Αεροδιακομιδές: Η παρατεταμένη αποσύνθεση των δημόσιων υποδομών στην Ελλάδα, η οποία κορυφώθηκε την περίοδο των μνημονίων, συνεχίζει να επηρεάζει δυσμενώς την καθημερινότητα των πολιτών. Ειδικότερα, στα νησιά του Αιγαίου η εικόνα είναι αποκαλυπτική. Η αδυναμία του κράτους να διασφαλίσει την άμεση και ασφαλή μεταφορά ασθενών ή τραυματιών από απομακρυσμένες περιοχές έχει καλλιεργήσει κλίμα βαθιάς ανασφάλειας, υπονομεύοντας παράλληλα τον τουρισμό, ο οποίος θεωρείται βασικός πυλώνας της ελληνικής οικονομίας. Ανακύπτει, εύλογα, το ερώτημα: αν ένας τουρίστας χρειαστεί επείγουσα μεταφορά στην Αθήνα, ποιος θα εγγυηθεί για την εκτέλεσή της;
Παρά το γεγονός ότι η Πολεμική Αεροπορία βρίσκεται φέτος σε ικανοποιητικό επιχειρησιακό επίπεδο όσον αφορά τα διαθέσιμα εναέρια μέσα, το ελληνικό κράτος δεν φαίνεται σε θέση να προσφέρει τέτοιες εγγυήσεις. Σύμφωνα με στοιχεία που παρουσιάστηκαν από τους Data Journalists, οι δυνάμεις της Πολεμικής Αεροπορίας περιλαμβάνουν:
- Πέντε αεροσκάφη C-27, στα οποία αναμένεται να προστεθεί ένα επιπλέον μέσα στο καλοκαίρι.
- Πέντε ελικόπτερα Super Puma.
- Τουλάχιστον δύο ελικόπτερα τύπου Α-109.
Με αυτή τη δύναμη, το σύστημα των αεροδιακομιδών θα μπορούσε θεωρητικά να καλύψει τις περισσότερες αποστολές. Παρόλα αυτά, σταδιακά προωθείται η ανάθεση της ευθύνης των αεροδιακομιδών σε ιδιωτικές εταιρείες, διαδικασία που συνεπάγεται υψηλότερο κόστος. Το ερώτημα παραμένει: γιατί το κράτος δεν επενδύει στην ενίσχυση των υφιστάμενων κρατικών δομών, αλλά προτιμά να καταβάλει σημαντικά ποσά σε ιδιώτες;
Το σχέδιο για ιδιωτικοποίηση του τομέα των αεροδιακομιδών φέρεται να έχει τεθεί σε τροχιά από το 2023. Περιλαμβάνει την ίδρυση έξι βάσεων που θα ελέγχονται από ιδιώτες. Προς το παρόν λειτουργούν δύο βάσεις, στο Άκτιο και στη Σύρο. Ήδη υπάρχουν εταιρείες που βρίσκονται σε προπαρασκευαστικό στάδιο, αναμένοντας επίσημες εγκρίσεις.
Σύμφωνα με εκτιμήσεις, ο αριθμός των αεροδιακομιδών σε ετήσια βάση ανέρχεται σε περίπου 3.500 περιστατικά. Το σχετικό κόστος αγγίζει τα 70 εκατομμύρια ευρώ, ποσό το οποίο αναμένεται να διατεθεί σε ιδιώτες. Την ίδια στιγμή, το Υπουργείο Υγείας έχει αναστείλει την αγορά τεσσάρων νέων ελικοπτέρων, αξίας 60 εκατομμυρίων ευρώ. Η απόφαση αυτή εγείρει ερωτήματα σχετικά με την προτεραιοποίηση των δημόσιων επενδύσεων στον κρίσιμο τομέα της υγειονομικής ασφάλειας.
