Σε πλήρη εξέλιξη βρίσκεται ένα διπλωματικό θρίλερ, καθώς οι διεθνείς εξελίξεις γύρω από τον πόλεμο στην Ουκρανία και τις διαπραγματεύσεις για την κατάπαυση του πυρός συνεχώς αλλάζουν. Όλα τα βλέμματα είναι στραμμένα στην Κωνσταντινούπολη, όπου η Τουρκία φιλοξενεί μια ιστορική σύνοδο κορυφής, με τη συμμετοχή των προέδρων των ΗΠΑ, Ντόναλντ Τραμπ, και Ρωσίας, Βλαντιμίρ Πούτιν, ενώ αναμένονται και οι συζητήσεις με τον Ουκρανό πρόεδρο, Βολοντίμιρ Ζελένσκι.
Η συνάντηση είναι προγραμματισμένη για αύριο, Πέμπτη 15 Μαΐου, και υπογραμμίζει την ανάγκη για έναν πολιτικό διάλογο που να τερματίσει τον πόλεμο στην Ουκρανία. Ωστόσο, το διπλωματικό παιχνίδι είναι περίπλοκο και γεμάτο παγίδες. Ο Αμερικανός πρόεδρος, Ντόναλντ Τραμπ, άφησε ανοιχτό το ενδεχόμενο να μεταβεί στην Κωνσταντινούπολη, εφόσον ο Πούτιν αποδεχτεί την παρουσία του στις διαπραγματεύσεις. Τόνισε ότι αν οι συνθήκες το απαιτούν, είναι έτοιμος να αλλάξει το πρόγραμμά του, ώστε να συμβάλει στην αποτροπή της συνέχισης του πολέμου και να σώσει ζωές.
Αν και τα ρωσικά ΜΜΕ και αναλυτές αναφέρουν με βεβαιότητα ότι ο Πούτιν δεν προτίθεται να συναντηθεί προσωπικά με τον Ζελένσκι, σημειώνοντας πως μόνο μία προσωπική παρέμβαση του Τραμπ θα μπορούσε να ανατρέψει την κατάσταση, η Ρωσία συνεχίζει να τηρεί σιγή ιχθύος για τη σύνθεση της αντιπροσωπείας της. Ο εκπρόσωπος του Κρεμλίνου, Ντμίτρι Πεσκόφ, δήλωσε ότι η ρωσική αντιπροσωπεία θα αναχωρήσει για την Κωνσταντινούπολη, όμως δεν έχει γίνει ακόμη σαφές ποιοι θα συμμετάσχουν σε αυτήν και ποια θα είναι τα ακριβή σχέδια για τη συνάντηση.
Αντίθετα, η ουκρανική πλευρά είναι πιο ανοιχτή στο ενδεχόμενο της συζήτησης. Ο Ζελένσκι, χωρίς να απορρίπτει τη συνάντηση με τον Ρώσο πρόεδρο, θέτει όμως όρους, απαιτώντας πρώτα να επιτευχθεί μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός. Οι τελευταίες δηλώσεις του, σύμφωνα με τις οποίες «δεν μπορούμε να συμφωνήσουμε με τον Πούτιν σε όλα», δείχνουν την πίεση που νιώθει η Ουκρανία να διατηρήσει την εδαφική της ακεραιότητα και να εξασφαλίσει κάποιες παραχωρήσεις από τη Ρωσία. Ο Ζελένσκι ανέφερε επίσης ότι αν υπάρξει συνάντηση με τον Πούτιν, το αποτέλεσμα θα πρέπει να είναι μια «πολιτική νίκη» για την Ουκρανία, μέσω μιας συμφωνίας για εκεχειρία και ανταλλαγή αιχμαλώτων πολέμου.
Από την άλλη, οι στρατηγικές που διαμορφώνονται από τη Ρωσία είναι ξεκάθαρες. Η Μόσχα εισέρχεται στις διαπραγματεύσεις ως νικήτρια και θέτει τρεις βασικούς όρους: την αναγνώριση των τεσσάρων νέων ρωσικών περιοχών, τον πλήρη έλεγχο του πυρηνικού σταθμού της Ζαπορίζια και τη συνθηκολόγηση του Κιέβου. Ο Πούτιν επιμένει στην ανάγκη «εξάλειψης των βαθύτερων αιτίων της σύγκρουσης», κάτι που καθιστά σαφές ότι οι συνομιλίες δεν θα είναι εύκολες και ενδέχεται να οδηγήσουν σε σκληρές διαπραγματεύσεις.
