Η Μεσογειακή διατροφή, το καμάρι της Ελλάδας και παγκόσμιο σύμβολο υγείας, πολιτισμού και ισορροπίας, δεν είναι πια ούτε σκιά του εαυτού της. Το μοντέλο που αναγνώρισε η UNESCO το 2010 ως Άυλη Πολιτιστική Κληρονομιά, εκείνο που βασιζόταν στο ελαιόλαδο, τα φρέσκα λαχανικά, τα ψάρια, το κρασί και τη μετρημένη απόλαυση της ζωής, έχει καταρρεύσει μέσα στην ίδια τη χώρα που το γέννησε. Οι Έλληνες του 2025 δεν τρέφονται πια με βάση την παράδοση των προγόνων τους· τρέφονται όπως τους επιβάλλει η ακρίβεια, η κυβερνητική αδιαφορία και η εταιρική απληστία.
Η Ελλάδα που έδινε στον κόσμο το υπόδειγμα της υγιεινής διατροφής, βλέπει σήμερα την καρδιά της να στεγνώνει. Η ΕΛΣΤΑΤ αποκάλυψε ότι η κατανάλωση ελαιολάδου, ψωμιού και φέτας μειώθηκε δραματικά το 2024, ενώ τα φρέσκα λαχανικά σημείωσαν πτώση 30% λόγω κόστους. Η κατανάλωση ψαριών κατρακύλησε κατά 25%. Ένας στους δέκα Έλληνες ζει πια σε καθεστώς επισιτιστικής ανασφάλειας. Στην Αθήνα, επτά στους δέκα νέους παραγγέλνουν φαγητό από εφαρμογές delivery, ενώ οι αλυσίδες fast food αύξησαν τις πωλήσεις τους κατά 40% μέσα σε πέντε χρόνια.
Το αποτέλεσμα είναι θλιβερό και επικίνδυνο: ένας στους δύο Έλληνες είναι παχύσαρκος, τα ποσοστά διαβήτη και υπέρτασης εκτοξεύονται, και οι καρδιοπάθειες επιστρέφουν εκεί όπου η παραδοσιακή διατροφή τις είχε σχεδόν εξαλείψει. Σύμφωνα με τη μελέτη PREDIMED, η αυθεντική μεσογειακή δίαιτα μείωνε τον κίνδυνο καρδιακών παθήσεων κατά 30% και του διαβήτη κατά 50%. Αυτή η προστασία χάθηκε.
Πώς φτάσαμε ως εδώ; Μετά την οικονομική κρίση του 2010, οι Έλληνες στράφηκαν στη σπιτική μαγειρική. Ήταν μια περίοδος λιτότητας αλλά και δημιουργικής αντοχής. Η «ανάκαμψη» όμως που διαφήμισε η κυβέρνηση Μητσοτάκη έφερε ένα άλλο είδος φτώχειας – εκείνο που δεν αφήνει τον άνθρωπο να τραφεί με αξιοπρέπεια. Ο πληθωρισμός στα τρόφιμα ξεπέρασε το 10% το 2024–2025. Το φρέσκο προϊόν έγινε είδος πολυτελείας. Οι φτωχότερες οικογένειες ξοδεύουν έως και το 33,5% του εισοδήματός τους στο φαγητό, όχι όμως για ντομάτες, λάδι ή ψάρι, αλλά για φθηνά burgers, σουβλάκια και επεξεργασμένα τρόφιμα.
Η κυβέρνηση παρακολουθεί απαθής αυτή την υγειονομική και πολιτιστική γενοκτονία. Το 2025, η παραγωγή ελαιολάδου μειώθηκε κατά 20% εξαιτίας της ξηρασίας και των νέων παρασίτων. Οι ελιές της Πελοποννήσου και της Κρήτης μαραίνονται, οι αγρότες μετράνε απώλειες 30% στα λαχανικά. Οι φυσικές καταστροφές του 2024–2025 κόστισαν πάνω από 5 δισ. ευρώ στον αγροτικό τομέα – και η κρατική αρωγή υπήρξε αόρατη.
