Ο κεντρικός γεωστρατηγικός άξονας στον συνεχιζόμενο πόλεμο ανάμεσα στο Ισραήλ και το Ιράν είναι ο Περσικός Κόλπος, μια περιοχή με τεράστια σημασία για την παγκόσμια ενεργειακή ασφάλεια και πολιτική ισορροπία. Ο χώρος αυτός, ζωτικής σημασίας για τα ιρανικά συμφέροντα, έχει χαρακτηριστεί από την Τεχεράνη ως «στρατηγική κόκκινη γραμμή», καθιστώντας κάθε απόπειρα υπονόμευσης της ιρανικής παρουσίας εκεί, αφορμή για κλιμάκωση. Ενδεχόμενη πολεμική δραστηριότητα στην περιοχή, εάν οδηγήσει σε σύγκρουση μεγάλης κλίμακας, θα μπορούσε να μετασχηματίσει μια περιφερειακή κρίση σε παγκόσμιο επεισόδιο.
Το πρωί της 13ης Ιουνίου 2025, το Ισραήλ εξαπέλυσε μια μεγάλης κλίμακας αεροπορική και πυραυλική επιχείρηση εντός του ιρανικού εδάφους, πλήττοντας στρατηγικούς στόχους και υποδομές, σε μια ενέργεια που χαρακτηρίστηκε ως η σφοδρότερη επίθεση κατά της Ισλαμικής Δημοκρατίας τα τελευταία χρόνια. Η επιχείρηση αυτή πυροδότησε σοβαρή ένταση και αναταραχή στη Δυτική Ασία, με την Τεχεράνη να προχωρεί μόλις ένα 24ωρο αργότερα σε οργανωμένη αντεπίθεση.
Στις 14 Ιουνίου, το Ιράν προχώρησε σε ευρείας κλίμακας αντίποινα, εξαπολύοντας δεκάδες βαλλιστικούς πυραύλους και μη επανδρωμένα αεροσκάφη κατά στόχων βαθιά εντός των ισραηλινών εδαφών. Οι επιθέσεις έπληξαν περιοχές όπως το Τελ Αβίβ και η Χάιφα, προκαλώντας σοβαρές απώλειες και επισημαίνοντας την ικανότητα της Τεχεράνης να διεξάγει επιχειρήσεις με υψηλή ακρίβεια και ταχύτητα. Τα πλήγματα κατέδειξαν επιχειρησιακές αδυναμίες ακόμη και σε εξελιγμένα ισραηλινά συστήματα αεράμυνας, όπως το Iron Dome και το David’s Sling.
Η στρατιωτική αντίδραση του Ιράν δεν περιορίστηκε σε πυραυλικά πλήγματα. Περιλάμβανε παράλληλα κυβερνοεπιθέσεις και επιχειρήσεις αντικατασκοπείας, με στόχο την εξάρθρωση ισραηλινών δικτύων πληροφοριών στο εσωτερικό της χώρας. Οι ιρανικές αρχές ανακοίνωσαν ότι εντοπίστηκαν στοιχεία για τη δράση ομάδων που φέρονται να είχαν άμεση σχέση με τον συντονισμό της αρχικής επίθεσης του Ισραήλ, υποστηρίζοντας ότι βρίσκεται σε εξέλιξη επιχείρηση εξουδετέρωσής τους.
Η επιθετική ενέργεια του Ισραήλ φέρεται να είχε ως βασικό σκοπό την αποσταθεροποίηση της ιρανικής ηγεσίας και την αποδιοργάνωση του συστήματος λήψης αποφάσεων στην Τεχεράνη. Σύμφωνα με αναλυτές ασφαλείας, το Τελ Αβίβ επιδίωκε να προκαλέσει μια κρίση ηγεσίας, αποδυναμώνοντας την ανώτατη δομή του ιρανικού κράτους και ασκώντας μέγιστη ψυχολογική πίεση. Οι επιχειρήσεις πληροφοριών και προετοιμασίας αυτής της στρατηγικής φέρονται να είχαν ξεκινήσει μήνες πριν, αξιοποιώντας παράλληλα τις εξελίξεις στις διπλωματικές σχέσεις μεταξύ Ουάσινγκτον και Τεχεράνης. Η δημιουργία κλίματος διαπραγμάτευσης λειτούργησε, κατά ορισμένες πηγές, ως τακτική αποπροσανατολισμού που επέτρεψε στο Ισραήλ να προχωρήσει απροειδοποίητα στην υλοποίηση του σχεδίου του.
