Η Πρόεδρος της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Ούρσουλα φον ντερ Λάιεν ολοκληρώνει την Τετάρτη 15 Οκτωβρίου την περιοδεία της στα Δυτικά Βαλκάνια, σε μια περιοχή που εδώ και δεκαετίες βρίσκεται στην «αίθουσα αναμονής» της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Επισήμως, πρόκειται για την καθιερωμένη ετήσια επίσκεψη της Κομισιόν στις υποψήφιες χώρες, ωστόσο στην πράξη η περιοδεία της έχει έντονο πολιτικό χαρακτήρα, με στόχο να τονώσει το ηθικό των χωρών που περιμένουν επί χρόνια την πολυπόθητη ένταξη. Όλα τα βλέμματα στρέφονται σήμερα στη Σερβία, όπου η φον ντερ Λάιεν συναντά τον πρόεδρο Αλεξάνταρ Βούτσιτς, πριν μεταβεί στο Κόσοβο για συνομιλίες με την πρόεδρο Βιόσα Οσμάνι και τον υπηρεσιακό πρωθυπουργό Άλμπιν Κούρτι.
Η περιοδεία της προέδρου της Κομισιόν ξεκίνησε από την Αλβανία, όπου συναντήθηκε με τον πρωθυπουργό Έντι Ράμα και τον πρόεδρο Μπαϊράμ Μπεγκάι, στο πλαίσιο του Επενδυτικού Φόρουμ ΕΕ–WB6 στα Τίρανα. Η επιλογή των σταθμών της περιοδείας δεν είναι τυχαία: τα Τίρανα στοχεύουν στην ολοκλήρωση των ενταξιακών συνομιλιών έως το 2027, ενώ η επίσκεψη έδωσε το μήνυμα ότι η Κομισιόν στηρίζει ανοιχτά την προοπτική αυτή. Στη συνέχεια η φον ντερ Λάιεν επισκέφθηκε το Μαυροβούνιο, όπου συμμετείχε στο συνέδριο «Έξυπνη Ανάπτυξη, Πράσινο Μέλλον» και ανακοίνωσε την έναρξη 12 κοινών επενδυτικών έργων με ευρωπαϊκές εταιρείες. Η επίσκεψή της στην Ποντγκόριτσα συνοδεύτηκε από τη διαβεβαίωση ότι η χώρα θα μπορούσε να αποτελέσει το 28ο κράτος-μέλος της ΕΕ έως το 2028, ενισχύοντας το αφήγημα της Επιτροπής για μια νέα δυναμική διεύρυνσης.
Ωστόσο, στις Βρυξέλλες το ζήτημα της διεύρυνσης παραμένει «φρακαρισμένο». Το Politico αποκάλυψε προσχέδιο των συμπερασμάτων του επόμενου Ευρωπαϊκού Συμβουλίου, στο οποίο δεν υπάρχει ξεχωριστή ενότητα για τη διεύρυνση, παρά μόνο έμμεσες αναφορές που αφορούν την Ουκρανία και τη Μολδαβία. Διπλωμάτες της ΕΕ δηλώνουν ότι η εισαγωγή σχετικής ενότητας για τα Δυτικά Βαλκάνια στη σημερινή προπαρασκευαστική συνάντηση των πρέσβεων είναι δύσκολη, με έναν εξ αυτών να σημειώνει χαρακτηριστικά πως «δεν υπάρχει λόγος να συμπεριληφθούν τα Δυτικά Βαλκάνια στα συμπεράσματα του Ευρωπαϊκού Συμβουλίου αυτή τη στιγμή».
Η επίσκεψη της φον ντερ Λάιεν στη Σερβία θεωρείται το πιο κρίσιμο και ευαίσθητο στάδιο του ταξιδιού της. Το Βελιγράδι αποτελεί αναπόφευκτο παράγοντα ισορροπίας στην περιοχή: υπερβολικά σημαντικό για να αγνοηθεί, αλλά ταυτόχρονα απρόβλεπτο και δύσκολο να εμπιστευθεί κανείς πλήρως. Οι σχέσεις του Σέρβου προέδρου Βούτσιτς με τη Μόσχα προκαλούν έντονο προβληματισμό στις Βρυξέλλες, που επιδιώκουν να διατηρήσουν τη Σερβία στην ευρωπαϊκή τροχιά και να αποτρέψουν περαιτέρω ρωσική διείσδυση. «Αν θέλεις να σταθεροποιήσεις τα Βαλκάνια, πρέπει να μιλήσεις με τη Σερβία», ανέφερε χαρακτηριστικά ο ευρωβουλευτής των Πρασίνων Τόμας Βάιτς, επικεφαλής της αντιπροσωπείας του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου για το Μαυροβούνιο, προειδοποιώντας ωστόσο ότι ελπίζει «η Ούρσουλα να μην κάνει άλλη μια κατευναστική κίνηση».
Οι αξιωματούχοι της ΕΕ παραδέχονται ότι η περιοδεία αυτή είναι περισσότερο επικοινωνιακή παρά ουσιαστική. Στόχος της είναι να «κρατήσει ζωντανή την ελπίδα» των υποψήφιων χωρών, ενόψει της παρουσίασης του πακέτου διεύρυνσης της Επιτροπής στις αρχές Νοεμβρίου, που θα αξιολογεί την πρόοδο κάθε κράτους. Η περιοδεία ολοκληρώνεται στα Σκόπια, όπου η φον ντερ Λάιεν συναντά την πρόεδρο Γκορντάνα Σιλιάνοβσκα-Ντάβκοβα και τον πρωθυπουργό Χρίστιαν Μίτσκοσκι, κλείνοντας ένα ταξίδι το οποίο, όπως παραδέχονται Ευρωπαίοι αξιωματούχοι, «είναι περισσότερο για το φαίνεσθαι παρά για το είναι».
Almost two decades ago, Serbia made a choice to join our Union.
It was not only a strategic choice.
It was also a choice of the heart.
It was the demand of the people of Serbia.
So we look forward to Serbia doubling down on its EU path ↓ https://t.co/uw82PU1pFM
— Ursula von der Leyen (@vonderleyen) October 15, 2025
Παρά τις επίσημες δηλώσεις στήριξης και τις ανακοινώσεις για νέα επενδυτικά προγράμματα, οι χώρες των Δυτικών Βαλκανίων εξακολουθούν να αισθάνονται αποκλεισμένες από την ευρωπαϊκή διαδικασία. Η περιοδεία της προέδρου της Κομισιόν επιχειρεί να ανανεώσει τη ρητορική της «ευρωπαϊκής προοπτικής» σε μια περιοχή όπου η απογοήτευση μεγαλώνει και η ρωσική και κινεζική επιρροή ενισχύεται συνεχώς.