Η Ελλάδα, που παράγει το 15% του παγκόσμιου ελαιολάδου, βλέπει το εθνικό της σύμβολο να υποβαθμίζεται σε χρηματιστηριακό προϊόν. Ενώ η Ευρωπαϊκή Ένωση πιέζει για βιώσιμες καλλιέργειες μέσα από τη στρατηγική «Από το Αγρόκτημα στο Πιάτο», η ελληνική κυβέρνηση μένει χωρίς σχέδιο, ή μάλλον με ένα σχέδιο: τη διατήρηση των κερδών των μεγάλων αλυσίδων και τη θυσία των μικρών παραγωγών.
Αντί για πολιτικές προστασίας, η κυβέρνηση επενδύει στην επικοινωνία. Συνέδρια όπως το «Tomorrow Tastes Mediterranean» στην Καλαμάτα δεν πρόσφεραν ούτε μία ουσιαστική λύση για τους αγρότες. Την ίδια ώρα, στη ΔΕΘ 2025, ο πρωθυπουργός Κυριάκος Μητσοτάκης μίλησε για «μεσαία τάξη» και φοροελαφρύνσεις για τις επιχειρήσεις, χωρίς να αναφέρει ούτε λέξη για την ακρίβεια στα τρόφιμα, την καταρρέουσα αγροτική παραγωγή ή την ανάγκη στήριξης των τοπικών προϊόντων.
Οι επιδοτήσεις για βιολογικές καλλιέργειες παραμένουν γελοίες, οι έλεγχοι στις τιμές των σούπερ μάρκετ ανύπαρκτοι, και οι πολιτικές υπέρ των πολυεθνικών τροφίμων αδιάλειπτες. Το ελαιόλαδο, η ψυχή της μεσογειακής διατροφής, πωλείται σε τιμές που ο μέσος Έλληνας δεν αντέχει. Το ίδιο και τα ψάρια, τα φρούτα, τα λαχανικά.
Δεν πρόκειται για απλή κοινωνική μεταβολή. Πρόκειται για οργανωμένη παρακμή. Η μεσογειακή διατροφή πεθαίνει γιατί η κυβέρνηση επέλεξε να προστατεύσει το κεφάλαιο και όχι την κοινότητα. Επέλεξε τα συμφέροντα των εισαγωγών αντί της αυτάρκειας, τα λόγια αντί των πολιτικών, τις φιέστες αντί των λύσεων.
Η UNESCO καλεί για την προστασία της μεσογειακής δίαιτας ως παγκόσμιας πολιτιστικής κληρονομιάς. Η Ελλάδα, όμως, υπό τη Νέα Δημοκρατία, την εγκαταλείπει. Και μαζί της εγκαταλείπει μια ολόκληρη παράδοση υγείας, οικολογίας και πνευματικής εγκράτειας. Οι Έλληνες δεν πρόδωσαν τη διατροφή τους από αμέλεια· εξαναγκάστηκαν να την εγκαταλείψουν από φτώχεια και πολιτική αδιαφορία.
Στο Συνέδριο Καλαμάτας του 2025, διατυπώθηκαν προτάσεις για λύσεις: φυτικές δίαιτες, εκπαίδευση στα σχολεία, ενίσχυση της τοπικής παραγωγής, επανασύνδεση του τουρισμού με την ελληνική γαστρονομία. Όλα αυτά θα μπορούσαν να γίνουν εθνική στρατηγική ευημερίας. Αλλά δεν συμφέρουν τις εταιρείες που χρηματοδοτούν την κυβερνητική βιτρίνα.
Η μεσογειακή διατροφή, που κάποτε ήταν συνώνυμη με το ελληνικό μέτρο και την κοινωνική συνοχή, θυσιάζεται σήμερα στον βωμό μιας πολιτικής που δεν τρέφει ανθρώπους – τρέφει συμφέροντα. Και αν δεν υπάρξει αντίδραση, σύντομα η «διατροφή των προγόνων μας» θα υπάρχει μόνο στα μουσεία της UNESCO, ως μνημείο μιας Ελλάδας που πρόδωσε την ίδια της την ψυχή για ένα πιάτο φθηνό, ξένο, και άψυχο φαγητό.