Παρά την έκταση της αρχικής ισραηλινής επιχείρησης, η απάντηση του Ιράν θεωρήθηκε συντονισμένη και αποτελεσματική, προκαλώντας σημαντική φθορά σε στρατιωτικές υποδομές και εγκαταστάσεις. Η ιρανική κυβέρνηση έκανε λόγο για «προειδοποιητικό πλήγμα», τονίζοντας ότι οποιαδήποτε νέα απόπειρα θα προκαλούσε ακόμη ισχυρότερη αντίδραση, τόσο στρατιωτικά όσο και γεωπολιτικά.
Το επίκεντρο όλων αυτών των εξελίξεων παραμένει ο Περσικός Κόλπος. Η περιοχή αυτή αποτελεί τον κόμβο της διεθνούς ενεργειακής ροής, ενώ η παρουσία στρατιωτικών εγκαταστάσεων, ναυτικών διαύλων και κρίσιμων υποδομών τον καθιστά εξαιρετικά ευάλωτο σε διαταραχές. Η ισραηλινή δραστηριότητα κοντά στα νότια παράλια του Ιράν και εντός του Στενού του Ορμούζ εγείρει την πιθανότητα μιας δραματικής αλλαγής φάσης στον πόλεμο. Οι διεθνείς ναυτιλιακές γραμμές και η παγκόσμια ενεργειακή τροφοδοσία διακυβεύονται, και το Ιράν έχει καταστήσει σαφές ότι μια τέτοια εξέλιξη συνιστά αιτία στρατηγικής αντίδρασης.
Κατά τη διάρκεια διπλωματικής συνάντησης στην Τεχεράνη, ο Υπουργός Εξωτερικών του Ιράν Abbas Araghchi προειδοποίησε πως οποιαδήποτε μεταβολή στο status quo του Περσικού Κόλπου θα ερμηνευθεί ως άμεση απειλή. Όπως ανέφερε, μια τέτοια κίνηση θα μετατρέψει την κρίση από περιφερειακή σε παγκόσμια. Ο παράγοντας αυτός αποτελεί, πλέον, καθοριστικό μεταβλητό στη διαχείριση της σύγκρουσης, καθώς συνδέεται με την παγκόσμια ενεργειακή σταθερότητα και την πολιτικο-στρατιωτική ισορροπία στην ευρύτερη Μέση Ανατολή.
Η σύγκρουση έχει πλέον ξεπεράσει τα παραδοσιακά όρια μιας διμερούς αντιπαράθεσης. Πρόκειται για έναν πολυεπίπεδο υβριδικό πόλεμο, όπου συνυπάρχουν τακτικές στρατιωτικές επιχειρήσεις, κυβερνοπολεμικές ενέργειες, διπλωματικές συγκρούσεις και επιχειρήσεις επιρροής μέσω των μέσων ενημέρωσης. Η ταυτόχρονη χρήση αυτών των εργαλείων δημιουργεί ένα σύνθετο και διαρκώς μεταβαλλόμενο πεδίο, το οποίο δεν επιτρέπει σταθερές στρατηγικές προβλέψεις.
