Καστοριά: Η Ελλάδα αντιμετωπίζει μια σοβαρή οικολογική κρίση, με τα βουνά να γεμίζουν από ανεμογεννήτριες, οι οποίες καταλαμβάνουν τεράστιες εκτάσεις και απαιτούν την εγκατάσταση μεγάλων ποσοτήτων σκυροδέματος για τη σταθεροποίησή τους. Σε αυτό το πλαίσιο, το Δασαρχείο Καστοριάς απαιτεί από τους κατοίκους της πόλης να απομακρύνουν τον Σταυρό που βρίσκεται επάνω στην πόλη, προκαλώντας έντονες αντιδράσεις και δημιουργώντας ένα συγκλονιστικό παράδοξο.
Ενώ η φύση και το τοπίο καταστρέφονται από τις ανεμογεννήτριες, ο Σταυρός, σύμβολο της θρησκευτικής και πολιτιστικής κληρονομιάς, καλείται να “ξηλωθεί”, προκειμένου να ακολουθηθούν οι γραφειοκρατικοί κανονισμοί και οι εντολές των αρχών, δημιουργώντας έτσι μια αντίφαση και μια εντύπωση ότι οι αξίες και η παράδοση απειλούνται από τις σύγχρονες πολιτικές και περιβαλλοντικές προτεραιότητες.
Το Δασαρχείο Καστοριάς έχει αποφασίσει να κατεδαφίσει τον Σταυρό που βρίσκεται σε περιοχή της πόλης, επικαλούμενο λόγους «αναδάσωσης» και επικαλούμενο το μέγεθος των «4,15 τετραγωνικών μέτρων» που καταλαμβάνει η κατασκευή. Αυτή η απόφαση προκαλεί έντονες αντιδράσεις, καθώς οι κάτοικοι και η τοπική κοινωνία βλέπουν τον Σταυρό ως σημαντικό σύμβολο της θρησκευτικής και πολιτιστικής τους κληρονομιάς.
Η απόφαση του Δασαρχείου έρχεται σε αντίθεση με τη γενικότερη εικόνα της περιοχής, στην οποία τα βουνά έχουν κατακλυστεί από ανεμογεννήτριες, οι οποίες καταλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερες εκτάσεις και απαιτούν σοβαρές παρεμβάσεις στο φυσικό τοπίο, όπως η τοποθέτηση τεράστιων ποσοτήτων σκυροδέματος. Η κατεδάφιση του Σταυρού για λόγους «αναδάσωσης», τη στιγμή που άλλες, πολύ μεγαλύτερες και πιο καταστροφικές παρεμβάσεις συνεχίζουν να γίνονται στην περιοχή, προκαλεί σύγχυση και έντονη κριτική για την προτεραιότητα που δίνεται σε γραφειοκρατικούς λόγους σε σχέση με τη διατήρηση της πολιτιστικής κληρονομιάς. Εν τω μεταξύ, με «κλήσεις σε απολογία», προσπαθούν να εκφοβίσουν τους κατοίκους που υπερασπίζονται την παρουσία του Σταυρού.

Ο Σταυρός τοποθετήθηκε το 2020 από τους κατοίκους της περιοχής, αποτελείται από δύο σίδερα τοποθετημένα στο έδαφος και φωτίζεται τη νύχτα, χωρίς να καταλαμβάνει σημαντικό χώρο – η βάση του είναι μόλις 2,64 τ.μ. Αυτός ο φωτισμένος Σταυρός έχει μια ισχυρή συμβολική αξία για τους κατοίκους της Δημοτικής Κοινότητας Μανιάκων, καθώς αποτελεί σύμβολο πίστης, ενότητας και εθνικής ταυτότητας για την περιοχή.
Το αίτημα για κατεδάφιση προέρχεται από το Δασαρχείο Καστοριάς, το οποίο επικαλείται την ανάγκη «αναδάσωσης» του χώρου, ο οποίος ανήκει σε δασική έκταση. Ωστόσο, η περιοχή γύρω από τον Σταυρό δεν είναι άγνωστη για τις ανθρωπογενείς παρεμβάσεις, καθώς εκεί υπάρχουν ήδη τεράστιες κεραίες τηλεπικοινωνίας και τηλεοπτικού σταθμού, που καταλαμβάνουν πολύ μεγαλύτερη έκταση από τον Σταυρό. Επιπλέον, η εκχερσωμένη γη, που χρησιμοποιήθηκε για την τοποθέτηση αυτών των κεραιών, δεν είχε θετικά αποτελέσματα κατά τη διάρκεια προσπάθειας δεντροφύτευσης, λόγω του βραχώδους εδάφους.