Το παράδειγμα της Πάρου και η εμφάνιση της πρώτης ιδιωτικής βάσης
Στο νησί της Πάρου καταγράφεται η πρώτη περίπτωση λειτουργίας ιδιωτικής υπηρεσίας αεροδιακομιδών. Η υπηρεσία ξεκίνησε στις 4 Απριλίου 2025, σε συνεργασία με το Βελέντζειο Ίδρυμα, και βασίζεται σε ελικόπτερο Airbus 135, πλήρως εξοπλισμένο με πιστοποιημένο φορείο και ιατρικό εξοπλισμό. Η λειτουργία του γίνεται υπό Πιστοποιημένο Αερομεταφορέα (AOC), σύμφωνα με τη νομοθεσία της EASA. Η βάση εδρεύει στο παλιό αεροδρόμιο της Πάρου και περιλαμβάνει παρουσία εξειδικευμένου ιατρικού προσωπικού.
Η πρωτοβουλία αυτή, αν και δεν εντάσσεται επίσημα στο σχέδιο ιδιωτικοποίησης του κράτους, έτυχε θετικής υποδοχής από την τοπική κοινωνία και τον τουριστικό κλάδο του νησιού. Ωστόσο, όπως συμβαίνει συχνά στην εμπλοκή ιδιωτικών φορέων, ο ανταγωνισμός δεν άργησε να εμφανιστεί.
Σύμφωνα με όσα υποστηρίζει το Βελέντζειο Ίδρυμα «την 4η Μαΐου 2025, όταν και είχε συμπληρωθεί ένας μήνας από την έναρξη της επιχειρησιακής ετοιμότητας, οι αεροδιακομιδές που επέλεξε το ΕΚΑΒ να γίνουν με το ελικόπτερο ήταν 5 σε σύνολο περίπου 50. Η νομοθεσία που διέπει από το έτος 1994, μέχρι σήμερα τουλάχιστον, την διενέργεια των αεροδιακομιδών είναι συγκεκριμένη και σαφής: Η γνώμη του ιατρού που ζητάει την διακομιδή του ασθενούς είναι αποφασιστική. Το μέσο που θα χρησιμοποιηθεί για την διακομιδή, πτητικό ή πλωτό, είναι απόφαση του Συντονιστικού του ΕΚΑΒ, σε συνεργασία µε τον καλούντα ιατρό, και σε αυτή την απόφαση πρέπει να λαμβάνεται υπ’ όψιν, πρωτίστως, η υγεία και η ζωή του ασθενούς. Η διακομιδή δηλαδή του ασθενούς, επιτακτικά, θα πρέπει να γίνεται µε το μέσο που θα εξασφαλίζει ταχύτητα, αξιοπιστία, ιατρική φροντίδα και τέλος την λιγότερη οικονομική επιβάρυνση. Οι παραπάνω αριθμοί αποδεικνύουν ακριβώς το αντίθετο. Για μία ακόμη φορά οι “φωνές” που αντιδρούν και εναντιώνονται στο εγχείρημα αυτό, που έχει έναν και µόνο σκοπό: την διασφάλιση µε τις καλύτερες δυνατές συνθήκες της υγείας και ζωής των ασθενών που χρειάζονται άμεση και επείγουσα διακομιδή, έκαναν και πάλι την εμφάνιση τους. Για το Βελέντζειο Ίδρυμα που επί χρόνια προσπαθεί να δοθεί λύση στο θέμα αυτό, δεν είναι άγνωστες οι “φωνές” αυτές εντός και εκτός των τειχών. Δυστυχώς έκαναν και πάλι την εμφάνιση τους ανακριβείς, ανεπιβεβαίωτες και πρόχειρες αναφορές στα Μέσα Κοινωνικής Δικτύωσης περί δήθεν έλλειψης πιστοποιήσεων, εξαρτημάτων και συνθηκών. Αξίζει να σημειωθεί πάντως, η σαφής πλέον έκφραση της συμπαράστασης, της συνδρομής αλλά και της ανησυχίας από το μεγαλύτερο μέρος της Παριανής κοινωνίας, που απορεί, διερωτάται και αγανακτεί.
«Το Βελέντζειο Ίδρυµα / SKY HOPE είναι σε συνεχείς επαφές, για µία ακόµη φορά, µε τον αρµόδιο Υφυπουργό, τον νέο Πρόεδρο του ΕΚΑΒ, τον Διοικητή της 2ης ΥΠΕ, το Κέντρο Υγείας Πάρου και τους λοιπούς συναρµόδιους φορείς και Υπηρεσίες, για την οριστική λύση του θέµατος.