Σε αυτό το πλαίσιο, εξετάζονται τρία βασικά σενάρια. Το πρώτο σενάριο αφορά την παγίωση ενός πολέμου φθοράς με χαμηλής ή μέσης έντασης επιθέσεις, περιοδικές αναμετρήσεις και συνεχείς ψυχολογικές και πληροφοριακές επιχειρήσεις. Το δεύτερο σενάριο περιλαμβάνει τη δυνατότητα ενεργοποίησης των περιφερειακών συμμάχων του Ιράν, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει πολλαπλά μέτωπα κατά του Ισραήλ, αυξάνοντας την πίεση και ενδεχομένως επεκτείνοντας τη σύγκρουση σε κράτη όπως ο Λίβανος, η Υεμένη και το Ιράκ. Το τρίτο ενδεχόμενο αφορά μια διεθνή παρέμβαση που θα οδηγήσει σε συμφωνία κατάπαυσης πυρός, έστω προσωρινής. Ωστόσο, σε τέτοιες περιπτώσεις, είναι σύνηθες το φαινόμενο της «ψυχρής ειρήνης» – μια μορφή στατικής έντασης χωρίς ένοπλη κλιμάκωση, αλλά με συνεχιζόμενες υπόγειες εντάσεις.
Το αβέβαιο στοιχείο που ενδέχεται να καθορίσει την πορεία των εξελίξεων είναι ο ρόλος του Περσικού Κόλπου. Μια στρατιωτική εμπλοκή σε αυτή την περιοχή ενδέχεται να παρασύρει περιφερειακούς και διεθνείς παίκτες, με σοβαρές συνέπειες για την παγκόσμια οικονομία και την ενεργειακή ασφάλεια. Καθώς οι εντάσεις παραμένουν, η περιοχή μετατρέπεται σε ζώνη υψηλού κινδύνου για ευρύτερες γεωπολιτικές ανατροπές.
Τελευταία επιχειρησιακά νέα
Σύμφωνα με ιρανικές πηγές, η Τεχεράνη ετοιμάζεται να εξαπολύσει τη μεγαλύτερη πυραυλική επίθεση που έχει καταγραφεί ποτέ κατά του Ισραήλ, χρησιμοποιώντας νέα, προηγμένα όπλα υψηλής ακρίβειας, τα οποία, κατά τους ίδιους ισχυρισμούς, δεν μπορούν να εντοπιστούν ή να αναχαιτιστούν από τα υπάρχοντα συστήματα αεράμυνας του Ισραήλ. Από την άλλη πλευρά, το Ισραήλ ανακοίνωσε πως έχει εξουδετερώσει τον νέο αρχηγό των ιρανικών ενόπλων δυνάμεων, ενώ ο Ισραηλινός υπουργός Άμυνας Israel Katz προχώρησε σε σκληρές δηλώσεις με αποδέκτη τον Ανώτατο Ηγέτη του Ιράν, Ali Khamenei.
Ο Katz προειδοποίησε ανοιχτά τον Ali Khamenei ότι ενδέχεται να έχει την τύχη του πρώην Ιρακινού προέδρου Saddam Hussein, κάνοντας ευθεία αναφορά στην ανατροπή του από τις ΗΠΑ το 2003 και την εκτέλεσή του. Επανέλαβε ότι το Ισραήλ θα συνεχίσει τις επιχειρήσεις εναντίον κρίσιμων δομών της ιρανικής ηγεσίας, όπως συνέβη με την επίθεση στα κεντρικά γραφεία του κρατικού ραδιοτηλεοπτικού φορέα IRIB στην Τεχεράνη. Ανακοίνωσε, επίσης, ότι οι Ισραηλινές Ένοπλες Δυνάμεις θα συνεχίσουν να πλήττουν στρατηγικούς στόχους, μεταξύ των οποίων συγκαταλέγονται κρίσιμες υποδομές και πυρηνικές εγκαταστάσεις, με ιδιαίτερη αναφορά στην υπόγεια εγκατάσταση του Fordow και σε άλλους δέκα πυρηνικούς στόχους στην ευρύτερη περιοχή της Τεχεράνης.
