Μια κινεζική αίτηση για πατέντα εμβολίου κατά του κορωνοϊού, που κατατέθηκε στα τέλη Φεβρουαρίου 2020 – δηλαδή λίγες μόλις εβδομάδες μετά την πρώτη εμφάνιση του COVID-19 στις Ηνωμένες Πολιτείες – έχει προκαλέσει νέο κύκλο ερευνών από αμερικανικές αρχές, οι οποίες επανεξετάζουν τις απαρχές της πανδημίας και διερευνούν κατά πόσον υπήρξε προσπάθεια απόκρυψης κρίσιμων πληροφοριών κατά τα αρχικά στάδια της υγειονομικής κρίσης.
Η εν λόγω αίτηση για πατέντα κατατέθηκε στις 24 Φεβρουαρίου 2020 και φέρει την υπογραφή τριών κινεζικών οργανισμών, όλοι συνδεδεμένοι με τον Λαϊκό Απελευθερωτικό Στρατό της Κίνας. Το περιεχόμενο της πατέντας αφορά την ανάπτυξη ενός «πρωτεϊνικού εμβολίου για τον COVID-19», ενώ περιλαμβάνει συνολικά 11 εφευρέτες. Μεταξύ αυτών βρίσκονται και δύο επιστήμονες που εργάζονται στο Institute of Military Cognition and Brain Sciences — ένα ινστιτούτο νευροεπιστημών ενταγμένο στην Ακαδημία Στρατιωτικών Επιστημών του Πεκίνου.
Η συμμετοχή επιστημόνων νευρολογικής ειδίκευσης στην κατάρτιση ενός πρωτοκόλλου για εμβόλιο κατά του κορωνοϊού ήδη από τα πρώτα στάδια της πανδημίας, πριν ακόμα γίνουν ευρέως γνωστές οι νευρολογικές συνέπειες του ιού, έχει προκαλέσει ανησυχία σε αξιωματούχους και εμπειρογνώμονες στις ΗΠΑ. Το συγκεκριμένο ινστιτούτο, που τα τελευταία χρόνια έχει αποτελέσει αντικείμενο παρακολούθησης από υπηρεσίες αμυντικής ανάλυσης των Ηνωμένων Πολιτειών, είναι γνωστό για τη συμμετοχή του σε στρατηγικές έρευνες σχετικές με τον λεγόμενο «γνωστικό πόλεμο» — δηλαδή την εφαρμογή τεχνογνωσίας από τις νευροεπιστήμες για στρατιωτικούς σκοπούς.
Ο Δρ. Robert Kadlec, πρώην ανώτερος αξιωματούχος του αμερικανικού Υπουργείου Υγείας και βασικό πρόσωπο στην Ομάδα Επιτάχυνσης Εμβολίων (Operation Warp Speed) της κυβέρνησης Trump, τόνισε σε έκθεσή του τον Σεπτέμβριο του 2023 πως τα δεδομένα που είχαν δημοσιευτεί τότε από τους Κινέζους επιστήμονες δεν περιλάμβαναν σχεδόν καθόλου αναφορές σε νευροπαθολογικά ευρήματα ή στην προστασία του νευρικού συστήματος από το εμβόλιο. Σύμφωνα με τον Kadlec, η συμμετοχή των νευροεπιστημόνων του Institute of Military Cognition and Brain Sciences σε αυτές τις έρευνες υποδηλώνει πιθανή γνώση για τις επιπτώσεις του ιού στο νευρικό σύστημα σε χρονικό σημείο όπου τέτοια δεδομένα δεν είχαν καταστεί ακόμη διαθέσιμα στη διεθνή επιστημονική κοινότητα.
