με τον Ρώσο πολιτικό αναλυτή Mάρατ Μπασίροφ, οι ΗΠΑ προετοιμάζουν την Ιαπωνία για μια πιθανή στρατιωτική αντιπαράθεση κατά της Ρωσίας, ενώ ο Βαλερί Κιστάνοφ, επικεφαλής του Κέντρου Ιαπωνικών Σπουδών στο Ινστιτούτο της Άπω Ανατολής, ισχυρίζεται ότι αυτή τη στιγμή «οι σχέσεις των δύο χωρών είναι χειρότερες από ό,τι ήταν κατά τη διάρκεια του Ψυχρού Πολέμου».
Η Ιαπωνία έχει επιβάλει αρκετές σοβαρές κυρώσεις κατά της Ρωσίας. Το πιο σοβαρό θέμα όμως είναι ότι το Τόκιο έχει θεσπίσει νόμο που ανακαλεί επίσημα το εμπορικό καθεστώς της Ρωσίας ως του «πιο ευνοημένου έθνους» (MFN). Στις 22 Απριλίου, ο σύμμαχος των ΗΠΑ απαγόρευσε τις εξαγωγές περίπου 300 αγαθών στη Ρωσία.
Ταυτόχρονα όμως, οι ιαπωνικές εταιρείες Mitsui και Mitsubishi ανακοίνωσαν πως σχεδιάζουν να συνεχίσουν να συμμετέχουν στο ρωσικό έργο Sakhalin-2 – μια ολοκληρωμένη επιχείρηση ανάπτυξης πετρελαίου και φυσικού αερίου της οποίας τέσσερις επενδυτές είναι η Mitsubishi Corporation, η ρωσική κρατική εταιρεία φυσικού αερίου Gazprom, η Shell και η Mitsui & Co.
Επιπλέον, οι αντιρωσικές κυρώσεις της Ιαπωνίας δεν θα επηρεάσουν τις εισαγωγές αργού πετρελαίου και υγροποιημένου φυσικού αερίου (LNG) από τη Ρωσία, γεγονός που υποδηλώνει ότι το Τόκιο χρησιμοποιεί την ίδια στρατηγική κατά της Μόσχας με αυτή που χρησιμοποιεί η Ευρωπαϊκή Ένωση.
Το Κρεμλίνο, από την πλευρά του, επιμένει ότι προσπαθεί να αναπτύξει την οικονομία των Κουρίλων Νήσων με τη βοήθεια άλλων παγκόσμιων παραγόντων, δηλαδή της Κίνας και της Ινδίας. Η Μόσχα, το Πεκίνο και το Νέο Δελχί φέρονται να συζητούν 140 επενδυτικά έργα στις αμφισβητούμενες περιοχές όπου η Gazprom σχεδιάζει να κατασκευάσει δύο μικρής κλίμακας εγκαταστάσεις διαχείρισης και επαναεριοποίησης LNG.
Οι Κουρίλες Νήσοι είναι επομένως μεγάλης οικονομικής σημασίας για τη Ρωσία, αν και είναι αμφίβολο εάν η ρωσική οικονομία που έχει πληγεί από τις κυρώσεις εν καιρώ πολέμου θα μπορέσει να συγκεντρώσει τους πόρους για να επενδύσει σύντομα στην ανάπτυξη της στρατηγικής σημασίας αυτής περιοχής.
Το Κρεμλίνο, ωστόσο, αναμένεται να συνεχίσει να διεξάγει στρατιωτικές ασκήσεις στα νησιά, με ένα σαφές μήνυμα προς το Τόκιο ότι η οικονομική πίεση θα μπορούσε να αντιμετωπιστεί με στρατιωτική ισχύ. Ωστόσο, εάν ο ρωσικός στρατός υποστεί μια ήττα στην Ουκρανία, το χτύπημα της Μόσχας προς το Τόκιο θα εκληφθεί ίσως ως λιγότερο απειλητικό από πριν.