Η παρουσία ή απουσία του Πούτιν στην Τουρκία είναι ένα από τα κρίσιμα ζητήματα. Υποστηρικτές του Κρεμλίνου επισημαίνουν πως η παρουσία του Ρώσου προέδρου στις συνομιλίες είναι πολύ πιθανή μόνο αν έχουν προηγηθεί συμφωνίες που αφορούν κατάπαυση του πυρός και άλλες βασικές παραχωρήσεις από την Ουκρανία. Σε περίπτωση που ο Πούτιν δεν προσέλθει, η Ρωσία φαίνεται να είναι έτοιμη να στείλει μια ισχυρή αντιπροσωπεία για να επιβάλει τις θέσεις της, αποφεύγοντας την προσωπική εμπλοκή του.
Από την πλευρά των ΗΠΑ, ο Τραμπ είναι διατεθειμένος να συμμετάσχει σε μια τέτοια ιστορική συνάντηση, εφόσον ο Πούτιν δείξει διάθεση για ουσιαστικές συνομιλίες. Ο ειδικός απεσταλμένος του Τραμπ για την Ουκρανία, Στίβεν Γουίτκοφ, ανέφερε ότι οι ΗΠΑ ελπίζουν σε μια συμφωνία για κατάπαυση του πυρός και αναμένουν παραχωρήσεις από όλες τις πλευρές. Οι ΗΠΑ, ωστόσο, προειδοποιούν πως σε περίπτωση αποτυχίας των συνομιλιών, θα εντείνουν τις πιέσεις στη Ρωσία, είτε μέσω νέων κυρώσεων είτε με αυξημένη στρατιωτική υποστήριξη προς την Ουκρανία.
Οι αναλυτές υποστηρίζουν ότι όλα τα σενάρια είναι ανοικτά, με τον Πούτιν και τον Τραμπ να αποφασίζουν την κατεύθυνση των συνομιλιών, ενώ η Τουρκία αναλαμβάνει τον ρόλο του μεσολαβητή σε αυτήν την εξαιρετικά επικίνδυνη και πολυδιάστατη διπλωματική κρίση.
Ανεξαρτήτως του αποτελέσματος, οι διαπραγματεύσεις στην Κωνσταντινούπολη θα κρίνουν όχι μόνο το μέλλον του πολέμου στην Ουκρανία, αλλά και τις νέες γεωπολιτικές ισορροπίες στην Ευρώπη και παγκοσμίως. Το πόσο έτοιμοι είναι οι ηγέτες να κάνουν παραχωρήσεις και να προχωρήσουν σε μια σταθερή ειρηνευτική διαδικασία θα κρίνει την επόμενη μέρα για εκατομμύρια ανθρώπους.
Τα 5 πιθανά σενάρια για τη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη
Η συνάντηση που προγραμματίζεται στην Κωνσταντινούπολη μεταξύ των ηγετών των ΗΠΑ, Ρωσίας και Ουκρανίας αναμένεται να έχει καθοριστικό ρόλο στην πορεία του πολέμου στην Ουκρανία και στην επίτευξη μιας ενδεχόμενης κατάπαυσης του πυρός. Ωστόσο, τα αποτελέσματα αυτής της συνάντησης είναι αβέβαια, με πέντε βασικά σενάρια να διαγράφονται στον ορίζοντα.
1. Ο Πούτιν ταξιδεύει προσωπικά στην Κωνσταντινούπολη ή σε χώρα του Περσικού Κόλπου όπου θα βρίσκεται και ο Τραμπ
Αυτό το σενάριο προϋποθέτει την επίτευξη μιας συμφωνίας για κατάπαυση του πυρός που να είναι αποδεκτή από το Κρεμλίνο. Η συμφωνία αυτή πιθανότατα θα προκύψει μέσω συνεννόησης μεταξύ Ρωσίας και ΗΠΑ. Η προσωπική παρουσία του Πούτιν σε μια τέτοια συνάντηση θα αποτελούσε σαφή ένδειξη ότι οι δύο πλευρές πλησιάζουν σε συμφωνία, και η διαπραγμάτευση θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια επίσημη και τελική λύση για την ανακωχή. Αυτό το σενάριο θα συμβόλιζε μια ιστορική στιγμή στην αποκατάσταση των διεθνών σχέσεων και τη μετάβαση σε μια περίοδο ειρήνης.