Η έκθεση του Kadlec, με τίτλο «A Critical Review of COVID-19 Origins: Hidden in Plain Sight», υπήρξε μία από τις πρώτες δημοσιεύσεις που ανέδειξαν ερωτήματα γύρω από τη συμμετοχή του κινεζικού στρατού στην έρευνα για τον κορωνοϊό, ειδικά σε σχέση με τα γνωστικά και νευρολογικά χαρακτηριστικά της νόσου. Την ίδια στιγμή, στο Κογκρέσο των ΗΠΑ, στελέχη όπως ο Ρεπουμπλικανός βουλευτής Darin LaHood, μέλος της Επιτροπής Πληροφοριών της Βουλής των Αντιπροσώπων, εξέφρασαν συναφείς προβληματισμούς. Ο LaHood συνέδεσε την απόκρυψη κρίσιμων πληροφοριών για την προέλευση του ιού με τον ευρύτερο στρατηγικό στόχο της Κίνας να αμφισβητήσει την παγκόσμια πρωτοκαθεδρία των Ηνωμένων Πολιτειών.
Όπως δήλωσε ο Αμερικανός νομοθέτης σε πρόσφατη συνέντευξή του, «η Κίνα έχει ένα καλά οργανωμένο σχέδιο για να υποκαταστήσει τις ΗΠΑ και εργάζεται προς αυτή την κατεύθυνση καθημερινά». Σύμφωνα με τον ίδιο, η πρόθεση του Πεκίνου είναι να αποκτήσει τεχνολογική, στρατιωτική, οικονομική και διπλωματική υπεροχή. Ο LaHood υπενθύμισε, επίσης, άλλες υποθέσεις όπως η Huawei, η εφαρμογή TikTok και οι επικοινωνιακές πρακτικές γύρω από το ξέσπασμα του ιού στην Ουχάν, οι οποίες είχαν αποτελέσει πεδία έντονων αντεγκλήσεων στις Ηνωμένες Πολιτείες.
Η Elsa Kania, ειδική σε θέματα κινεζικής στρατηγικής τεχνολογίας και συνεργάτης στο Center for a New American Security, επιβεβαιώνει πως οι κινεζικές ένοπλες δυνάμεις δίνουν ιδιαίτερη έμφαση στη στρατιωτική χρήση των νευροεπιστημών. Σύμφωνα με άρθρο της στο περιοδικό Prism του National Defense University το 2020, σε μελλοντικά σενάρια μάχης η υπονόμευση των γνωστικών ικανοτήτων του αντιπάλου θα μπορούσε να πραγματοποιείται μέσω χειραγώγησης ή καταστροφής των αισθήσεων και της πληροφορίας, είτε με διακοπή ροών δεδομένων είτε με την εκμετάλλευση συναισθημάτων και ιδεολογιών.
Επικεφαλής της κινεζικής αίτησης για πατέντα του εμβολίου είναι ο Zhou Yusen, ένας από τους πλέον αναγνωρισμένους στρατιωτικούς επιστήμονες στο State Key Laboratory of Pathogen and Biosecurity. Ο Zhou είχε προηγουμένως συνεργαστεί με το Ινστιτούτο Ιολογίας της Ουχάν (WIV) στην ανάπτυξη εμβολίων για άλλους κορωνοϊούς, όπως ο SARS και ο MERS. Ωστόσο, ο Zhou βρέθηκε νεκρός υπό αδιευκρίνιστες συνθήκες λίγους μήνες μετά το ξέσπασμα της πανδημίας, εντείνοντας τις υποψίες γύρω από τις εσωτερικές διεργασίες της κινεζικής επιστημονικής κοινότητας.
Η παρουσία των επιστημόνων Yan Li και Gencheng Han, μελών του Institute of Military Cognition and Brain Sciences, μεταξύ των συντελεστών της αίτησης για πατέντα, ενισχύει τους προβληματισμούς για την πρόωρη γνώση που μπορεί να υπήρχε στην Κίνα σχετικά με τις νευρολογικές συνέπειες του κορωνοϊού. Αν και εκείνη την περίοδο οι περισσότερες έρευνες παγκοσμίως επικεντρώνονταν στα αναπνευστικά και καρδιολογικά συμπτώματα του ιού, μεταγενέστερες επιστημονικές μελέτες επιβεβαίωσαν πως ο COVID-19 μπορεί να έχει σοβαρές και μακροπρόθεσμες επιδράσεις στο νευρικό σύστημα.
