«Καμπανάκι» για το δημογραφικό πρόβλημα και τις επιπτώσεις του σε ολόκληρη την ελληνική οικονομία χτυπά ο διοικητής της Τράπεζας της Ελλάδος, Γιάννης Στουρνάρας, μέσα από την Έκθεση Χρηματοπιστωτικής Σταθερότητας, προειδοποιώντας για «σοβαρούς κινδύνους σε όλο το φάσμα της οικονομίας» και ζητώντας τη λήψη πρόσθετων, συνδυαστικών μέτρων πολιτικής.
Η έκθεση επισημαίνει ότι το δημογραφικό δεν αποτελεί απλώς κοινωνικό ή πληθυσμιακό ζήτημα, αλλά μετατρέπεται πλέον σε παράγοντα μεσομακροπρόθεσμου δημοσιονομικού κινδύνου, ικανό να επηρεάσει την απασχόληση, τα δημόσια έσοδα και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος.
Όπως αναφέρεται χαρακτηριστικά, «το δημογραφικό πρόβλημα συνιστά σημαντικό μεσομακροπρόθεσμο δημοσιονομικό κίνδυνο, καθώς επηρεάζει την απασχόληση, τα φορολογικά έσοδα και τη βιωσιμότητα του ασφαλιστικού συστήματος. Η αντιμετώπισή του μέσω συμπληρωματικών πολιτικών αποτελεί κρίσιμη προϋπόθεση για τη διασφάλιση της δημοσιονομικής ανθεκτικότητας».
Η Τράπεζα της Ελλάδος τονίζει ότι οι φορολογικές παρεμβάσεις που ανακοινώθηκαν στη Διεθνή Έκθεση Θεσσαλονίκης το 2025, παρότι κινούνται στη σωστή κατεύθυνση, δεν επαρκούν από μόνες τους για να αναχαιτίσουν τη δημογραφική συρρίκνωση που απειλεί τη μακροπρόθεσμη σταθερότητα της χώρας.
Οι εξαγγελθείσες φορολογικές ελαφρύνσεις, όπως σημειώνεται, στοχεύουν πρωτίστως στην ενίσχυση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών και στη στήριξη των οικογενειών με παιδιά, ωστόσο απαιτείται ένα ευρύτερο πλέγμα διαρθρωτικών πολιτικών που θα συνοδεύει τα οικονομικά μέτρα και θα απαντά στις κοινωνικές και εργασιακές προκλήσεις που απορρέουν από τη γήρανση του πληθυσμού.
Για την αντιμετώπιση του προβλήματος, η Έκθεση προτείνει ένα σύνολο παρεμβάσεων που υπερβαίνουν το στενό δημοσιονομικό πλαίσιο και συνδυάζουν πολιτικές κοινωνικής πρόνοιας, απασχόλησης και ανάπτυξης. Μεταξύ αυτών περιλαμβάνονται επενδύσεις σε ποιοτικούς και οικονομικά προσιτούς παιδικούς σταθμούς, θεσμοθέτηση ευέλικτων ωραρίων εργασίας, στήριξη της στέγασης για νέες οικογένειες και ενίσχυση της υγειονομικής περίθαλψης για γονείς και παιδιά.
Παράλληλα, προτείνονται ειδικές παροχές όπως επιδόματα σπουδών για παιδιά, οικονομική ενίσχυση των νέων μητέρων στα πρώτα στάδια της μητρότητας και προγράμματα υποστήριξης στο σπίτι, ώστε να διασφαλιστεί ένα αίσθημα σταθερότητας και ασφάλειας για τις νέες οικογένειες. Η Τράπεζα της Ελλάδος επισημαίνει ότι ο συνδυασμός φορολογικών κινήτρων και διαρθρωτικών πολιτικών μπορεί να ενισχύσει ουσιαστικά τα πολλαπλασιαστικά οφέλη για την οικονομία, συμβάλλοντας ταυτόχρονα στην κοινωνική συνοχή και στη βιώσιμη ανάπτυξη.
Στην έκθεση επισημαίνεται ακόμη ότι τα φορολογικά μέτρα που ανακοίνωσε η κυβέρνηση στη ΔΕΘ 2025 αναμένεται να έχουν θετική επίδραση στην ανάπτυξη και στην απασχόληση κατά τα έτη 2026 και 2027. Οι παρεμβάσεις αυτές, όπως αναλύεται, στοχεύουν στην αύξηση του διαθέσιμου εισοδήματος των νοικοκυριών, στη μείωση της φορολογικής επιβάρυνσης της εργασίας κυρίως στα μεσαία και υψηλά εισοδηματικά κλιμάκια, καθώς και στην άμεση στήριξη των οικογενειών με παιδιά ως εργαλείο αντιμετώπισης της υπογεννητικότητας. Ιδιαίτερα τονίζεται η σημασία του μέτρου απαλλαγής από τον φόρο εισοδήματος για νέους έως 25 ετών με εισόδημα έως 20.000 ευρώ, το οποίο διευκολύνει την ένταξή τους στην αγορά εργασίας και δημιουργεί κίνητρα παραμονής στη χώρα.
Παράλληλα, η μείωση της φορολογίας στα εισοδήματα από ενοίκια αυξάνει το διαθέσιμο εισόδημα των ιδιοκτητών και ενδέχεται να συμβάλει στη διαφάνεια και στην καλύτερη λειτουργία της αγοράς ακινήτων, περιορίζοντας τις αδήλωτες συναλλαγές. Ιδιαίτερη έμφαση δίνεται και στις ρυθμίσεις που στοχεύουν στην ενίσχυση της περιφέρειας, καθώς αναμένεται να ενισχύσουν την τοπική οικονομική δραστηριότητα, να μειώσουν τις περιφερειακές ανισότητες και να στηρίξουν την κοινωνική συνοχή μέσα από τη δημιουργία νέων θέσεων εργασίας και την παροχή κινήτρων για οικογενειακή εγκατάσταση εκτός αστικών κέντρων.
Η Τράπεζα της Ελλάδος καταλήγει ότι η αντιμετώπιση του δημογραφικού προβλήματος δεν μπορεί να περιορίζεται σε αποσπασματικές παροχές ή βραχυπρόθεσμα μέτρα, αλλά απαιτεί μια συνεκτική, μακροπρόθεσμη στρατηγική με ορίζοντα δεκαετιών. Η διατήρηση του κοινωνικού ιστού, η στήριξη των νέων οικογενειών και η διασφάλιση της δημοσιονομικής βιωσιμότητας αποτελούν, σύμφωνα με την Έκθεση, προϋποθέσεις για την οικονομική σταθερότητα της χώρας και για τη δυνατότητά της να ανταποκριθεί στις προκλήσεις του μέλλοντος.