Το Ισραήλ εξέδωσε προειδοποίηση εκκένωσης προς τους πολίτες της ιρανικής πρωτεύουσας, ενώ υπάρχουν ήδη αναφορές για εκρήξεις σε κεντρικές περιοχές της πόλης. Ταυτόχρονα, η αμερικανική αντικατασκοπεία γνωστοποίησε ότι, σύμφωνα με τα μέχρι στιγμής στοιχεία, το Ιράν δεν επιδίωξε ενεργά την ανάπτυξη πυρηνικού οπλοστασίου, μια εκτίμηση που αμφισβητεί την ισραηλινή αιτιολόγηση για την κλιμάκωση.
Ο πρώην πρόεδρος των Ηνωμένων Πολιτειών, Donald Trump, παρενέβη και δήλωσε ότι επιθυμεί «πραγματικό τέλος» στον πόλεμο και όχι μια απλή εκεχειρία. Ανέφερε ότι το Ιράν θα έπρεπε να είχε αποδεχτεί τη συμφωνία που είχε τεθεί στο τραπέζι, ώστε να είχαν σωθεί πολλές ζωές. Ο Trump τόνισε επίσης ότι δεν έχει υπάρξει καμία μυστική διαπραγμάτευση με την Τεχεράνη και υπογράμμισε εκ νέου ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικά όπλα. Κάλεσε, μάλιστα, όλους τους πολίτες να απομακρυνθούν άμεσα από την Τεχεράνη, ενώ διευκρίνισε ότι η πρόωρη αποχώρησή του από τη Σύνοδο Κορυφής της G7 δεν σχετιζόταν με την κρίση στη Μέση Ανατολή, αλλά με «πολύ σοβαρότερο λόγο».
Από την πλευρά του, ο διοικητής των χερσαίων δυνάμεων του Ιράν, στρατηγός Kiomars Heydari, προειδοποίησε πως οι επόμενες επιθέσεις κατά του Ισραήλ θα διεξαχθούν με νέα όπλα υψηλής τεχνολογίας και μεγαλύτερης καταστρεπτικής ικανότητας. Όπως δήλωσε στην κρατική τηλεόραση του Ιράν, έχουν ήδη ξεκινήσει μαζικές επιθέσεις με UAVs και πυραύλους προηγμένης τεχνολογίας, ενώ η ένταση των επιχειρήσεων αναμένεται να αυξηθεί μέσα στις επόμενες ώρες.
Το υπουργείο Άμυνας του Ιράν επιβεβαίωσε τη χρήση νέου τύπου πυραύλου στην τελευταία επίθεση κατά του Ισραήλ, αναφέροντας ότι το συγκεκριμένο όπλο δεν κατέστη δυνατό να εντοπιστεί από τα ισραηλινά αμυντικά συστήματα πριν την πρόσκρουση. Σύμφωνα με τον εκπρόσωπο του υπουργείου, το Ισραήλ δεν είναι σε θέση να αντέξει έναν μακροχρόνιο πόλεμο υψηλής έντασης με το Ιράν, δεδομένων των περιορισμένων επιχειρησιακών του δυνατοτήτων.
Κατά τη διάρκεια των τελευταίων επιχειρήσεων, σημειώθηκαν εκρήξεις σε διάφορες περιοχές του Ισραήλ, μεταξύ των οποίων η Ιερουσαλήμ και το Τελ Αβίβ. Στην ισραηλινή πρωτεύουσα αναφέρθηκαν διακοπές στην ηλεκτροδότηση και έλλειψη καυσίμων, ενώ οι κάτοικοι κατέφυγαν σε καταφύγια. Ο ισραηλινός στρατός δήλωσε ότι εκτοξεύθηκαν περίπου 20 βαλλιστικοί πύραυλοι από ιρανικό έδαφος, χωρίς να καταγραφούν θύματα, αλλά με σημαντικές υλικές ζημιές. Στο στόχαστρο βρέθηκε και η αεροπορική βάση Nevatim καθώς και η περιοχή Negev, όπου βρίσκονται ισραηλινές στρατιωτικές εγκαταστάσεις.