Έρευνα του 2022 που δημοσιεύθηκε στο περιοδικό Nature κατέγραψε αυξημένο κίνδυνο εγκεφαλικών επεισοδίων, διαταραχών μνήμης, ημικρανιών και επιληπτικών κρίσεων σε ασθενείς που είχαν αναρρώσει από τη λοίμωξη. Παράλληλα, επιστήμονες του Duke University διαπίστωσαν ότι πολλοί ασθενείς παρουσίαζαν νευρογνωστικές διαταραχές και διαταραχές ύπνου, οι οποίες παρέμεναν για διάστημα έως και τριών μηνών μετά τη νόσηση. Είναι αξιοσημείωτο ότι η πρώτη κινεζική επιστημονική δημοσίευση που κατέγραψε νευρολογικά συμπτώματα της νόσου πραγματοποιήθηκε τον Απρίλιο του 2020, ενώ οι κλινικές παρατηρήσεις στην Ουχάν είχαν ξεκινήσει πέντε ημέρες πριν από την κατάθεση της προαναφερθείσας πατέντας.
Οι νέες αποκαλύψεις για το περιεχόμενο και τη χρονική στιγμή της αίτησης πατέντας συνδέονται με παλαιότερα στοιχεία που ήρθαν στο φως σχετικά με εκτιμήσεις της Defense Intelligence Agency των ΗΠΑ. Το καλοκαίρι του 2020, μία από τις μονάδες της υπηρεσίας κατέληξε στο συμπέρασμα ότι ο SARS-CoV-2 θα μπορούσε να έχει προέλθει από εργαστηριακή διαρροή και ενδεχομένως να έχει υποστεί γενετική τροποποίηση. Η εν λόγω έκθεση χαρακτήριζε την πρωτεΐνη ακίδα του ιού ως πιθανή «χίμαιρα» και, παρότι δεν εντάχθηκε ποτέ στις επίσημες αξιολογήσεις πληροφοριών των ΗΠΑ, έγινε γνωστή μέσω αιτημάτων διαφάνειας και αιτήσεων FOIA.
Η ίδια υπηρεσία είχε εντοπίσει ισχυρές ενδείξεις συνεργασίας του Ινστιτούτου Ιολογίας της Ουχάν με τις κινεζικές στρατιωτικές δυνάμεις σε έρευνες σχετικές με κορωνοϊούς. Τα ευρήματα αυτά, σε συνδυασμό με την πρόωρη ανάπτυξη πρωτοκόλλων εμβολίων και την ενδεχόμενη απόκρυψη κρίσιμων δεδομένων από τις κινεζικές αρχές, ενισχύουν τις υποψίες ότι υπήρξε πρόθεση ελέγχου της πληροφορίας και καθοδήγησης της παγκόσμιας επιστημονικής κοινότητας κατά τα αρχικά στάδια της πανδημίας.
Σήμερα, καθώς το Κογκρέσο συνεχίζει τις ακροάσεις και τις έρευνες σχετικά με την προέλευση του COVID-19, η ανάλυση της πατέντας του Φεβρουαρίου 2020 και η μελέτη του πλαισίου μέσα στο οποίο αναπτύχθηκε, αποτελούν κομβικά σημεία για την κατανόηση του τρόπου με τον οποίο εξελίχθηκε η παγκόσμια κρίση. Οι πληροφορίες αυτές, κατά την εκτίμηση αναλυτών, ενδέχεται να αναδιαμορφώσουν την ιστορική αφήγηση για την προέλευση της πανδημίας και να καταδείξουν τα όρια της διαφάνειας και της διεθνούς συνεργασίας σε καταστάσεις παγκόσμιας εμβέλειας.