2. Ο Πούτιν δεν πηγαίνει, και το Κίεβο αρνείται να συνομιλήσει με οποιονδήποτε άλλον
Σε αυτό το σενάριο, οι διαπραγματεύσεις καταρρέουν εξαιτίας της άρνησης της Ουκρανίας να συμμετάσχει σε συνομιλίες, αν δεν είναι παρών ο ίδιος ο Πούτιν. Αυτό θα οδηγούσε σε μια αποτυχία της συνάντησης και μπορεί να σηματοδοτήσει μια συνέχιση της σύγκρουσης. Σε μια τέτοια περίπτωση, δύο εκδοχές είναι πιθανές: πρώτον, οι ΗΠΑ υπό την ηγεσία του Τραμπ ενδέχεται να ασκήσουν αυξημένες πιέσεις στη Ρωσία για να αποδεχτεί μια εκεχειρία ή, δεύτερον, θα μπορούσαν να ασκηθούν πιέσεις στον Ζελένσκι να αποδεχτεί τους όρους της Ρωσίας, γεγονός που θα μπορούσε να προκαλέσει ρήγματα στις σχέσεις με την Ουκρανία. Σε μια τρίτη εκδοχή, ο Τραμπ θα μπορούσε να αποφασίσει την αποχώρησή του από τη διαδικασία.
3. Ο Πούτιν δεν πηγαίνει, αλλά ο Ζελένσκι στέλνει αντιπροσωπεία και οι δύο πλευρές υπογράφουν συμφωνία εκεχειρίας
Σε αυτό το σενάριο, αν και ο Πούτιν δεν συμμετέχει προσωπικά στις διαπραγματεύσεις, η Ουκρανία στέλνει μια αντιπροσωπεία για να συζητήσει και να υπογράψει συμφωνία για την εκεχειρία. Το γεγονός ότι ο Ζελένσκι στέλνει εκπροσώπους υποδηλώνει ότι υπάρχει πρόοδος προς μια συμφωνία που ίσως να έχει τις προϋποθέσεις του πρώτου σεναρίου, με την αποδοχή των όρων από τη Ρωσία. Η συγκεκριμένη συμφωνία θα μπορούσε να αποτελέσει το πρώτο βήμα προς την αποκατάσταση της ειρήνης, αν και το μέλλον των συνομιλιών θα εξαρτηθεί από την εφαρμογή αυτών των όρων στην πράξη.
4. Ο Πούτιν δεν πηγαίνει, ο Ζελένσκι στέλνει αντιπροσωπεία, αλλά δεν συμφωνούν σε εκεχειρία
Σε αυτή την περίπτωση, η συνάντηση θα οδηγήσει σε συμφωνίες για άλλες πτυχές του πολέμου, όπως η ανταλλαγή αιχμαλώτων, αλλά η εκεχειρία παραμένει μακριά. Η Ρωσία και η Ουκρανία μπορεί να συμφωνήσουν σε άλλες διαδικασίες, όπως την ανταλλαγή αιχμαλώτων ή άλλες ανθρωπιστικές διευθετήσεις, αλλά η διαπραγμάτευση για την εκεχειρία θα καθυστερήσει. Παρά την αποτυχία να υπάρξει συμφωνία για την εκεχειρία, αυτό το σενάριο μπορεί να οδηγήσει σε μια σειρά νέων συνομιλιών που θα ενδέχεται να καταλήξουν σε πιο ευνοϊκές συνθήκες για την επίτευξη συμφωνίας στην Κωνσταντινούπολη.
5. Ο Πούτιν δεν πηγαίνει, ο Ζελένσκι στέλνει αντιπροσωπεία, αλλά οι διαπραγματεύσεις καταρρέουν και διακόπτονται με αμοιβαίες κατηγορίες
Το πιο απαισιόδοξο σενάριο προβλέπει μια πλήρη αποτυχία των συνομιλιών, με αμοιβαίες κατηγορίες και την καταγγελία των δύο πλευρών για την αποτυχία της διαδικασίας. Η κατάρρευση των διαπραγματεύσεων θα μπορούσε να οδηγήσει σε μια πιο έντονη ένταση και να προκαλέσει νέες στρατιωτικές κλιμακώσεις, ενώ η διαδικασία θα καταγραφεί ως αποτυχία του διεθνούς διαλόγου και των προσπαθειών για ειρηνική επίλυση της σύγκρουσης.
Αυτά τα σενάρια δείχνουν την αβεβαιότητα και τις πολλές δυνατές εξελίξεις που μπορεί να προκύψουν από τη συνάντηση στην Κωνσταντινούπολη. Ενώ ορισμένα σενάρια δίνουν ελπίδες για επίτευξη ειρηνικής λύσης, άλλα προδιαγράφουν συνέχιση της σύγκρουσης και διπλωματική αποτυχία. Η συμμετοχή ή απουσία του Πούτιν, καθώς και η στάση του Ζελένσκι, θα είναι καθοριστικά στοιχεία στην πορεία των διαπραγματεύσεων και στο μέλλον της Ουκρανίας και της διεθνούς κοινότητας.