Το Ισραήλ απάντησε με εκτεταμένες νυχτερινές αεροπορικές επιδρομές στη δυτική πλευρά του Ιράν, στοχεύοντας αποθήκες όπλων, εκτοξευτές πυραύλων και βάσεις UAVs. Ανακοίνωσε επίσης ότι κατά τη διάρκεια αυτών των επιθέσεων αναχαίτισε 30 μη επανδρωμένα ιρανικά αεροσκάφη. Παράλληλα, η Τεχεράνη ανακοίνωσε ότι κατέρριψε ισραηλινό drone που είχε στόχο την πυρηνική εγκατάσταση του Natanz, ενώ καταγράφηκαν δύο εκρήξεις στην πόλη Tabriz, στα βορειοδυτικά της χώρας.
Σε μια ιδιαίτερα σημαντική εξέλιξη, ο ισραηλινός στρατός γνωστοποίησε ότι εξουδετέρωσε τον Ali Shadmani, αρχηγό του γενικού επιτελείου των ενόπλων δυνάμεων του Ιράν. Ο Shadmani θεωρούνταν βασικός στρατιωτικός ηγέτης και στενός συνεργάτης του Ανώτατου Ηγέτη Ali Khamenei. Η επίθεση φέρεται να έλαβε χώρα σε στρατιωτική εγκατάσταση στην Τεχεράνη, στο πλαίσιο στοχευμένων επιχειρήσεων εξουδετέρωσης της ανώτατης στρατιωτικής ηγεσίας του Ιράν. Σύμφωνα με την ισραηλινή πλευρά, ο Shadmani είχε τον έλεγχο τόσο του ιρανικού στρατού όσο και του Σώματος των Φρουρών της Ισλαμικής Επανάστασης και διοικούσε την Έκτακτη Διοίκηση «Khatam al-Anbiya», υπεύθυνη για τον σχεδιασμό και την υλοποίηση στρατιωτικών επιχειρήσεων. Στο πλαίσιο των ίδιων επιχειρήσεων φέρεται να έχει προηγηθεί και η εξόντωση του Gholamali Rashid, προκατόχου του Shadmani, κατά το πρώτο κύμα ισραηλινών επιθέσεων.
Η Ελλάδα στη σκιά της σύγκρουσης
Η σύγκρουση βαθαίνει και απειλεί πλέον να λάβει χαρακτήρα περιφερειακού πολέμου, με ανυπολόγιστες γεωπολιτικές συνέπειες. Η αναμέτρηση Ισραήλ-Ιράν δεν βρίσκεται πλέον στη σφαίρα των προβλέψεων, αλλά στο πεδίο εφαρμογής των πολεμικών σχεδίων. Είναι σε πλήρη εξέλιξη μια πραγματική περιφερειακή στρατιωτική σύγκρουση, όπου η στρατιωτική τεχνολογία αιχμής, η τακτική, η προπαγάνδα και η γεωστρατηγική διαπλέκονται επικίνδυνα.
Την ανάγκη να υπάρξει αποκλιμάκωση της κρίσης του Ισραήλ με το Ιράν, επισήμανε ο Έλληνας πρωθυπουργός σε τηλεφωνική επικοινωνία με τον Βενιαμίν Νετανιάχου. Ωστόσο, ο Κυριάκος Μητσοτάκης αναγνώρισε ότι το Ιράν δεν πρέπει να αποκτήσει πυρηνικό οπλοστάσιο και υπογράμμισε, ότι η λύση βρίσκεται στη διπλωματία κι ότι το τελευταίο που χρειάζεται η περιοχή είναι νέα μέτωπα ανάφλεξης.
Από γεωστρατηγικής σκοπιάς, ο εν εξελίξει πόλεμος μεταξύ Ισραήλ και Ιράν δεν αποτελεί σε καμία περίπτωση μια “μακρινή” σύρραξη, εκτός ελληνικού πεδίου ενδιαφέροντος. Αντιθέτως, η σταδιακή ανάφλεξη της Μέσης Ανατολής επηρεάζει άμεσα τον ρόλο της Ελλάδας ως πυλώνα σταθερότητας στην Ανατολική Μεσόγειο και ως κράτους με αναβαθμισμένες στρατηγικές σχέσεις τόσο με τις ΗΠΑ όσο και με το Ισραήλ. Η Ελλάδα δεν έχει την πολυτέλεια να μένει αμέτοχη ή προβλέψιμη.
