Η ελληνική κυβέρνηση εντείνει τις διπλωματικές της ενέργειες για την υπεράσπιση της ιδιοκτησίας και της λειτουργικής ανεξαρτησίας της Ιεράς Μονής Αγίας Αικατερίνης στο Όρος Σινά, μία από τις αρχαιότερες εν ενεργεία χριστιανικές μονές παγκοσμίως. Ως έμπρακτη ένδειξη της σοβαρότητας που αποδίδει στο ζήτημα, ο Υπουργός Εξωτερικών, Γιώργος Γεραπετρίτης, μεταβαίνει αύριο, Τετάρτη, στο Κάιρο, συνοδευόμενος από υψηλόβαθμα στελέχη των υπουργείων Εξωτερικών, Παιδείας, Θρησκευμάτων, Αθλητισμού και Πολιτισμού. Βασικός στόχος της επίσκεψης είναι η άμεση διπλωματική διαβούλευση με τον Αιγύπτιο ομόλογό του, Badr Abdelatty, για την προστασία των ιστορικών και θρησκευτικών δικαιωμάτων της Μονής, η οποία λειτουργεί αδιαλείπτως εδώ και 1.500 χρόνια.
Η Αθήνα εμμένει ότι κάθε συζήτηση πρέπει να βασίζεται στη διεθνώς αναγνωρισμένη συμφωνία που κατοχυρώνει ρητά την ιδιοκτησία της Μονής επί των κτισμάτων, των εκκλησιαστικών χώρων και των παρακείμενων εκτάσεων. Το ζήτημα έχει ήδη τεθεί σε ανώτατο επίπεδο, με τον πρωθυπουργό Κυριάκο Μητσοτάκη να επικοινωνεί τηλεφωνικά με τον Αιγύπτιο πρόεδρο Αμπντέλ Φατάχ αλ-Σίσι, υπογραμμίζοντας τη σημασία της διατήρησης του ελληνορθόδοξου και προσκυνηματικού χαρακτήρα της Μονής Αγίας Αικατερίνης.
Η ελληνική ανησυχία εντάθηκε μετά από πρόσφατη απόφαση αιγυπτιακού δικαστηρίου, σύμφωνα με την οποία η κυριότητα των κτισμάτων μεταβιβάζεται στο αιγυπτιακό κράτος, με την αρμοδιότητα της διαχείρισης να ανατίθεται στην Υπηρεσία Προστασίας Αρχαιοτήτων. Η απόφαση αυτή, μολονότι διατηρεί το δικαίωμα των μοναχών να ασκούν τα θρησκευτικά τους καθήκοντα, μεταβάλλει ουσιαστικά το καθεστώς της Μονής, καθιστώντας την κοινότητα των μοναχών απλούς “φιλοξενούμενους”, χωρίς νομική εγγύηση για τη μακροπρόθεσμη λειτουργία της.
Η ελληνική διπλωματία αντιμετωπίζει το ζήτημα ως εξαιρετικά ευαίσθητο, καθώς η υπεράσπιση της Μονής αποτελεί για την Αθήνα υπόθεση ιστορικής, θρησκευτικής και πολιτιστικής σημασίας. Ωστόσο, η κατάσταση περιπλέκεται από το γεγονός ότι η Ελλάδα δεν επιθυμεί να διαταράξει τις ευρύτερες στρατηγικές σχέσεις της με την Αίγυπτο, που εκτείνονται στους τομείς της ενέργειας, της άμυνας, των θαλάσσιων ζωνών και της μεταναστευτικής συνεργασίας.
Παρά την πολυπλοκότητα, η Αθήνα διατηρεί σημαντικά διπλωματικά ερείσματα. Η Αίγυπτος βρίσκεται εν αναμονή χρηματοδότησης ύψους 25 δισ. ευρώ από την Ευρωπαϊκή Ένωση μέσα στα επόμενα χρόνια και η Ελλάδα διαδραματίζει ενεργό ρόλο στην υποστήριξη αυτής της στρατηγικής συνεργασίας. Ενδεχόμενη αρνητική δημοσιότητα γύρω από την τύχη ενός ιστορικού χριστιανικού μοναστηριού ενδέχεται να προκαλέσει αντιδράσεις στην ευρωπαϊκή κοινή γνώμη, ιδιαίτερα σε μια περίοδο όπου οι σχέσεις μεταξύ Χριστιανισμού και Ισλάμ βρίσκονται στο επίκεντρο ευαισθησιών.
Κυβερνητικοί κύκλοι στην Αθήνα δεν αποκλείουν τη συζήτηση ενός συμβιβασμού, υπό την προϋπόθεση ότι θα διασφαλίζεται η λειτουργική αυτοτέλεια και η θεσμική προστασία της Μονής. Ωστόσο, βασική γραμμή παραμένει η προσήλωση στην αρχική συμφωνία, η οποία κατοχυρώνει πλήρη ιδιοκτησιακά δικαιώματα. Οποιαδήποτε πρόταση παρεκκλίνει από αυτή τη βάση θεωρείται επισφαλής και πρόσκαιρη, χωρίς τις απαραίτητες εγγυήσεις για τη συνέχεια της μοναστικής ζωής και της πνευματικής αποστολής της Μονής.
Η επικείμενη συνάντηση Γεραπετρίτη – Abdelatty αναμένεται να λειτουργήσει ως πεδίο καθοριστικών εξελίξεων. Η ελληνική πλευρά προσέρχεται με στόχο τη σαφή διευκρίνιση των αιγυπτιακών προθέσεων και την αναζήτηση ρεαλιστικών λύσεων που να διασφαλίζουν, όχι μόνο τη φυσική παρουσία των μοναχών, αλλά και την ανεμπόδιστη άσκηση της θρησκευτικής, πολιτιστικής και ιστορικής τους κληρονομιάς.