Η απόφαση του Δασαρχείου να κατεδαφίσει τον Σταυρό παρά την περιορισμένη του έκταση και την αδιαμφισβήτητη θρησκευτική και πολιτιστική του αξία έχει προκαλέσει αντιδράσεις. Οι κάτοικοι της περιοχής θεωρούν τη συγκεκριμένη απόφαση αδικαιολόγητη, ειδικά όταν συγκρίνεται με την αδιαφορία που επιδεικνύεται προς τα μεγάλα κατασκευαστικά έργα και τις αυθαίρετες κατασκευές γύρω από τις κεραίες. Ο Σταυρός, παρά τη μικρή του έκταση, δεν παρεμποδίζει τη λειτουργία των κεραιών ούτε έχει αρνητική επίδραση στο περιβάλλον της περιοχής. Αντίθετα, ο Σταυρός θεωρείται ότι προσφέρει μια θετική αισθητική και συμβολική παρουσία στο τοπίο.
Η διαμάχη αυτή έχει οδηγήσει σε πολιτική και κοινωνική κινητοποίηση. Ερώτηση στη Βουλή κατατέθηκε από τον βουλευτή Χήτα Κωνσταντίνο, ο οποίος εκφράζει τη δυσφορία του για την απόφαση του Δασαρχείου και καλεί τις αρχές να επανεξετάσουν την κατεδάφιση του Σταυρού. Η ερώτηση του βουλευτή επικρίνει τη διάκριση που γίνεται μεταξύ των αυθαίρετων κατασκευών (όπως οι μεγάλες κεραίες) και ενός θρησκευτικού συμβόλου που έχει τοποθετηθεί από την τοπική κοινότητα και δεν προκαλεί καμία αποδεδειγμένη ζημιά στο περιβάλλον.
Παράλληλα, έχει ξεκινήσει μια συλλογή υπογραφών, με την οποία καλούνται οι αρχές να αναθεωρήσουν την απόφαση. Μέχρι στιγμής, πάνω από 400 άτομα έχουν υπογράψει το ψήφισμα, που καλεί στην προστασία του Σταυρού και την αποτροπή της κατεδάφισης. Η συλλογή υπογραφών συνδυάζεται με τη δημόσια καταγγελία της απόφασης, καλώντας και άλλους πολίτες να εκφράσουν τη στήριξή τους στην υπεράσπιση αυτού του σύμβολου της πίστης και της εθνικής ταυτότητας. Μπορείτε να υπογράψετε ηλεκτρονικά ΕΔΩ
Το ζήτημα της κατεδάφισης του Σταυρού έχει προκαλέσει και συγκρίσεις με άλλες θρησκευτικές ή πολιτιστικές κατασκευές στην Ελλάδα, με κάποιους να επικρίνουν την αντίφαση μεταξύ της αυστηρής εφαρμογής των κανονισμών για τον Σταυρό και της ανοχής σε άλλες αυθαιρεσίες. Επιπλέον, κάποιοι συνδέουν την κατεδάφιση με ευρύτερες πολιτικές και κοινωνικές τάσεις, όπως η προώθηση της αποκατάστασης ιστορικών τζαμιών στην Ελλάδα, που ενισχύουν την αίσθηση ότι το κράτος ίσως δείχνει μεγαλύτερη ανοχή σε άλλες θρησκευτικές εκδηλώσεις παρά σε χριστιανικά σύμβολα.
Η διαμάχη αυτή δεν αφορά μόνο το μέλλον του Σταυρού στο Μαύρο Βουνό, αλλά φέρνει στο προσκήνιο μεγαλύτερα ζητήματα σχετικά με την προστασία της πολιτιστικής κληρονομιάς, τον σεβασμό στη θρησκευτική πίστη και την ισότητα των αξιών στις δημόσιες και δασικές εκτάσεις.