Ο πόλεμος Ισραήλ-Ιράν, η ανάδυση του κουρδικού ζητήματος, η ραγδαία μεταστροφή της Σαουδικής Αραβίας και η στρατηγική αναβάθμιση της Τουρκίας υπό αμερικανική ανοχή, διαμορφώνουν μια νέα γεωπολιτική αρχιτεκτονική που μετατοπίζει ισορροπίες δεκαετιών. Μέσα σε αυτή τη ρευστή πραγματικότητα, η Αθήνα καλείται να κινηθεί με αποφασιστικότητα αλλά και στρατηγική σύνεση: να ενισχύσει τις συμμαχίες της, χωρίς να εκχωρήσει την κυριαρχία της.
Από στρατιωτικής απόψεως και σύμφωνα πάντα με τις αναλύσεις των δεδομένων, η εικόνα που προκύπτει είναι, κατά προσέγγιση, η εξής: Η ισραηλινή αεροπορία χρησιμοποίησε stealth μαχητικά F-35I “Adir” , F‑16, F‑15 με ακρίβεια και ηλεκτρονική υποστήριξη, εξουδετέρωσαν την ιρανική αεράμυνα για επιθέσεις σε βάθος εντός ιρανικού εδάφους, πλήττοντας κρίσιμες εγκαταστάσεις του πυρηνικού και βαλλιστικού προγράμματος του Ιράν. Παρά τη δραστηριοποίηση της ιρανικής αεράμυνας, η διείσδυση των ισραηλινών ήταν επιτυχής. Το αποτέλεσμα εγείρει ερωτήματα για τη μαχητική ικανότητα του ιρανικού αντιαεροπορικού δικτύου που αποτελείται, κυρίως με ρωσικά S-300, τα ραντάρ Bavar-373 και τους ρωσικούς Tor-M1.
Από την πλευρά του, το Ιράν απάντησε με “πυκνή” πυραυλική επίθεση που συνδύασε drones Shahed-136, πυραύλους τύπου Fateh-110 και Sejjil. Εκτιμάται ότι Ιράν “έστειλε” στο Ισραήλ, πάνω από 200 βαλλιστικά, συμπεριλαμβανομένων σύγχρονων τύπων Haj Qassem, Kheibar Shekan, Emad. Παρά το πολυεπίπεδο αμερικανο-ισραηλινό σύστημα (Iron Dome, David’s Sling, Arrow, ενισχυμένο με Patriot από ΗΠΑ και Βρετανία), αρκετοί ιρανικοί πύραυλοι κατάφεραν να διαπεράσουν τα πλέγματα και να πλήξουν στόχους εντός της επικράτειας του Ισραήλ.
Τα στενά του Ορμούζ και το Ιράν
Το Ιράν απειλεί ότι θα κλείσει τα Στενά του Ορμούζ στον Περσικό Κόλπο. Αν το καθεστώς της Τεχεράνης, υλοποιήσει την απειλή του, τότε, πιθανόν να προκληθεί παγκόσμια ενεργειακή κρίση. Από τα Στενά του Ορμούζ διέρχεται το 20% του παγκόσμιου πετρελαίου. Κλείσιμο των Στενών, θα οδηγούσε σε ενεργειακό σοκ, εκτίναξη τιμών, πληθωρισμό και ύφεση από την Ασία ως την Ευρώπη. Η στρατιωτική απάντηση θα ήταν αναπόφευκτη: ΗΠΑ, Βρετανία και σύμμαχοι θα επιδιώξουν με ναυτική ισχύ να αποκαταστήσουν την ελεύθερη ναυσιπλοΐα, με υψηλό κίνδυνο γενικευμένης στρατιωτικής σύρραξης στον Κόλπο και απρόβλεπτη γεωστρατηγική κλιμάκωση.