Για το Βελέντζειο Ίδρυµα Πρόνοια & Μορφώσεως Αθανασία Κεσκινίδη
Για την SKY HOPE
Ο εκπρόσωπος Ευριπίδης Ακάλεστος»
Το ίδρυμα εκφράζει ανησυχία για τη χαμηλή χρήση του ελικοπτέρου του, καταγγέλλοντας παράλληλα ανακριβείς πληροφορίες και αμφισβητήσεις σχετικά με την επιχειρησιακή του επάρκεια. Παράλληλα, καταγράφεται σημαντική στήριξη από την τοπική κοινωνία του νησιού.
Η απάντηση του Δημάρχου και των πλωτών μέσων
Ο δήμαρχος Πάρου, Κώστας Μπίζας, σε επιστολή του προς το Υπουργείο Υγείας σημειώνει ότι τον τελευταίο μήνα πραγματοποιήθηκαν πέντε αεροδιακομιδές με το ελικόπτερο της ιδιωτικής εταιρείας, δεκαπέντε με άλλα πτητικά μέσα και σαράντα επτά με πλωτά μέσα. Ο ανταγωνισμός στον τομέα των διακομιδών εντείνεται, καθώς εκτός από τα εναέρια μέσα δραστηριοποιούνται πλέον και ιδιώτες με σκάφη.
Ο Δημήτρης Κερράς, επιχειρηματίας στον τομέα, ξεκίνησε με ένα αλιευτικό σκάφος και σήμερα διαθέτει πέντε πλωτά μέσα για διακομιδές. Όπως προκύπτει από δημόσια διαθέσιμα εντάλματα πληρωμών στη ΔΙΑΥΓΕΙΑ, για την περίοδο Απριλίου-Μαΐου 2024, το συνολικό ποσό που καταβλήθηκε για τις διακομιδές του ανέρχεται σε 276.121,47 ευρώ. Η ιδιωτική εταιρεία με το ελικόπτερο από την πλευρά της υποστηρίζει ότι οι δικές της χρεώσεις είναι σημαντικά χαμηλότερες, χωρίς όμως μέχρι στιγμής να έχουν δημοσιευθεί σχετικά εντάλματα.
Το θολό τοπίο στις διακομιδές και η αβεβαιότητα των πολιτών
Η απουσία συνολικού σχεδιασμού και η σταδιακή μεταφορά του έργου των αεροδιακομιδών σε ιδιώτες προκαλεί εύλογη ανησυχία. Οι καταγγελίες αφορούν τόσο στην επιλογή των μέσων από το ΕΚΑΒ όσο και στην κατανομή των αποστολών, με την Πολεμική Αεροπορία να παραμένει σε μεγάλο βαθμό ανενεργή σε συγκεκριμένες περιπτώσεις, παρά την παρουσία της – όπως για παράδειγμα στη Σύρο.
Ενδεικτικό περιστατικό καταγράφηκε στις 10 Ιουνίου, όταν επιλέχθηκε μέσο άλλης εταιρείας, παρά την εγγύτητα της Πάρου με τη βάση της Πολεμικής Αεροπορίας στη Σύρο.
Η εικόνα που διαμορφώνεται είναι αυτή ενός συστήματος χωρίς καθορισμένους κανόνες λειτουργίας. Η εμπλοκή ιδιωτών, χωρίς σαφείς όρους και κρατική εποπτεία, δεν φαίνεται να εγγυάται τη βελτίωση του αισθήματος ασφάλειας των κατοίκων των νησιών. Αντιθέτως, δημιουργεί νέα ερωτήματα, εντείνει τις τοπικές αντιπαραθέσεις και αφήνει αναπάντητα κρίσιμα ζητήματα διαφάνειας και ισότιμης πρόσβασης.
Αν αυτή είναι η εικόνα που επικρατεί στην Πάρο – ένα από τα πιο ανεπτυγμένα τουριστικά νησιά της χώρας – γίνεται εύκολα αντιληπτό ποια είναι η κατάσταση στα μικρότερα και απομονωμένα νησιά της λεγόμενης άγονης γραμμής.