Καστοριάς Καλλίνικος: «Να γίνει εκ των υστέρων νομιμοποίηση, όπως γίνεται με πολλά αυθαίρετα»
Ο Μητροπολίτης Καστοριάς, Καλλίνικος, εκφράστηκε με έντονο τρόπο για το ζήτημα της κατεδάφισης του Σταυρού στο Μαύρο Βουνό, προτείνοντας ότι θα έπρεπε να υπάρξει «εκ των υστέρων νομιμοποίηση» της τοποθέτησης του Σταυρού, όπως συμβαίνει με πολλά αυθαίρετα κτίσματα. Σύμφωνα με τον Μητροπολίτη, η τοποθέτηση του Σταυρού από τους κατοίκους της Καστοριάς στο βουνό είχε σκοπό να αποτελέσει σύμβολο πίστης και ενότητας για την περιοχή και το γεγονός ότι η αρχική τοποθέτηση έγινε χωρίς τη νόμιμη άδεια, δεν πρέπει να αποτελέσει λόγο για την κατεδάφισή του.
Στη συγκεκριμένη περίπτωση, ο Σταυρός, αν και τοποθετήθηκε χωρίς την απαραίτητη άδεια, δεν φαίνεται να προκαλεί κανένα πρόβλημα στο περιβάλλον ή στην περιοχή, κάτι που ενισχύει την πρόταση του Μητροπολίτη για την εκ των υστέρων νομιμοποίησή του.
Όλα όσα είπε ο Δασάρχης Καστοριάς
Ο Δασάρχης Καστοριάς, Θανάσης Ζυγούρας, σε πρόσφατη δήλωσή του σχετικά με τον Σταυρό στο Μαύρο Βουνό, επεσήμανε ότι η κατεδάφιση του φωτισμένου μεταλλικού Σταυρού είναι απαραίτητη λόγω της παρανομίας της κατασκευής του σε δασική έκταση. Ο Δασάρχης ανέφερε ότι ο Σταυρός τοποθετήθηκε χωρίς τη σχετική άδεια και ότι η περιοχή στην οποία βρίσκεται ανήκει σε δασικό χαρακτήρα και δεν επιτρέπεται η ανέγερση κατασκευών χωρίς τη συναίνεση των αρμόδιων αρχών.
Όπως εξήγησε, η ενέργεια αυτή αποσκοπεί στην προστασία του δασικού περιβάλλοντος και στην αποκατάσταση της φυσικής κατάστασης της περιοχής, κάτι που είναι σημαντικό για τη διατήρηση της βιοποικιλότητας και των φυσικών πόρων. Επίσης, τόνισε ότι το Δασαρχείο έχει την ευθύνη να διασφαλίζει τη νομιμότητα της χρήσης των δασικών εκτάσεων και να αποτρέπει την αυθαίρετη δόμηση.
Αναφορικά με την «αναδάσωση» της περιοχής, ο Δασάρχης υποστήριξε ότι ο χώρος όπου βρίσκεται ο Σταυρός θεωρείται αναδασωτέος και ότι οποιαδήποτε παρέμβαση σε αυτήν την περιοχή χωρίς τη νόμιμη άδεια μπορεί να οδηγήσει σε σοβαρές περιβαλλοντικές συνέπειες. Η κατεδάφιση του Σταυρού, σύμφωνα με τον ίδιο, είναι αναγκαία για την αποκατάσταση της δασικής βλάστησης.
Συμπλήρωσε ότι το Δασαρχείο έχει εκδώσει τη σχετική ειδοποίηση για την κατεδάφιση και ότι οι κάτοικοι της περιοχής έχουν προθεσμία να απομακρύνουν τον Σταυρό εντός των επόμενων ημερών. Ο Δασάρχης επανέλαβε ότι η νομιμότητα πρέπει να τηρείται ανεξαρτήτως των συναισθημάτων που προκαλεί το σύμβολο του Σταυρού στην τοπική κοινωνία και υπογράμμισε ότι δεν γίνεται καμία διάκριση μεταξύ διαφορετικών τύπων κατασκευών, καθώς η προτεραιότητα είναι η προστασία του δασικού περιβάλλοντος.