Μια σιωπηλή αλλά τρομακτική πραγματικότητα ελλοχεύει στο παρασκήνιο: Ισραήλ, Ρωσία, Ηνωμένες Πολιτείες, Γαλλία και Βρετανία διαθέτουν τακτικά πυρηνικά όπλα νέας γενιάς (κινητά, χαμηλής ισχύος, σχεδιασμένα για περιορισμένη χρήση στο πεδίο μάχης). Αντιθέτως, το Ιράν δεν διαθέτει ακόμη πυρηνικά όπλα… Πάντως, όταν φλέγεται η Μέση Ανατολή, βρυχάται η Ανατολική Ευρώπη και πλανάται η πυρηνική απειλή, τότε, η στρατηγική αβεβαιότητα γίνεται παγκόσμια απειλή.
Από την πλευρά της γεωπολιτικής και των διεθνών σχέσεων, η πυραυλική σύγκρουση Ιράν–Ισραήλ δεν είναι μόνο η πιο ευθεία στρατιωτική αναμέτρηση μεταξύ των δύο κρατών. Είναι προεικόνιση μιας νέας φάσης στη διεθνή πολιτική, όπου αναδύονται νέες ισορροπίες και απειλούνται σταθερές δεκαετιών.
Ρωσία, Κίνα και Τουρκία, αν και δεν συγκροτούν ενιαίο άξονα, εκμεταλλεύονται την κρίση για να αποδυναμώσουν τη δυτική επιρροή, ενισχύοντας τις δικές τους σφαίρες επιρροής. Η Μόσχα στηρίζει διακριτικά την Τεχεράνη, ώστε να παραμείνει σύμμαχός της στον Νότιο Καύκασο και στη Συρία. Το Πεκίνο, επενδύοντας στην ενεργειακή σταθερότητα, επιδιώκει να διατηρήσει πρόσβαση και στα δύο στρατόπεδα. Η Άγκυρα παίζει διπλό παιχνίδι: Ρητορική υπέρ των Παλαιστινίων, επιχειρησιακές γέφυρες με το Ισραήλ, αλλά και μετωπική σύγκρουση Ερντογάν-Νεταχιάχου. Με αιχμή την διπλωματία των εξοπλισμών, η Τουρκία έχει από καλές, πολύ καλές μέχρι ανεκτές σχέσεις ταυτόχρονα, με Ρωσία, ΗΠΑ, Ιράν, Συρία και Γερμανία.
Το διακύβευμα ξεπερνά τη Μέση Ανατολή. Η αποδυνάμωση του αμερικανικού κύρους και η δοκιμασία του Ισραηλινού αμυντικού θώρακα (παρά τη συνεργασία με ΗΠΑ-Βρετανία) ενισχύουν το αφήγημα των αναθεωρητικών δυνάμεων. Η Μέση Ανατολή δεν είναι πια “πίσω αυλή” της Δύσης.
Για την Ελλάδα, η στροφή αυτή είναι κρίσιμη. Η χώρα μας έχει υπογράψει Συμφωνία Αμυντικής Συνεργασίας με το Ισραήλ και συμμετέχει ενεργά σε περιφερειακά σχήματα (EastMed, τριμερής με Κύπρο-Ισραήλ). Παράλληλα, όμως, βρίσκεται αντιμέτωπη με την τουρκική νεο-οθωμανική προβολή ισχύος στην Ανατολική Μεσόγειο, που εκμεταλλεύεται τις ρωγμές της Δυτικής συμμαχίας.
Η Αθήνα καλείται να ισορροπήσει ανάμεσα στη διατλαντική της ταυτότητα και τη γεωστρατηγική ωρίμανση της Ανατολικής Μεσογείου. Η σιωπή ή η ουδετερότητα σε μια σύγκρουση τέτοιας σημασίας δεν είναι ουδέτερη στάση. Είναι πολιτική επιλογή με κόστος. Η γεωστρατηγική αδράνεια δεν είναι επιλογή. Είναι ρίσκο υπαρξιακό…
