Στην 3η Διάσκεψη των Ηνωμένων Εθνών για την Προστασία των Ωκεανών, που πραγματοποιήθηκε στο Παρίσι το 2025, ο Πρόεδρος της Γαλλικής Δημοκρατίας, Εμμανουέλ Μακρόν, δήλωσε με έμφαση ότι «η ΑΟΖ της ενωμένης Ευρώπης είναι αδιαπραγμάτευτη, όπως και η παροχή άμυνας και ασφάλειας στην Ελλάδα και την Κύπρο, που απειλούνται».
Η δήλωση αυτή, με σαφείς αιχμές κατά της Τουρκίας, επισκίασε την παρουσία του Έλληνα Πρωθυπουργού Κυριάκου Μητσοτάκη, ο οποίος ανακοίνωσε τη δημιουργία δύο νέων θαλάσσιων πάρκων στο Ιόνιο Πέλαγος και στο Αιγαίο, στην περιοχή της Αμοργού. Παρά την έντονη ρητορική, τόσο ο Μακρόν όσο και ο Μητσοτάκης απέφυγαν να κατονομάσουν ευθέως την Τουρκία ως τη χώρα που προβάλλει αντίθετα συμφέροντα, όπως και η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν, που παρευρέθηκε στη συνέντευξη Τύπου.
Η γεωγραφία, ωστόσο, δεν επιτρέπει διπλωματικές υπεκφυγές. Η Τουρκία είναι η χώρα που, σύμφωνα με πολλούς, παραβιάζει την ευρωπαϊκή Αποκλειστική Οικονομική Ζώνη (ΑΟΖ) μέσω του παράνομου τουρκολιβυκού μνημονίου, ενώ τουρκικά πολεμικά πλοία εμποδίζουν την πόντιση ευρωπαϊκών ενεργειακών και επικοινωνιακών καλωδίων στο Αιγαίο, παραβιάζοντας τη διεθνή αρχή της ελεύθερης πρόσβασης σε θάλασσες και ωκεανούς.
Οι ενέργειες αυτές ενισχύουν την τουρκική αφήγηση της «Γαλάζιας Πατρίδας», που διεκδικεί μεγάλο μέρος της Ανατολικής Μεσογείου, ενώ η Τουρκία συνεχίζει να κατέχει τμήμα της Κύπρου, χωρίς να αντιμετωπίζει ρητή καταδίκη από την Ελλάδα, τη Γαλλία, την Ευρωπαϊκή Επιτροπή ή τα Ηνωμένα Έθνη.
Η ελληνική κυβέρνηση, από την πλευρά της, διατηρεί τα χωρικά ύδατα στο Αιγαίο στα έξι ναυτικά μίλια, σεβόμενη το τουρκικό casus belli, ενώ ανέχεται την παράνομη αλιεία Τούρκων ψαράδων εντός της ελληνικής θαλάσσιας ζώνης. Επιπλέον, δεν προβάλλει έντονα τον ρόλο της ελληνικής υπερπόντιας ναυτιλίας, που αντιπροσωπεύει το 20% της παγκόσμιας, παρά τον κίνδυνο περιθωριοποίησής της.
Οι εντάσεις αυτές συνοδεύονται από εσωτερικές πολιτικές αντιδράσεις, με την κατηγορία της «εσχάτης προδοσίας» να επανέρχεται από την κυρία Μαρία Καρυστιανού και 33 βουλευτές της αντιπολίτευσης, οι οποίοι ζητούν την παραπομπή 11 υπουργών σε Εξεταστική Επιτροπή της Βουλής για το δυστύχημα των Τεμπών.
Η στάση των φιλοκυβερνητικών μέσων ενημέρωσης, που αποφεύγουν να αναδείξουν το ζήτημα, εγείρει ερωτήματα για την ελευθεροτυπία στην Ελλάδα. Η σιωπή αυτή, σε συνδυασμό με την απουσία σαφούς καταδίκης των τουρκικών προκλήσεων από την ευρωπαϊκή ηγεσία, ενισχύει την αίσθηση ότι οι αρχές της λαϊκής κυριαρχίας, που θεμελιώθηκαν με τη Γαλλική Επανάσταση του 1789, και της δημοκρατίας, που γεννήθηκε στην Ελλάδα πριν από 25 αιώνες, αμφισβητούνται.
Η στάση της Ευρώπης απέναντι στις τουρκικές προκλήσεις και η απουσία δυναμικής αντίδρασης από την Ελλάδα θέτουν υπό εξέταση τη δέσμευση των ηγετών στη διαφύλαξη των δημοκρατικών αξιών και της εθνικής κυριαρχίας
