Περισσότερα από δέκα χρόνια μετά την αποκάλυψη της ύπαρξης ομαδικού τάφου στον οποίο είχαν ταφεί 796 παιδιά σε πρώην καθολικό ίδρυμα στην Ιρλανδία, οι πρώτες προετοιμασίες για την εκταφή των σορών ξεκίνησαν τη Δευτέρα, καθώς η διαδικασία των εκταφών αναμένεται να αρχίσει επισήμως στις 10 Ιουλίου. Στο σημείο τοποθετήθηκαν κιγκλιδώματα και εργοταξιακές εγκαταστάσεις, ώστε να διασφαλιστεί η οριοθέτηση και προστασία του χώρου.
Η υπόθεση ήρθε στο φως το 2014, όταν η Ιρλανδή ιστορικός Κάθριν Κόρλες αποκάλυψε ότι τα παιδιά –από νεογέννητα έως εννέα ετών– πέθαναν εντός της θρησκευτικής εστίας των Αδελφών του Ελέους στο Τούαμ, 220 χιλιόμετρα δυτικά του Δουβλίνου. Χάρη στις ενδελεχείς έρευνές της, εντοπίστηκε ο χώρος ταφής τους, ο οποίος, όπως αποδείχθηκε, ήταν ένας πρώην σηπτικός τάφος του ιδρύματος.
Το συγκεκριμένο ίδρυμα, που λειτουργούσε για ανύπαντρες εγκύους και τα παιδιά τους, κατεδαφίστηκε το 1972 και στη θέση του δημιουργήθηκε οικιστική περιοχή. Ωστόσο, ο ομαδικός τάφος παρέμεινε ανέπαφος. Ανθρώπινα υπολείμματα είχαν ήδη βρεθεί στο σημείο κατά τις προκαταρκτικές έρευνες που πραγματοποιήθηκαν το διάστημα 2016–2017.
Η δημοσιοποίηση της υπόθεσης προκάλεσε βαθύ σοκ στην ιρλανδική κοινωνία και οδήγησε στη συγκρότηση εθνικής διερευνητικής επιτροπής για τις κακοποιήσεις που υπέστησαν μητέρες και παιδιά στα εν λόγω ιδρύματα. Στην τελική της έκθεση, το 2021, η επιτροπή εντόπισε «ανησυχητικά» επίπεδα παιδικής θνησιμότητας. Σύμφωνα με τα ευρήματα, περίπου 9.000 παιδιά έχασαν τη ζωή τους στα 18 τέτοια ιδρύματα στην Ιρλανδία, από το 1922 έως το 1998. Από αυτά τα ιδρύματα πέρασαν συνολικά 56.000 ανύπαντρες μητέρες και 57.000 παιδιά.
«Όταν ξεκίνησα αυτή την έρευνα, κανείς δεν ήθελε να με ακούσει. Παρακαλούσα: Βγάλτε αυτά τα βρέφη από αυτούς τους υπονόμους, δώστε τους την αξιοπρεπή χριστιανική ταφή που τους στερήθηκε», δήλωσε η 71χρονη Κάθριν Κόρλες στο Γαλλικό Πρακτορείο.
Κατά τις δεκαετίες λειτουργίας των ιδρυμάτων, ανύπαντρες γυναίκες οδηγούνταν σε αυτά συχνά με κρατική παρέμβαση ή κοινωνική πίεση, και γεννούσαν υπό επιτήρηση. Πολλά από τα παιδιά τους δίνονταν για υιοθεσία, ενώ η μητρική επαφή διακοπτόταν σχεδόν αμέσως μετά τη γέννα.
Η σημερινή επιχείρηση στο Τούαμ, με τη συμμετοχή ομάδας εξειδικευμένων επιστημόνων και αρχών, αποσκοπεί στον εντοπισμό, την ταυτοποίηση και την αξιοπρεπή ταφή των σορών, σε μια προσπάθεια αποκατάστασης ενός ιστορικού τραύματος που εξακολουθεί να βαραίνει την ιρλανδική κοινωνία και τη σχέση της με το παρελθόν της.
